De Knokse burgemeester Lippens is hardleers. Hij wil dure flats neerpoten in een gebied waar volgens het Duinendecreet van ’93 niet mag worden gebouwd. Daartoe heeft hij een Bijzonder Plan van Aanleg ingediend dat bijna identiek is met een al eerder verworpen voorstel.
Bijna twintig jaar geleden sloot de Compagnie Het Zoute het verliesgevende zwembad bij de zeedijk en de Zwinbosjes. Het inmiddels tot ruïne vervallen complex behoort tot de meest begeerde en duurste terreinen aan de kust. Ook de Compagnie van burgemeester Leopold graaf Lippens heeft er al vele plannen mee gehad, maar tot nu toe heeft zij altijd bot gevangen.
Eerst waren er plannen om op deze plek een jachthaven aan te leggen, met plaats voor een duizendtal plezierboten en bijna evenveel luxeflats. Tot iedereen inzag dat een Port Grimaud aan de rand van het Zwin niet te verantwoorden was. Zeker niet op kosten van de gemeenschap.
Eind de jaren tachtig ontvouwden de Compagnie Het Zoute en Knokke-Heist opnieuw megalomane plannen. Dit keer ging het om de bouw van het Zoute European Congres Center, een vanuit een brede basis in negen bouwlagen schuin oplopende congrestempel die plaats zou bieden aan zo’n vierhonderd ‘superklasse’ hotelkamers, vijfhonderd parkeerplaatsen, vergaderzalen en een zwembad. Toen de Vlaamse regering, na onder andere enkele onthullingen in dit blad en een vernietigend Milieu-Effecten-Rapport, het initiatief in 1992 afwees, mocht de Compagnie ook dit miljardenproject vergeten.
Midden de jaren negentig werd dan uitgepakt met Finis Terrae. De bedoeling ervan was ‘de bestaande gebouwen, inclusief het overdekte zwembad af te breken, de grond te saneren als gevolg van bestemmingswijziging van zone voor dagrecreatie naar zone voor open bebouwing…’ Omdat de ruïnes van het zwembadencomplex intussen in een zone kwamen te liggen waar krachtens het Duinendecreet van 14 juli 1993 niet meer gebouwd mag worden, vroegen Lippens en co een bestemmingswijziging op het gewestplan. Na hernieuwd protest weigerde de toenmalige Vlaamse minister van Ruimtelijke Ordening Eddy Baldewijns (SP) in juli 1997 het Bijzonder Plan van Aanleg (BPA/K-28) goed te keuren.
Eind vorig jaar is een bijna identieke versie van dit BPA opnieuw voor advies aan de bevoegde diensten voorgelegd. Dit voorstel kan worden geïnterpreteerd als een poging van de Compagnie Het Zoute om de natuur aan de rand van de Zwinbosjes gedeeltelijk te herstellen. De argumenten die daarbij worden aangewend zijn echter vaak bedrieglijk. Bovendien probeert de Compagnie ook bestemmingswijzigingen in het Zwin zelf te bekomen.
DROGREDENEN
De West-Vlaamse Intercommunale voor Technisch Advies en Bijstand voor Ruimtelijke Ordening, het gemeentebestuur van Knokke-Heist en de Compagnie Het Zoute van burgemeester Lippens beogen dus ‘aan het einde van het geagglomereerd gebied van Knokke-Heist (en dus van de Oostkust, dit wil dus zeggen van het einde van de bewoonde wereld of finis terrae) een sanering uit te voeren.’ Zo staat het althans in de memorie van toelichting bij het Bijzonder Plan van Aanleg.
Het blijft echter hun allereerste bedoeling om de bestaande bebouwing langs de wandeldijk in de richting van het Zwin door te trekken. Voorbij de visuele grens gevormd door het zogeheten banaan-gebouw zouden nog (twee?) apartementsgebouwen komen. Daarvoor moet de gewestplanbestemming (1,25 ha) via een afwijkend BPA gewijzigd worden. De sanering van de zwembadenruïnes (2 ha) wordt daarbij als een toegeving voorgesteld. Terwijl het Duinendecreet elk bouwwerk op die twee hectaren verbiedt. Ook het voorgestelde natuurherstel op het bijbehorende parkeerterrein (2ha) zou niet meer betekenen dan de uitvoering van de gewestplanbestemming. Dat parkeerterrein is namelijk allang ingekleurd als natuurgebied.
Om de begeerde 1,25 hectaren waarop nu een restaurant met terras staat op het gewestplan niet langer af te bakenen als zone voor dagrecreatie maar als residentiële zone, worden enkele bedrieglijke argumenten aangewend. Zo wordt de dagrecreanten verweten dat ze ‘enorm veel druk op de ecologische functie van het natuurgebied’ uitoefenen. Alsof een afgezonderd restaurant met terras meer zou storen dan nieuwe appartementsgebouwen. Natuurlijk zou net die bijkomende woongelegenheid de druk op het omliggende natuurgebied ontzettend verhogen. Bovendien tolereert dezelfde gemeente iets verderop op het strand een niet-vergund paviljoen met toren voor surfers.
Helemaal hypocriet wordt het als Knokke-Heist en de Compagnie beweren dat Finis Terrae ‘de bestendige vraag naar bijkomende woongelegenheden’ helpt op te lossen. De beoogde 1,25 ha mogen volgens het voorstel maar voor een kwart bebouwd worden terwijl de bovengrondse oppervlakte beperkt wordt tot 2600 vierkante meter en gespreid over (twee?) apart-villa’s waarin de vloeroppervlakte per appartement minstens 100 vierkante meter moet bedragen. Gezien de grondprijs aan de zeedijk (zo’n slordige 150.000 frank/vierkante meter) in het Zoute, de prijs per bebouwde vierkante meter en de gebruikelijke winsten is hier dus sprake van appartementen van 30 tot 60 miljoen frank. Aan welke vraag deze exclusieve prijzen voldoen, is duidelijk. Er wordt zelfs toegegeven dat dit ‘een der laatste mogelijkheden (is) om dergelijke gebouwen te plaatsen.’ Om een vastgoedproject van 3 à 4 miljard te realiseren, zeker.
HET ZWIN HERINRICHTEN
Zoals te verwachten stemden Agalev en SP (die in de oppositie zitten) tégen het Finis Terrae-plan in de gemeenteraad. Ook de vzw Natuurreservaten liet zich niet onbetuigd. De opposanten willen wel dat de terreinen gesaneerd worden, maar willen geen bestemmingswijziging, laat staan nieuwe appartementsgebouwen. Op verzoek van Vlaams volksvertegenwoordiger Veerle Declercq (Agalev) heeft minister van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (VLD) onlangs laten weten dat hij in deze zone geen gewestplanwijziging zal toestaan en dat het niet aan de gemeente Knokke-Heist is om via een afwijkend BPA de bestemming van dit gebied te wijzigen. Waarvan akte.
Doordat de Compagnie Het Zoute en het gemeentebestuur van Knokke-Heist de Vlaamse overheid blijven uitdagen, bemoeilijken ze een aanvaardbare oplossing ter sanering van de zwembadenruïnes en de omliggende duinen. En de Compagnie heeft nog meer sores. Ze koestert ook plannen om het Zwin, dat steeds minder bezoekers aantrekt, rendabeler te maken. Daarom wil de Compagnie Het Zoute, gesteund door Knokke-Heist en een paar pleitbezorgers in het West-Vlaamse provinciebestuur, de verouderde vogelkooien voorin het Zwin verbouwen. En achterin het Zwin, langs de internationale dijk, een rijdende vogelkijkhut, zeg maar een treintje laten rijden tot bij het Nederlandse bezoekerscentrum. Voor de herinrichting van het vogelpark is evenwel alweer een gewestplanwijziging nodig en dus de toestemming van de hogere overheid. En ook voor de recreatieve herinrichting van de internationale dijk is de Vlaamse overheid bevoegd. Ook de Internationale Zwincommissie moet worden gehoord. En voor het Zwin en zijn onmiddellijke omgeving gelden bovendien internationale natuurbeschermende statuten, zoals de Europese Vogel- en Habitat-richtlijnen en de Ramsar-Conventie ter bescherming van waterrijke gebieden.
De jongste manoeuvres van de Compagnie Het Zoute tonen nog maar eens aan dat er voor het Zwin en de Zwinbosjes dringend een globaal natuurbeheersplan moet komen. Zoals minister van Leefmilieu Vera Dua (Agalev) onlangs nog verklaarde, moet de Compagnie Het Zoute dan ook nog ‘de nodige juridische garanties’ bieden zodat het beheersplan effectief uitgevoerd wordt.
Frank De Moor
