Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week: de expo Gabriel Kuri: sorted, resorted in Wiels, Brussel.
Hij is Mexicaan en schat zijn afkomst naar waarde. Alleen, voor het soort kunst dat hij mordicus wilde maken moest hij constant de weg op. Wereldwonderen, exotische paradijzen of vreemde culturen inspireerden hem minder dan de plekken waar zakenreizigers en toeristen onderweg naar hun bestemming halt maken. Zo wierp hij een doordringende blik op openbare toiletten, fastfoodrestaurants, aankomsthallen, supermarkten en dergelijke – redelijk troosteloze – plaatsen meer.
Gabriel Kuri (°1970) zoekt poëzie in de nietigste spullen die de globale wegwerpmaatschappij in staat is te produceren. Plastic zakken en bekertjes, rietjes, condooms of koperen muntjes zijn niet bepaald bedoeld om lang in omloop te blijven. Maar hij integreert ze in minimalistische sculpturen, vaak cleane boxen in roestvrij staal, of in monumentale installaties. Dan verwerven ze een cachet, zoals alles wat er duurzaam uitziet en een financiële waarde vertegenwoordigt op de kunstmarkt. En wat meer is: je zou zweren dat de wegwerpproducenten een bepaalde esthetiek voor ogen hadden. Van de 51 werken die de kunstenaar sorteerde voor zijn expo is er niet één waaruit niet de ambitie blijkt om dure schoonheid te puren uit goedkope rommel. Hij slaagt waar de alchemisten faalden.
Dure schoonheid puren uit goedkope rommel, dat is de ambitie van Gabriel Kuri.
Als aandachtige waarnemer van de fabricage van goederen ontging het Kuri niet dat het seriële aspect ervan een visueel aantrekkelijk proces is. Plastic flessen, kartonnen dozen, vuurvaste afvalbakken die in een lange rij van de band rollen zijn een lust voor het oog. In de minimal art vond de seriegewijze productie ingang als vormend principe bij sculpturen. En de conceptuele kunst voegde daar het systematische registreren, catalogiseren en sorteren van goederen en gegevens aan toe. Sindsdien werd de weerspiegeling van economische, administratieve en maatschappelijke procedés vaste prik bij een divers gezelschap van postconceptuele kunstenaars.
Gabriel Kuri, die tegenwoordig in Brussel verblijft, hoort zonneklaar in dat rijtje thuis. Maar hij heeft pijlen op zijn boog die vrij specifieke invloeden verraden. Hoe komen bijvoorbeeld de seriegewijs ingezette lege schelpen van schaaldieren in dat oeuvre? Hij verzamelde ze als kind misschien op de Mexicaanse stranden en zocht naar een middel om ze niet te moeten wegwerpen. Hij moet ook hebben gezien hoe de Brusselaar Marcel Broodthaers (1924-1976) mosselschelpen inzette als driedubbele metaforen – van identiteit, zinnelijkheid en vergankelijkheid.
Kuri gebruikt ze ook in die zin. De diep ingesneden schelpen met hun puntige uitsteeksels in de wandsculptuur Tongues and Holes (2019) bieden een erotisch tegenwicht voor de ijscleane sanitaire boxen waarmee ze samen de wand versieren. En de Scratch Lotto Oysters (2019) doen precies wat ze beloven: vastgekleefd boven verliesgevende krasloten wijzen ze de gedupeerde koper op de ijdele hoop om rijk te worden zonder een klap uit te voeren. (De Münchense verzamelaar die zich dat werk aanschafte zal daar misschien anders over denken.)
Indachtig de door Man Ray (1890-1976) aangebrachte punaises op de strijkzijde van een strijkijzer werpen de op een metalen pijp bevestigde antiduivenpoeppinnen van Kuri ( Broken Line) ons terug op de verbeeldingswereld van dada en het surrealisme. En toch bepalen het gevoel voor het absurde en een milde ironie niet helemaal het klimaat. We vergeten niet dat we de in de eerste zaal werden getrakteerd op een zandhoop van 185 vierkante meter met een aanplanting van een miljoen stinkende sigarettenpeuken. De muntjes in het zand wettigen een cynische titel als Donation Box, het uitzicht blijft dat van een wereldlandschap na de verwoestijning van de wegwerpmaatschappij.
Tot 5 januari.
