In de Brakke Grond staat alles in het teken van het Schelde-gevoel.
In 1995 ondertekenden Vlaanderen en Nederland de Waterverdragen. Die bezorgden de Antwerpse haven de langgevraagde uitdieping van de Schelde. België betaalde met het voor Nederland gunstigste en voor ons land duurste tracé voor de hogesnelheidslijn naar Amsterdam. Vijf jaar later wil De Brakke Grond de band tussen de mens en de grensoverschrijdende rivier aanhalen.
Het project in het Vlaamse cultuurhuis nabij de Dam in Amsterdam loopt tot 26 maart. Het programma bevat lezingen over het recente archeologische onderzoek in het Scheldebekken, over de rivier in de literatuur of over het Schelde-gevoel. Een havendebat gaat over economie en ecologie.
Centraal staan enkele tentoonstellingen. Het Stedelijk Museum Vlissingen toont schatten uit de Schelde, het Nationaal Scheepvaartmuseum Antwerpen leent enkele werken uit. “Waterschappen” brengt kunstfoto’s van de Vlaamse fotograaf Jan Decreton. Decreton volgde de stroom vier seizoenen lang van Picardië tot aan de monding (zie illustraties). De Brakke Grond brengt de Schelde zoals de kunstenaar haar afgelopen zomer en herfst zag. Later worden de verleidelijke beelden gebundeld in het boek “L’Escaut – de Schelde” van Decretons opdrachtgever, de Doornikse uitgeverij La Renaissance du Livre.
De wetenschappelijk-historische tentoonstelling “Verhaal van een rivier” is de grootste in het geheel. De samenstellers, Marc van Strydonck en Guy De Mulder, bundelden hun niet geringe kennis in een goed geïllustreerd en toegankelijk boek. Van Strydonck is industrieel ingenieur chemie en sinds 1978 verantwoordelijk voor de radiokoolstofdatering (C14) aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium in Brussel (KIK). Guy De Mulder (licentiaat geschiedenis, kunstgeschiedenis en oudheidkunde) is verbonden aan het Provinciaal archeologisch museum van Zuidoost-Vlaanderen in Velzeke.
Met hun verschillende achtergrond brengen de auteurs een meeslepend verhaal over een rivier die 15.000 jaar in beweging is. Het is het intrigerende relaas van de mens die de natuur dikwijls te slim af was, maar telkens ook nieuwe nederlagen moest verwerken. Het is de geschiedenis die begint met de meanderende rivier in het toendralandschap van de laatste ijstijd en voorlopig eindigt met de alleen door de Nederlandse grens afgeremde expansie van de haven van Antwerpen. Als een rode draad loopt door het verhaal: hoe meer welvaart de Schelde bracht, hoe meer de mens de rivier de rug toekeerde.
De tentoonstelling verdient een langer leven. In Antwerpen of, waarom niet, in Doel. De bezoeker zou er kunnen leren dat meer dan honderd jaar geleden een groot deel van het historisch centrum van Antwerpen werd opgeruimd. De Scheldekaaien moesten worden rechtgetrokken om meer en grotere schepen te kunnen laden en lossen. Vandaag legt er aan het Steen geen schip meer aan. Of toch, vorig jaar meerden welgeteld vijftien cruiseschepen met Amerikaanse toeristen af.
Tot 26 maart, van dinsdag tot zaterdag van 10 tot 20 u.30. Zondag van 13 tot 17 uur. Maandag gesloten. Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond, Nes 45, Amsterdam. www.brakkegrond.nl of 00-31-20-622.90.14.
Marc van Strydonck en Guy De Mulder. De Schelde, verhaal van een rivier. Davidsfonds. 176 blz., 1495 frank.
Peter Renard
