JA

Opgetekend door Hannes Cattebeke

‘Al van tijdens de ontwikkelingsfase van het product moeten de ondernemers zich bewust zijn van de mogelijke consequenties voor het milieu. De strengere regelgeving die het Europees parlement vraagt, is een grote stap in de goede richting. We worden op dit moment geconfronteerd met een cocktail van chemische stoffen waarvan we de effecten niet kennen en met productieprocessen die ernstige schade toebrengen aan het milieu.

Daarnaast hebben de scheepsrampen van de afgelopen jaren de noodzaak aangetoond van het principe dat de vervuiler moet betalen. De schrootbakken die nog altijd rondvaren, zijn oneerlijke concurrenten voor de rederijen die wél inspanningen doen om hun schepen milieuvriendelijk te houden. Bij een ongeval met schadelijke gevolgen blijken de rederijen meestal onvindbaar of niet in de mogelijkheid om de kosten te dragen. Telkens weer is het de overheid die opdraait voor de aangebrachte schade. Daarom moet de strengere aansprakelijkheidsregeling voor bedrijven er komen met inbegrip van de verplichting om zich te verzekeren.

Betreurenswaardig is wel dat de producenten en telers van genetisch gemanipuleerde organismen in het voorstel met rust gelaten worden. Het is juist rond nieuwe producten en technologieën dat de meeste onzekerheid bestaat. Bedrijven uit die sector drukken de overheid op het hart dat hun gewassen geen enkel probleem vormen voor de volksgezondheid en het milieu. Maar ondertussen blijven ze zich wel verzetten tegen een aansprakelijkheidsregeling die hen verantwoordelijk stelt voor de eventuele schade.

De kritiek van de bedrijven dat zij onmogelijk aansprakelijk kunnen zijn voor schade aan het milieu zolang ze een vergunning hebben, is onterecht. De ondernemingen moeten eindelijk eens duidelijk maken wat ze willen. Ze protesteren al jaren tegen de betutteling van de overheid die volgens hen te veel normen en regels uitvaardigt. Het voorstel dat nu ter tafel ligt, biedt een goed alternatief. Het legt de verantwoordelijkheid bij de bedrijven zelf. Als ze niet akkoord gaan met de aansprakelijkheid buiten de vergunningen, verplichten ze de overheid om steeds strengere maatregelen uit te vaardigen.’

‘Het feit dat een milieuvergunning voor de bedrijven niet meer volstaat voor een vrijstelling van de aansprakelijkheid is niet houdbaar. De milieuvergunningen waren op zich al heel streng en nu blijkt nog eens dat zelfs de bedrijven die de regels respecteren aansprakelijk kunnen worden gesteld. Daarmee verdwijnt voor de bedrijfsleiders de geruststelling dat wie zich aan de afspraken houdt zich geen zorgen hoeft te maken. Dat de milieuvergunning in het voorstel van het Europees parlement wel nog kan dienen als verzachtende omstandigheid, is voor ons onvoldoende.

De uitbreiding van de aansprakelijkheid tot het ontwikkelingsproces maakt het voor bedrijven onmogelijk om nog te innoveren. Bijna alle Europese lidstaten hebben dat het afgelopen decennium ingezien. Tot onze grote verbazing lijkt het Europees parlement daar geen aanstoot aan te nemen. Bovendien zullen de bedrijven geen verzekeraars vinden die bereid zijn om de risico’s te dekken. Anders dan bij het productieproces zijn de gevaren tijdens het ontwikkelingsproces onmogelijk in te schatten. Er kunnen immers altijd externe factoren meespelen die totaal onverwacht zijn.

In de nieuwe regelgeving moet een financiële beperking van de aansprakelijkheid behouden blijven. Anders betekent een grote catastrofe voor een bedrijf automatisch het faillissement. Verzekeraars stellen altijd een beperkte maximale schade op. Zonder een soortgelijk plafond op het vlak van de aansprakelijkheid weet een ondernemer niet hoe groot het risico is voor zijn bedrijf.

Niet alleen zal de verplichting om zich te verzekeren in werkelijkheid onmogelijk blijken, ze zal de prijzen van de verzekeringen die wel nog toegestaan worden, de hoogte injagen.

Het voorstel van het Europees parlement heeft enkel oog voor het milieu en vergeet de economische belangen. Onze concurrentiepositie ten opzichte van Amerikaanse en Japanse bedrijven komt daardoor ernstig in het gedrang. In de Verenigde Staten is er inderdaad al langer een absolute aansprakelijkheid voor een fabricagefout, maar een ondernemer kan er niet aansprakelijk gesteld worden voor een conceptiefout in de ontwikkelingsfase.’

NEE

‘Overheid moet niet langer opdraaien voor vervuiling van bedrijven.’

‘Aansprakelijkheid tijdens ontwikkelingsproces bedreigt innovatie.’