Niet schrikken, hoor. Ik ben het maar. Knack is er weliswaar voor de elite, deze pagina is er voor gans het volk. Deze week meer dan ooit. Want ofschoon, of misschien omdát, het nieuws de voorbije dagen werd beheerst door Geert Wilders, Bart Peeters en Hugo Claus, moest ik de hele tijd haast onafgebroken aan u denken. Bij momenten zelfs op filosofische wijze.

Het begon met Fitna, het anti-islamfilmpje van Wilders dat donderdagavond via LiveLeak op het internet werd losgelaten. Dat ding stond nog geen drie uur online of het was al door miljoenen mensen bekeken. Erg indrukwekkend was het nochtans niet. Mij zou het niet verbazen als de meeste moslims halverwege de vertoning van pure verveling in slaap zijn gevallen. Vandaar ook die opluchting in de meeste kranten, neem ik aan. Men had het allemaal veel erger verwacht. Al bleef men het erover eens dat Fitna behoorlijk ‘kwetsend’ en ‘beledigend’ is.

Nu hebt u, behoudens dat ietwat excentrieke voorkomen, weinig gemeen met Wilders. En toch moest ik bij al die heisa dus vooral aan u denken. Of liever, aan dat filmpje waarin u de hoofdrol speelt: die trailer die men met u heeft opgenomen voor het quizprogramma De tabel van Mendelejev. Dat ding duurt nog geen vijftig seconden, maar ik vond het veel kwetsender en beledigender dan die hele Wilderstape.

Als u zelf nog niet hebt gezien wat men er in de montage van gemaakt heeft, kunt u het altijd terugvinden op YouTube. Zoek: Eddy Wally Trailer. Het begint volkomen onschuldig. U richt zich tot de camera en zegt: ‘Een goeienavond, beste televisiekijkers. Het nieuwe seizoen staat voor de deur. We gaan een prachtig programma maken met…’ Hier bouwt u eventjes de spanning op, en zegt dan: ‘… De tabel van Maddel.’ Oeps. Een verspreking. Kan gebeuren. Achter de camera horen we iemand u bemoedigend toefluisteren: ‘Mendelejev. De tabel van Mendelejev.’ U oefent een beetje (‘Mendelzef, Mendelzef, Mendelzef’) en kijkt dan weer dapper in de camera: ‘De tabel van… Mendelfel.’ Achter de camera: ‘Mendelejev!’ U weer: ‘De tabel van… Mendelelf.’ Achter de camera: ‘Mendelejev!’ U weer: ‘De mendel van Middeljef.’

Terwijl uw versprekingen zich bleven opstapelen, greep een wurgend onbehagen mij bij de keel. Er mag al eens gelachen worden, maar dit ging te ver. Als beleefdheid tot onze zeden behoort, dan was dit filmpje openbare zedenschennis. Zelfs Wilders is beleefder als hij aangeeft dat het niet aan hem maar aan de moslims zelf is om een aantal minder verheffende pagina’s – de bloopers van God, zeg maar – uit de Koran te scheuren. Akkoord, u komt al jaren aan de kost als een soort multimediale dorpsgek, maar hier werd u ronduit voor schut gezet als een zwakbegaafde die niet in staat is om een woord van drie lettergrepen uit te spreken. Met de expliciete bedoeling om daarmee de mensen eens terdege te amuseren.

Toen ik vrijdag las dat Bart Peeters zich erover beklaagt dat hij – stop de persen! – als presentator op Eén niet voor zijn politieke mening mag uitkomen, dacht ik meteen: wat moet mijnheer Wally dan zeggen? Hem wordt het niet eens gegund om in een deftig gemonteerde trailer op Eén een fatsoenlijke volzin te formuleren.

Behalve gevoelens van mededogen en verontwaardiging maakte die Middeljef-trailer ook een metafysisch inzicht in mij wakker. Dat gebeurde terwijl ik zaterdag op televisie de plechtigheid ter nagedachtenis van Hugo Claus zat te volgen. Alsof de menselijke conditie zich opeens in alle helderheid aan mij openbaarde, kwam de volgende beklemmende gedachte mij voor de geest: het ene moment buigen wij respectvol het hoofd voor de man die uit het leven stapte omdat hij niet meer uit zijn woorden kwam, het andere moment zitten wij te schateren met de man die al dertig jaar een cultstatus bekleedt omdat hij vaak niet uit zijn woorden komt. Wat voor Claus een schrikbeeld was, is bij u een bron van publiek vermaak.

Ziedaar ’s werelds variatie. Iedereen is anders. Moge het de katholieke zuil tot nederigheid dwingen in het euthanasiedebat. Lijden is een mensenrecht, maar als ik vind dat het genoeg is geweest, wil ik er elegant kunnen uitstappen. Desnoods spring ik uit een vliegmachien.

U, mijnheer Wally, wens ik nog een lang en succesvol en zeer gelukkig bestaan. Ooit zal men zeggen dat u veel voor Vlaanderen hebt betekend. En men zal nog gelijk hebben ook.

door Joël De Ceulaer

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content