Tot 2007 daalde het aantal suïcides in de EU al jarenlang, maar ineens schoten ze weer de hoogte in. Experts wijzen op de economische crisis als belangrijke boosdoener.
Bijna 8000 ‘extra’ zelfdodingen in de Europese Unie: dat is een van de pijnlijkste gevolgen van de economische crisis. Britse onderzoekers publiceerden in The British Journal of Psychiatry een opvallende studie waarin ze het werkelijke aantal zelfdodingen vergeleken met het aantal dat je historisch zou verwachten. Tot 2007 was er al jaren een dalende trend, maar die werd na de start van de economische crisis bruusk doorbroken. In de VS zagen onderzoekers na 2007 een opmerkelijke stijging.
In Vlaanderen is er een gelijkaardige: in 2000 lag het aantal zelfdodingen historisch hoog, het daalde gestaag tot 2007 en zit sindsdien weer in stijgende lijn. ‘Er is zeker een verband met de economische crisis’, vertelt professor Gwendolyn Portzky, coördinator van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) en de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek van de UGent. ‘Uit eerder internationaal onderzoek bleek al dat wanneer de werkloosheid met 1 procent stijgt, het aantal zelfdodingen ook toeneemt, met 0,8 procent. Maar we kunnen niet zomaar zwart op wit stellen dat al die ‘extra’ zelfdodingen te maken hebben met de economische crisis. Zelfdoding is altijd het gevolg van een combinatie van factoren: biologisch, psychologisch, psychiatrisch én sociaal. In die laatste categorie zitten onder meer ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals een ontslag. Want werkloosheid heeft natuurlijk een heel brede impact: financieel, maar ook sociaal: het aantal contacten vermindert, er zijn minder middelen voor ontspanning, gezonde voeding enzovoort.’
Opvallend: vooral bij mannen neemt het aantal zelfdodingen enorm toe. ‘Mannen plegen sowieso vaker zelfdoding dan vrouwen: in Vlaanderen maken zij zelfs drie vierde van alle gevallen uit. Dat heeft voor een groot deel met sociale aspecten te maken. Vrouwen zijn sneller geneigd om over hun problemen te praten, en krijgen ook vlugger hulp aangeboden. Daarnaast zijn mannen gevoeliger voor sociale status. Voor de traditionele kostwinner komt het vaak nog harder aan om zijn job te verliezen.’
Tot slot een sprankeltje hoop: overheden kunnen iets doen om stijgende zelfdoding te voorkomen (of toch af te remmen). ‘In landen als Zweden en IJsland, waar de crisis toch ook zwaar toesloeg, is het aantal zelfdodingen niet gestegen sinds de crisis. Die landen hebben niet zwaar bespaard op geestelijke gezondheidszorg en hebben volop gekozen voor begeleiding van werklozen.’
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan anoniem en gratis terecht bij Tele-Onthaal (106 of www.tele-onthaal.be) of de Zelfmoordlijn (1813 of www.zelfmoordlijn.be).
Stefanie Van den Broeck
‘Wanneer de werkloosheid met 1 procent stijgt, neemt het aantal zelfdodingen toe met 0,8 procent.’
