De NMBS, Belgacom en De Post zitten volop in een vernieuwingsproces. En dat gaat nog veel banen kosten.
De politieke partijen die straks een nieuwe regering vormen, kunnen maar beter een zwaargewicht op het ministerie van Openbare Bedrijven zetten. Zowel bij de NMBS, Belgacom als De Post zijn er immers zware sociale conflicten op komst. De drie openbare bedrijven zitten in een ‘vernieuwingsproces’ zoals de scheidende minister Rik Daems (VLD) het graag noemt. Dat maakt ze tot een onuitputtelijke goudmijn voor de consultancy-industrie. En waar die adviseurs aan de slag zijn, sneuvelen banen. Bij de honderdduizend hele en halve ambtenaren van de drie ondernemingen groeit de onrust. Stakingen staan in de sterren geschreven.
Ex-minister Isabelle Durant (Ecolo) liet de NMBS vier jaar tijd verliezen, alleen om de baas, Etienne Schouppe eruit te krijgen. De huidige gedelegeerd bestuurder Karel Vinck (ex-Eternit, ex-Bekaert, ex-Union Minière) zit te wachten op een nieuwe regering om over zijn bedrijfsplan te onderhandelen, dat de spoorwegmaatschappij voor de totale ineenstorting moet behoeden. Wat hij vraagt, is niet gering: overname van de schulden door de overheid, uitbouw van het Brusselse expresnet, eventuele regionalisering en opsplitsing van de maatschappij via een Spoorwegparticipatie Vennootschap. Vinck kampt ook met een personeelsprobleem. De productiviteit moet omhoog en daarom moeten tegen het einde van het jaar tweeduizend personeelsleden weg. Hij rekent vooral op natuurlijke afvloeiingen en de uitbreiding van het tijdkrediet, maar hij geeft toe dat die twee maatregelen niet volstaan.
Belgacom leverde de voorbije jaren niets dan goed nieuws. Met de nieuwe gedelegeerd bestuurder Didier Bellens (ex-RTL, ex-GBL van Albert Frère) lijkt daar verandering in te komen. De schuldenvrije telecomgroep lekt dat haar operationele kasstroom, wegens het ontbreken van omzetgroei en een weinig flexibele kostenstructuur, aan het opbranden is. Ze tast de mogelijkheid van een beursintroductie af, omdat sommige privépartners (het Amerikaanse SBC Communications) hun geïnvesteerde geld terug willen.
De vakbonden horen vooral dat er opnieuw banen op de tocht komen te staan. De laatste vijf jaar is Belgacom evenwel al spectaculair afgeslankt: tienduizend mensen verlieten het bedrijf, het personeel is nu nog negentienduizend man sterk. Toch mort het vernieuwde management dus over ‘overtollig personeel’. Het zit de leiding dwars dat door de ‘sociale voorgeschiedenis’ 70 procent van de telecommers vast benoemd is. De overheid – hoofdaandeelhouder met 50 procent plus één van de aandelen – zou ervoor moeten zorgen dat Belgacom-mensen kunnen overstappen naar federale, gewestelijke en lokale besturen en naar de privésector. Alsof daar de vacatures voor het oprapen liggen.
De Post ten slotte kreunt nog steeds onder het moderne beleid van privémanager Frans Rombouts, die minister Daems wegens te grote voortvarendheid de bons moest geven. De huidige gedelegeerd bestuurder Johnny Thys (ex-Interbrew, ex-Ter Beke) heeft een diplomatiekere aanpak, nadat hij zich eerder een paar keer aan het sociale vuur had verbrand. Maar de postmannen zijn strijdlustig: zij protesteren tegen de Georoute, de computer die hen snelle bestellingsrondes voorschrijft; zij blijven argwanend nadat een naarstige manager op het idee kwam het ledigen van de postbussen te laten controleren door een privébedrijf mét bijstand van klikkende omwonenden; zij vinden het verschillende vakantiegeld voor statutairen en contractuelen discriminerend. Voorzichtig gaf Johnny Thys te verstaan dat het voltijdse personeelsbestand tegen 2007 met 8500 eenheden – ruim twee keer Renault-Vilvoorde – moet dalen. Tegelijk zal de verwachte openstelling van het kapitaal van De Post voor privé-investeerders een niet-geringe fall-out veroorzaken.
G.D.
