Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week de expo Een vertaling van de ene taal naar de andere in het CC Strombeek.
Bij vertalingen verandert zowel een deel van de betekenis als van de vorm. Vervelend vaak, als alleen precisie telt. Boeiend soms, als het om literatuur gaat. Bij oneliners van conceptueel kunstpatriarch Lawrence Weiner bestaat de vertaling in het verrijken van de inhoud door de beeldende vorm die hij aan zijn inslaande zinnen geeft. Het voorbeeld dat me altijd zal bijblijven bracht hij ooit aan op een buitenmuur van het Middelheimmuseum: IJZER & GOUD IN DE LUCHT, STUIFMEEL EN ROOK OP DE GROND in rode kapitalen die een tweevoudig golvende beweging maken over het witte muurvlak. Behalve de schoonheid van de belettering zag ik een dubbel conflictueus beeld van gevechtsvliegtuigen en engelen aan de hemel, van vruchtbaarheid en verdelging op aarde. De aankoop van dit werk door het museum gaf aanleiding tot een verhit debat in de Antwerpse gemeenteraad.
Wie graag lang en traag in een zenhouding naar kunst kijkt, komt beslist niet van een kale reis thuis.
Het CC Strombeek heeft een zwak voor Lawrence Weiner. Naast de waterpartij bij de ingang hangt zijn ietwat ironisch plakkaat WATER GEMORST TUSSEN BRON EN GEBRUIK. En voor de scenografie van de nieuwe expo deed het CC een beroep op kunstenaar Guy Rombouts, die Weiners oneliner EEN VERTALING VAN DE ENE TAAL NAAR DE ANDERE als leidraad nam. Rombouts, bedenker van het Azart, een alfabet waarin de letters vervangen zijn door lijnen met een eigen vorm ( Angulair, Barensteel…) en kleur ( Aquamarijn, Bordeaurood…), maakte een ware vertaalslag van het opgelegde onderwerp: een selectie van 21 nooit eerder vertoonde werken uit de collectie van het SMAK, dat zijn 20e verjaardag viert. Kunst die niemand kent deed Rombouts denken aan de onbekenden in de algebra, x en y. Zijn oplossing was dat hij de werken ordende op een x- en een y-as die elkaar, zoals in de algebra, loodrecht snijden. Als het aan de wiskunde ligt dat de hele mise-en-scène klopt als een bus, dan spijt het me dat dit vak voor mij grotendeels een mysterie is gebleven.
De mooiste werken op de expo bestaan uit perfect gevormde objecten met een vreemde uitstraling en een sterke zeggingskracht, zonder dat we precies weten wat ze willen zeggen. Dat zijn eigenschappen die wijlen Jan Hoet, die ze verzamelde, machtig aantrokken. Hij kon er ook altijd wel de nodige woorden bij verzinnen. Het meest intrigerende blijft dat hij ze nooit getoond heeft, als was hij naast de baas van een veelgeprezen internationale collectie ook meester van een geheime verzameling in de uithoeken van zijn museum. Ze hadden daar nog een eeuwigheid stof kunnen vergaren, de drie loden cilinders van Paolo Icaro, telkens op een andere manier door vaardige handen gevuld met zachte gips ( Lunatico). Of de lage constructie van een rij matglazen tegels op de vloer, met onder elke tegel een andere letter waarmee Elizabeth Ewart ten slotte een zin vormt: We never Buried Bucky in Your Suit. Of de drie snuisterijen onder glas van Katharina Fritsch – een kat, een vaas met de afdruk van een schip, een stel hersenen uit gips – waar normaal ook een madonna uit beschilderd plaaster bij hoort.
De drie keuzeheren van de tentoonstelling in Strombeek zagen af van enige uitleg bij de geselecteerde werken, zelfs een vermelding van materiaal en techniek ontbreekt. In sommige gevallen, zoals bij de reeks prenten The Dresses of Miss General Idea van het Canadese collectief General Idea ging daarmee de kans verloren om een stuk pioniersgeschiedenis van de hedendaagse kunst mee te geven. Laten we het erop houden dat alleen presentatie en pure beschouwing hier van tel zijn. Wie een zeker minimalisme koestert, en graag lang en traag in een zenhouding naar kunst kijkt, komt beslist niet van een kale reis thuis.
Tot 6 maart
