Zou de hele opvoering van “Pikovaja Dama” rond de Belgische ster van internationale allure, Rita Gorr, gebouwd zijn? Het lijkt er wel op. Deze grote dame van de opera die de rol van Schoppenvrouw zingt, zuigt alle aandacht naar zich toe, zij is letterlijk de centrale figuur. De gravin is in de opera een meer dan rijpe dame, een karakterrol zoals dat heet, die Rita Gorr moeiteloos vocaal en ook scenisch invult.
Het nadeel van een stralende ster is dat ze alles rondom zich een beetje doet verbleken. Alleen de Franse mezzo Marie-Ange Todorovitch houdt stand. Maar hoofdrol John Horton Murray als Hermann kon zich pas na de pauze laten gelden; tegenspeelster Anne Williams-King is vocaal charmant, maar komt voor de rol van Lisa net iets te kort. Naarmate de rollen minder veeleisend worden, zijn ze harmonischer ingevuld. Garry Magee als prins, Wojtek Drabowicz als graaf Tomski en de ondertussen bijna niet te vermijden Guy de Mey als Tsjekalinski mochten terecht enthousiast applaus oogsten. Ze zijn allen tegen mekaar afwogen. Ze passen mooi bij mekaar, zodat de luisteraar nooit het gevoel kreeg dat hem onrecht werd aangedaan. De Vlaamse Opera koos niet voor een grote, wel voor een homogene cast. Alleen sleurde dirigent Ivan Törzs in zijn strijd tegen de droge akoestiek van het Gentse operagebouw bijwijlen soms zo hard aan zijn orkest dat hij zijn zangers in een klankenzee deed verdrinken. De “Schoppenvrouw” is een volbloed Russische romantische opera, met elementen uit zowel griezelverhalen als de psychologische roman. Het oorspronkelijk verhaal gaat terug op een novelle van Poesjkin. Regisseur Guy Joosten verkoos om er het verhaal van alledaagse waanzin van te maken. Hij negeert bijna opzettelijk alle Russische couleur locale, dus geen schitterende witte officiersuniformen. Het verhaal speelt zich af in een sober eenheidsdecor van Johannes Leiacker dat Joosten zeer slim aanwendt.
Het drama ontspint zich volgens wegen van geleidelijkheid. Hoofdrol Hermann stelt zich door zijn waanzin buiten de maatschappij. Of is het andersom? Wordt hij tot krankzinnigheid gedwongen door zijn uitsluiting? Het koor kijkt grimmig toe van achter de Ensormaskers. Zelfs zijn geliefde Lisa doet er lang over om – tegen beter weten in – de ware toedracht onder ogen te durven zien. Joosten schetst ons, met de steun van Tsjaikovski, een geloofwaardige en aangrijpende ondergang van een individu.
“Schoppenvrouw” van Tsjaikovski in de Vlaamse Opera, voorstellingen nog in Antwerpen van 21 mei tot 6 juni.
Lukas Huybrechts
