Met zijn prominente rol in het partijcongres van 2023 blijft Theo Francken een N-VA-topspits. ‘De integratie-industrie is te ver doorgeschoten.’
Na een lange en bewogen periode staat opnieuw een partijcongres van de N-VA in de steigers. In 2023 buigt de politieke formatie van Bart De Wever zich voor het eerst sinds 2014 over haar ideologische beginselen. Vijf kopstukken nemen ieder een thema onder hun vleugels. Kamerlid en gewezen staatssecretaris Theo Francken is verantwoordelijk voor het luik ‘Veilig en kordaat Vlaanderen’, waar ook de gevoelige thema’s identiteit en migratie bij horen.
De partij kan wat peper en zout gebruiken, schrijft u op uw blog. Wat bedoelt u daarmee?
Theo Francken: We besturen nu al bijna twintig jaar onafgebroken en we zijn al zeven jaar de leidende formatie binnen de Vlaamse regering. Wanneer je zo lang beleid voert, is het soms goed om je ideologisch te herbronnen. We moeten ons profiel wat aanscherpen, en dat gaan we samen met onze 40.000 leden doen. De afgelopen jaren hebben we tumultueuze periodes gekend, zowel ik persoonlijk als de partij.
In februari werden Lorin Parys en Valerie Van Peel verkozen tot N-VA-ondervoorzitters, ten koste van u. Betekent het gedeelde voorzitterschap van het partijcongres eerherstel?
Francken:Ik wil graag een belangrijke rol blijven spelen in de Wetstraat, en zeker binnen mijn partij. Daarvoor heb ik ook het mandaat: ik spreek nog altijd namens veel mensen. Ik was natuurlijk graag ondervoorzitter geworden, dat ontken ik niet. Maar ik ben wel blij dat Bart De Wever mij heeft gevraagd voor deze rol.
Heeft hij het u gevraagd of hebt u het afgedwongen?
Francken: Dat moet u aan Bart vragen. Maar ik heb natuurlijk eenentwintig jaar ervaring en heb al vele watertjes doorzwommen. Ik denk dat ik een toonaangevende stem ben geworden op het vlak van identiteit, migratie, integratie en defensie.
Wat mogen we ons bij een ‘veilig en kordaat Vlaanderen’ voorstellen? Ook minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) wil het veiligheidsgevoel versterken.
Francken: Het zal gemakkelijk zijn om het verschil te maken met de paars-groene regeringspartijen. En toch mag het congres van de grootste partij geen gelegenheid worden waarop we ons afzetten tegen andere partijen. Het gaat over ons eigen verhaal. In 2014 was dat net de sterkte van ons confederalismecongres: wij zeiden wat wij wilden. De andere partijen hadden voortdurend commentaar op ons, en dat heeft ons toen stemmen opgeleverd. Voor dat positieve project wil ik me opnieuw inzetten.
Een positief project?
Francken: Ik geef toe dat ik ook meedoe aan het constante tikitakaspel tegen anderen, maar dat leidt tot antipolitieke sentimenten. En oppositie voeren is belangrijk, maar het wetgevende luik is dat evenzeer. In de Kamer heb ik al dertig voorstellen ingediend over migratie en er zullen er nog volgen.
Kamerlid Sander Loones beheert het confederale luik van het partijcongres. De andere partijen, met name de PS, positioneren zich steeds scherper voor een België met vier volwaardige gewesten. De N-VA zegt nu al dat we niet veel nieuws hoeven te verwachten over haar institutionele standpunten. Waarom niet?
Francken: Ik ga niet vooruitlopen op het congres, maar ik heb altijd gezegd dat een België met vier gewesten alleen maar problemen oplevert. Ik lees nu dat sommige Vlaamse partijen Brussel willen opgeven. Ik hou van Brussel, maar als het een volledig onafhankelijk gewest wordt, zie ik het failliet gaan.
Welk beleidsthema moet dringend worden afgestoft?
Francken: Steeds meer mensen hebben oren naar ons ecorealisme. De paars-groene regering neemt zeer dogmatische beslissingen, bijvoorbeeld over de bedrijfswagens. Kijk ook naar de Klimaatzaak, waarmee actievoerders juridisch ander beleid willen afdwingen. Ons ecorealisme is in de media nooit warm onthaald, maar nu zie ik dat klimaatactivisten (van de actiegroep Tegengas, nvdr) zelfs voor de kantoren van Groen en Ecolo protesteren tegen de bouw van nieuwe gascentrales. Het electorale speelveld ligt open.
Ook ons verhaal over inburgering en integratie is aan een update toe.
Hoe bedoelt u precies?
Francken: In 2023 zullen we exact twintig jaar lang het Vlaamse inburgeringsbeleid hebben uitgetekend. Een goed moment om nog eens te debatteren over wat wij inclusief nationalisme noemen. Onze identiteit is meerlagig, en toch kunnen we een aantal kentekenen onderlijnen. Kijk ook naar het verhaal van Dyab Abou Jahjah: de integratie-industrie is te ver doorgeschoten, met organisaties die alle mogelijke ‘empowermenttools’ aanbieden. Is dat nog wel van deze tijd?
Ondertussen komt Bart De Wever steeds meer in beeld in het schandaal rond voormalig Open VLD-politica Sihame El Kaouakibi. De Standaard meldde dat hij als Antwerps burgemeester in 2018 in alle discretie 1,2 miljoen euro overmaakte aan haar dansproject Let’s Go Urban. Schaadt dat de partij?
Francken:Ik heb begrepen dat het verhaal sterk genuanceerd is en dat wat Bart ten laste wordt gelegd enorm overdreven is. Bovendien werd die beslissing goedgekeurd door het college en de gemeenteraad. Maar goed, het is een lokaal Antwerps dossier. Ik heb zeker niet de indruk dat Bart dingen heeft gedaan die niet mogen. Ik sta honderd procent achter hem. Heel wat mensen, niet alleen van mijn partij, hebben zich in het ootje laten nemen. Ik heb dat ook ooit meegemaakt, en kan u zeggen: dat is bijzonder ambetant.
Ik doe ook mee aan het constante tikitakaspel tegen anderen. Maar dat leidt tot antipolitieke sentimenten.
U hebt het over Melikan Kucam, het gewezen Mechelse N-VA-gemeenteraadslid dat veroordeeld werd tot acht jaar cel voor gesjoemel met humanitaire visa, dat via uw kabinet verliep.
Francken:Ja. En ik blijf erbij: ik pas voor een samenleving waar er alleen paranoia is, en geen basisvertrouwen. Er zullen altijd controlemechanismen nodig zijn, maar je kunt nooit volledig voorkomen dat er dingen mislopen.
Vorige week viel de politie binnen bij het satirische magazine ’t Scheldt. Het parket spreekt van een gerechtelijk onderzoek naar belaging, inbreuken op de telecomwetgeving en aanzetten tot haat, dat startte na racistische opmerkingen op nieuwssites en op sociale media aan het adres van Open VLD-woordvoerster Zelfa Madhloum. ’t Scheldt spreekt zelf van een politieke afrekening. Hoe ziet u dat?
Francken: Het parket moet uiteraard zijn werk doen en ik spreek me niet uit over de grond van de zaak. Maar elke journalist en democraat moet deze ontwikkelingen in het oog blijven houden. In een democratie kan het niet de bedoeling zijn dat journalisten, die al dan niet onder een pseudoniem schrijven, met dichtgeknepen billen moeten rondlopen. Bovendien is ‘aanzetten tot haat’ een zeer vaag juridisch begrip.
Hoe bedoelt u?
Francken: Het is een hellend vlak. In Mechelen moeten mensen voor de rechtbank verschijnen omdat ze zouden hebben aangezet tot haat door ‘Stop Islamisering’ op een spandoek te hebben gezet. Kan dat zomaar? En wat is het volgende? Zullen Vlamingen nog in de Vlaamse Rand kunnen betogen tegen de faciliteiten, of zetten ze dan aan tot haat tegen Franstaligen? Kunnen mensen nog een petitie tekenen tegen de komst van een asielcentrum of moskee?
’t Scheldt is op z’n zachtst gezegd een apart medium. Op 13 april tweette het nog dat VRT-nieuwsanker Fatma Taspinar ‘zoals de neger in Amerika is die boos wordt nadat hij tijdens een politiecontrole niet blijkt te zijn neergeschoten’.
Francken:Racisme valt nooit goed te praten. We hebben een antiracismewetgeving, en de rechter moet daarover oordelen. ’t Scheldt is zeer politiek incorrect. Maar de vrije pers is belangrijk, en satire moet altijd kunnen.
