De Nederlands-Israëlische relaties zijn niet altijd onschuldig.

Dat vliegtuigen van El Al met munitie en explosieven aan boord probleemloos mogen landen op de burgerlijke luchthaven van Schiphol, is geen nieuw gegeven. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken gaf twee maanden geleden toe dat er tussen 1990 en 1996 veertien aanvragen werden goedgekeurd voor munitievluchten op Schiphol. Het ging wel om specifiek militaire vluchten. Het is onduidelijk of voor het vervoer van munitie en explosieve stoffen in civiele toestellen, zoals de Boeing die in de Bijlmer neerstortte, ook steeds toestemming wordt gevraagd.

Wel staat vast dat, zoals enkele verkeersleiders voor de parlementaire enquêtecommissie hebben verklaard, er speciale relaties bestaan tussen Schiphol en El Al. Alleen al het feit dat het grootste logistieke centrum van El Al buiten Israël zich op de Nederlandse luchthaven bevindt, wijst daarop.

De banden tussen Schiphol en de Israëlische luchtvaart zijn meer dan vijftig jaar oud. De luchthaven Lydda – nu Ben Goerion geheten – was destijds een tussenstop voor KLM op weg naar Indonesië. In de jaren vijftig verschafte KLM het pas opgerichte El Al in het geheim een lening, om de vluchten op Amsterdam mogelijk te maken. Ondertussen is El Al uitgegroeid tot een van de belangrijkste vrachtvervoerders voor Nederland. De Israëlische kibboetsen, om een opvallend voorbeeld te noemen, zijn rechtstreeks aangesloten bij de bloemenveiling van Aalsmeer.

Maar de Nederlands-Israëlische relaties zijn niet altijd zo onschuldig. Al vanaf de jaren vijftig verkopen, ruilen, en lenen beide landen elkaar oorlogsmaterieel – in de praktijk gaat het om zo goed als een eenrichtingsverkeer van Amsterdam naar Tel Aviv. Tijdens de Sinaïoorlog (1956) was twee derde van het zware en middelzware geschut van de Israëli’s rechtstreeks afkomstig uit het bestand van de Nederlandse landmacht. Ook voor de Zesdaagse Oorlog (1967) en de Yom Kippoeroorlog (1973) leverde Nederland de Israëli’s grote hoeveelheden wapens en bommen.

Het is trouwens sinds de oorlog van 1973 dat Israëlische veiligheidsmensen op Schiphol de vluchten van El Al controleren: zij beslissen volledig autonoom wie in het toestel mag en wie niet. Ook de precieze inhoud van de vrachttoestellen wordt zelden of nooit door de bevoegde Nederlandse diensten nagekeken.

Bron: Frans Peeters, Gezworen vrienden, Het geheime bondgenootschap tussen Nederland en Israël. Uitgeverij L.J. Veen. ISBN:90 254 2352 3

Christine Albers

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content