Amazones van toen en nu

© Jean-Pol GRANDMONT

Borstamputatie bestaat al sinds de oudheid, en niet alleen in het kader van borstkanker. Zo lieten de Amazones hun rechterborst amputeren om beter te kunnen boogschieten, althans volgens de legende. Wie waren deze vrouwen en waarom spreken ze zo tot de verbeelding?

Amazones. Zo noemden de oude Grieken een mythisch volk van vrouwelijke strijders. Hun naam zou afgeleid zijn van het Griekse woord ‘a-mazos’, dat ‘zonder borst’ betekent. Volgens de legende waren de Amazones zulke fanatieke krijgers dat ze hun rechterborst lieten verwijderen om beter te kunnen boogschieten. Het is een verhaal dat de tand des tijds heeft doorstaan, maar of het ook op waarheid berust? Dat valt te betwijfelen. Op de meeste schilderingen, tempelfriezen en oud-Griekse vazen staan Amazones afgebeeld met beide borsten. Ze vechten te voet, te paard of in strijdwapens en hakken erop los met bijlen en zwaarden. Vaak dragen ze een korte tuniek en is één borst ontbloot, om extra te benadrukken dat de heldhaftige krijgers geen mannen maar vrouwen zijn.

Amazones van toen en nu

Amazones zouden geleefd hebben in Klein-Azië, het huidige Turkije en de regio rond de Zwarte Zee. Historische geschriften verhalen hoe ze in stammen leefden die uitsluitend uit vrouwen bestonden. Contact met mannen van een nabijgelegen stam was slechts sporadisch toegelaten en louter met het oog op het voortbestaan van de stam. De jongetjes die geboren werden, gingen naar hun vaders, de meisjes mochten blijven en werden opgeleid tot stoere krijgers.

Sterke vrouwen

In het huidige taalgebruik zijn amazones in de eerste plaats vrouwen te paard. Maar de term verwijst ook naar strijdbare vrouwen die van geen kleintje vervaard zijn. En de connotatie met borsten is meestal niet veraf. Zo is er de Stichting New Amazones, die de drempel van een preventieve borstamputatie wil verlagen voor vrouwen met een verhoogd risico op kanker. De link is duidelijk: zoals de Amazones in de oudheid een borst lieten verwijderen om beter te kunnen jagen en vechten, dus om te overleven, zo laten ook Nieuwe Amazones hun borsten amputeren om te overleven.

Nog een reden waarom de mythe van de Amazones eeuwen later nog tot de verbeelding spreekt: sisterhood. Bij dat onvoorwaardelijke verbond onder vrouwen draait het om herkenning en vertrouwen, om helpen en geholpen worden, om dragen en gedragen worden. Vooral bij ziekte en tegenslagen kan dat warme gevoel van vrouwelijke solidariteit zorgen voor extra kracht en steun. Samen sterk, zoals de Amazones.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content