12 stappen richting circulaire economie

“Ik zie geen afval en afgedankte spullen, maar nieuwe mogelijkheden”, zegt Evy Puelinckx. De architecte doceert ‘design and circular economy’ aan de Universiteit Antwerpen en helpt als consulente bedrijven en organisaties op weg naar een circulaire economie. Hoe zet je zelf als bedrijf je eerste stappen?

Voor Evy is architectuur, design en duurzaamheid een passie. Haar rijkgevulde carrière – als auteur, architecte, docente, onderneemster en televisiemaakster- staat volledig in het teken van upcycling en circulaire economie. Afval is een geschenk en het is haar missie iedereen daar ook van te overtuigen. Ook bedrijven. “Van een lineaire naar een circulaire bedrijfsvoering overstappen, heb je niet met één vingerknip voor mekaar”, vertelt ze. “Als start-up hou je er best van in het begin rekening mee in elk facet van je organisatie. Voor grote bedrijven vraagt het een hele transformatie. De goodwill is er wel, maar het lijkt een onoverkomelijke opdracht.”

Toch zijn er stappen die elk bedrijf kan zetten.

1. Werk op twee snelheden

“Ontwikkel een totaalvisie en doelstellingen op middellange termijn, maar probeer ondertusssen zoveel mogelijk kleine, concrete stappen te zetten. Zo krijg je je personeel en klanten beetje bij beetje mee in je verhaal door hen zelf de meerwaarde van een circulaire economie te laten ontdekken.”

2. Kleine dingen, grote mentaliteitswijziging

“In mijn eigen bedrijf krijgt elke nieuwe werknemer op zijn of haar eerste dag een toffe hervulbare waterfles. Zo hoeven ze geen PET-flesjes te kopen. Gebruik een grote, glazen waterdispenser om kraantjeswater van een smaakje te voorzien met wat citroen of muntblaadjes.”

3. Zaadjes planten, geen regeltjes opleggen

“Betrek mensen op een toffe manier. Met regels en verplichtingen van bovenaf kan je een omgekeerd effect bereiken. Organiseer bijvoorbeeld teambuildings rond upcycling.”

4. Werk over de afdelingen heen

“In grote bedrijven hebben verschillende diensten vaak tegenstrijdige belangen en strak afgelijnde budgetten. De aankoopdienst wil goedkoop aankopen en dat gaat soms in tegen de doelstellingen van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Marketing wil een goed verhaal. Alle diensten kunnen communicerende vaten zijn die budgetten delen. Waarom die showroom niet verbouwen als teambuilding? Het levert een sterk verhaal op voor de communicatiedienst en je hebt geen apart budget nodig voor de verbouwing en de teambuilding. En het personeel wordt betrokken en is fier op het resultaat.”

5. Samen rijden

“Een vergadering buitenshuis? Meld je rit dan aan op het carpoolplatform BlaBlacar. Een leuke manier om kennis te maken met de deeleconomie en de impact van je verplaatsing te verkleinen.”

Evy Puelinckx, architecte en docente 'design and circular economy' aan de Universiteit Antwerpen.
Evy Puelinckx, architecte en docente ‘design and circular economy’ aan de Universiteit Antwerpen.© Luc Gordts

6. Recycler of the month

“Werknemers kunnen afvaltips kwijt in de ideeënbus. Ze hebben het beste zicht op de situatie op hun afdeling. Beloon de beste ideeën met de titel ‘recycler of the month’.”

7. Duurzame offertes

“Beoordeel offertes ook op duurzaamheid, niet enkel op prijs. Wat is de impact op het vlak van transport, materiaalgebruik, energieverbruik? Kies voor oplossingen waarbij een materiaal zo lang mogelijk in een zo hoog mogelijke kwaliteit kan ingezet worden.”

8. Leasen is duurzamer dan kopen

“Als je producten koopt, is het voor de fabrikant voordeliger als dat product snel stuk gaat zodat je een nieuwe versie moet kopen. Bij leasing is het voor de fabrikant net veel voordeliger als iets lang meegaat en weinig onderhoud nodig heeft. De formules zijn eindeloos: printers leasen en per print betalen, verlichting leasen en per lumen betalen, je kan zelfs tapijt, bureaustoelen en om het even wat leasen.”

9. Herstellen, hergebruiken, upcyclen

“Wil je iets weggooien? Denk dan even na of je dat kan voorkomen. Misschien is het te herstellen, kan je het verkopen of laten ophalen door Opruimen.net dat het een nieuw leven geeft. Een upcycler kan het misschien omvormen tot een nieuw meubel of iets met een heel andere functie dat opnieuw jaren kan meegaan.”

10. Afval is grondstof

“Jouw afval is misschien wel een grondstof voor een ander bedrijf. Van jouw plastic afval maakt je buur misschien sleutelhangers, en uit de houten palletten ontstaat hip tuinmeubilair. Zoek naar partnerships.”

11. Altijd de juiste leverancier

“Kies bij elke gelegenheid een duurzame leverancier. Een eventorganisator die recycleert, relatiegeschenken uit gerecycleerd materiaal, een nieuw interieur uit herbruikte spullen.”

12 Haal expertise in huis

“Omschakelen naar een circulaire economie doe je niet in een handomdraai. Met de Belgische DIY-aanpak gaat veel tijd en geld verloren. Laat je begeleiden door experts, zij hebben vaak jarenlang ervaring en kunnen je helpen veel sneller concrete stappen te nemen. Het voorkomt onnodig experimenteren.”

Lees hier de andere artikels van dit dossier.