De paradox van een rijk en vruchtbaar land

© @Thomas De Boever

In Guatemala gaat er serieus wat mis in de landbouw. Ondanks het vele vruchtbare land, lijden heel wat boerengezinnen er honger. Hoe komt het dat een land met zo’n gul ecosysteem en klimaat er niet in slaagt om ondervoeding uit te roeien? De pijnpunten in kaart gebracht.

De cijfers zijn ronduit spectaculair. Guatemala is de sterkste economie in Centraal-Amerika, het BNP verdriedubbelde sinds het jaar 2000. Maar tegelijk leeft 75 % van de kleinschalige landbouwers in armoede, en staat het land wereldwijd op de vierde plaats als het gaat om het hoogste aantal ondervoede kinderen. In een middeninkomensland!

Hoe dat komt? Het grootste deel van de landbouwgrond is in handen van de steenrijke elite van grootgrondbezitters, die z’n (inheemse) werknemers zelfs verbiedt om zelf groenten te telen of vee te houden. De overheid doet niets aan deze historische ongelijkheid. Integendeel: ze geeft voorrang aan grote bedrijven die gewassen telen om te exporteren naar het buitenland, want dat brengt veel geld in de staatskas. In plaats van de eigen bevolking te voeden kiest ze voor de teelt van niet-traditionele gewassen zoals erwtjes en boontjes, waar veel vraag naar is op de internationale markt. Tegelijk wordt basisvoedsel van minderwaardige kwaliteit zoals maïs uit de Verenigde Staten geïmporteerd. Een absurde toestand.

De paradox van een rijk en vruchtbaar land
© @Thomas De Boever

Klimaatverandering verandert de wereld

Omdat zo weinig boeren een eigen stukje grond hebben om in hun eigen behoeften te voorzien, moeten ze aan de slag als seizoenarbeiders op de grote plantages. De arbeidsomstandigheden zijn er slecht, maar de arme boerenbevolking heeft geen andere keuze. Maar dat er iets moet veranderen, blijkt uit alle toekomststudies. Guatemala is wereldwijd een van de 10 landen die in de toekomst het meest gevoelig zullen zijn voor de effecten van de klimaatverandering. Door zijn ligging tussen de Atlantische en Grote Oceaan is het land erg kwetsbaar voor tropische stormen, orkanen en overstromingen. Het buitensporige gebruik van kunstmeststoffen zorgt samen met de toenemende droogte en de temperatuurstijging ervoor dat gronden almaar instabieler worden. Wind en watererosie leiden tot grondverschuivingen en vernielen de zo kostbare landbouwgrond.

De paradox van een rijk en vruchtbaar land
© @Thomas De Boever

Mensen van maïs

Traditioneel at de inheemse Maya-bevolking van Guatemala maïs, bonen en pompoen. De Maya werden ‘mensen van maïs’ genoemd, en hun dieet was eeuwenlang een gezonde combinatie voor de mens en het landbouwsysteem. Maar al die voedzame producten verdwenen gedeeltelijk omdat vanuit de Verenigde Staten bereide voeding zoals wit brood en fastfood spotgoedkoop op de markt gegooid worden. De remedie voor al deze symptomen is vrij evident: zorg ervoor dat boeren opnieuw een lapje grond hebben om zelf hun fruit en groenten te telen en hun gezin te voeden. Ze willen niets liever! Dat is waar Broederlijk Delen en zijn partnerorganisaties voor ijveren. Daarna helpt de partner Red Kuchub’al de boeren om zaaigoed en het nodige materieel te kopen. Ze schoolt hen bij in duurzame bio-landbouwtechnieken, en stimuleert een diversificatie van gewassen zoals de Maya’s die traditioneel hanteerden. Of: hoe je met duurzame kleinschalige landbouw ook voedselonzekerheid het land uit helpt.

Guatemala is de sterkste economie in Centraal-Amerika. Maar tegelijk leeft 75 % van de landbouwers er in armoede.

Meer weten?

Lees hier het volledige Broederlijk Delen-dossier over Guatemala.

Meer info over de campagne ‘Holy Guacamole!’ vind je hier.

Broederlijk Delen oefent ook in ons land politieke druk uit voor een rechtvaardige herverdeling van de grond, door de Europese Unie en België te sensibiliseren voor rechtvaardige handelsrelaties.

De paradox van een rijk en vruchtbaar land
© @Thomas De Boever