De overheid weigert de internationale rechtsregels betreffende kernwapens toe te passen. Vredesbewegingen kunnen die schending alleen maar ‘onrechtstreeks’ voor de rechtbank aanklagen. Dat zegt Hans Lammerant, woordvoerder van het Forum voor Vredesactie en Voor Moeder Aarde.

Hans Lammerant

‘Onze actie van paasmaandag past in de campagne tegen kernwapens. Die zijn niet alleen politiek of moreel verwerpelijk, maar ook volstrekt illegaal. Ze inzetten druist in tegen het oorlogsrecht. Dat maakt dat er geen enkel legaal overheidsbeleid mogelijk is wat betreft de kernwapens in Kleine Brogel.

Als we de basis van Kleine Brogel betreden, overtreden we niet zomaar de wet. We proberen de overheid ertoe aan te zetten het internationale recht te respecteren, een recht dat zij met voeten treedt. De regering weigert een discussie aan te gaan, het gerecht wil niet optreden.

Volgens de Neurenberg-principes, waardoor nazi-oorlogsmisdadigers werden veroordeeld, kun je ook als individu verantwoordelijk gesteld worden voor oorlogsmisdaden. Het is niet omdat de overheid iets beslist heeft, dat je je kop in het zand mag steken. Als je weet hebt van oorlogsmisdaden, en je kunt er iets aan doen, dan moet je handelen. Met onze acties proberen we oorlogsmisdaden te voorkomen die nu in Kleine Brogel voorbereid worden.

Een rechtszaak kunnen we niet aanspannen omdat defensie volledig aan de burgerlijke rechtbanken is onttrokken. De zaak bij de Raad van State aanhangig maken kan maar als je officiële beslissingen gaat aanvechten. Hier wordt alles geheim gehouden… Het overheidsbeleid rechtstreeks voor de strafrechters brengen kan niet, omdat we daarvoor afhankelijk zijn van de procureurs. Dus rest ons niets anders dan actie te voeren en een rechtszaak uit te lokken. In onze verdediging kunnen we het dan ook over kernwapens hebben.

We zijn niet over één nacht ijs gegaan en hebben andere acties ondernomen vooraleer we de basis van Kleine Brogel hebben betreden. Eerst hebben we de NAVO-regeringsleiders een ingebrekestelling overhandigd op hun top in Madrid, in 1997. Ze moesten nu maar eens eindelijk de internationale rechtsregels gaan toepassen. Pas nadat zij weigerden daarop in te gaan, zijn wij gestart met onze geweldloze acties en pogen we ook juridische middelen in te zetten. Via Kleine Brogel hopen we voor assisen te komen zodat een burgerjury zich kan uitspreken over kernwapens.’

Marc Rubens

Volgens Marc Rubens, procureur des konings in Hasselt, begaan bomspotters die een privé-domein betreden een misdrijf, en moet het parket ze correctioneel vervolgen.

‘Naar aanleiding van de vorige actie uit het voorjaar 2000 op Kleine Brogel heeft het parket van Hasselt principieel de correctionele rechtbank ingeschakeld. Het ging hier over het betreden van militair domein, privé-eigendom, en dat is een misdrijf. Het parket kan niet toelaten dat betogers bewust de wet op grove wijze overtreden. Dat is de beleidslijn die we in deze materie volgen.

De rechtbank heeft echter geoordeeld dat het hier over een politiek misdrijf ging. Na ruggespraak met het parket-generaal hebben we beslist ons daarbij neer te leggen. Ik vind het jammer dat feitelijke straffeloosheid daar het gevolg van is. Ik beschouw de procedure-uitspraak niet als een nederlaag, het is ons rechtssysteem. De openbare aanklager klaagt aan, de rechter beslist.

Maar welke rechter beslist? De wet bepaalt dat politieke misdrijven voor het assisenhof komen. Die processen kosten minstens een half miljoen. Met daarbovenop veel tijd en energie van magistraten, advocaten, griffie en juryleden. Proceseconomisch, met de prioriteiten waarmee parketten moeten werken, is een assisenproces voor de bomspotters totaal onverantwoord. Dat heeft niets te maken met mijn persoonlijke mening over eventuele raketten in Kleine Brogel. Maar kan ons parket het justitieapparaat in gang zetten om een dergelijk, maatschappelijk proces te voeren? Mijn antwoord is duidelijk: neen. Daaraan koppel ik mijn verzoek aan de beleidsmensen om de wet aan te passen en de overtreding niet langer als een politiek misdrijf te beschouwen, maar als een misdrijf van gemeen recht. Dan kan ik correctioneel vervolgen.

Ik heb het helemaal niet gemunt op de betogers die tot aan de omheining komen, enkel op de mensen die na vernieling van de draad het militaire domein betreden. Zij kunnen, als ze dat wensen, voor de correctionele rechter hun standpunt verdedigen. Een proces voor de correctionele rechtbank kost maar een fractie van wat de gemeenschap voor een assisenproces moet ophoesten.

De wetgever heeft bepaald dat het binnendringen in een privé-domein een misdrijf is waar gevangenisstraffen en geldboetes op staan. Eenmaal de betogers over de draad klimmen, moeten wij optreden namens de gemeenschap, ook al kijken beleidsverantwoordelijken geamuseerd toe.

Activisten moeten leren zich aan de wet te houden. Er zijn andere middelen om hun zaak publiek te maken. Via het politieke forum, zoals de democratie het voorschrijft.’

Opgetekend door Eric Adams