‘Als regeringen het echt menen met de strijd tegen sociale dumping, moeten ze werk maken van een performante legale weg voor arbeidsmigratie’, schrijft Andreas Valkiers van Federgon. Volgens de federatie van de HR-dienstverleners loopt onze overheid door illegale detacheringen zo’n 4 miljard aan inkomsten mis.
De Pano-reportage van deze week legde de schrijnende wantoestanden bloot in de internationale tewerkstelling. Verhalen over uitgebuite werknemers, vervalste documenten en postbusfirma’s tonen een harde realiteit van sociale dumping. Wat in het debat onderbelicht blijft, is dat de overheid deze situatie deels zelf creëert. Niet uit kwade wil, maar omdat het legale kanaal voor arbeidsmigratie – de single permit – vandaag simpelweg niet goed werkt en te streng is.
Een procedure die te traag, te complex en te streng is
Wie buitenlandse werknemers correct wil tewerkstellen, moet langs twee niveaus: zowel het regionale als het federale niveau moeten groen licht geven. Die dubbele beslissingsstructuur zorgt voor administratieve rompslomp en vooral voor lange wachttijden, vaak tot wel 5 maanden. Voor bedrijven die dringend werkkrachten nodig hebben, is dat onwerkbaar. Bovendien is de single permit te streng voor bepaalde profielen. Voor grondwerkers en lassers bijvoorbeeld moet eerst nog een arbeidsmarktmarktonderzoek gebeuren dat negen weken extra in beslag neemt vooraleer men nog maar aan de aanvraag kan beginnen.
Het gevolg? Ondernemingen zoeken hun toevlucht tot snellere, maar risicovollere alternatieven.
Malafide tussenpersonen vullen het gat
In dat vacuüm duiken dubieuze buitenlandse firma’s op die binnen de week werknemers beloven. Deze cowboys misbruiken daarbij het Europese systeem van detacheringen. Veel van die bedrijven hebben nauwelijks of geen activiteiten in het land van herkomst en opereren vanuit een postbus. Op papier moeten ze Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden respecteren en sociale bijdragen betalen in hun thuisland. In de praktijk gebeurt dat vaak niet, of met vervalste documenten. Werknemers worden uitgebuit, werken tegen een hongerloon en worden koudweg gedumpt zodra er problemen opduiken.
4 miljard euro misgelopen inkomsten
Illegale detacheringen kosten ons land naar schatting 4 miljard euro aan misgelopen fiscale en sociale inkomsten. Geld dat nu verdwijnt in illegale netwerken, terwijl het zou kunnen bijdragen aan correcte lonen én het wegwerken van ons begrotingstekort. Bij tewerkstelling via de single permit is dat anders: werknemers komen rechtstreeks in dienst van een Belgisch bedrijf of uitzendkantoor. Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden zijn dan gegarandeerd, en belastingen en sociale bijdragen vloeien naar de Belgische staatskas.
Oplossingen voor ordentelijke arbeidsmigratie
Het is naïef te denken dat België – waar binnenkort één op vier inwoners met pensioen gaat – zonder arbeidsmigratie kan. Maar dan moet die migratie wel ordentelijk en legaal verlopen. Dat vraagt:
- Een samenhangende visie op arbeidsmigratie over alle beleidsniveaus heen.
- Een snellere en eenvoudigere procedures voor de single permit.
- Een voorafgaande erkenning voor bedrijven die detacheren naar België, zoals nu al geldt voor uitzendkantoren. Aan die erkenning kunnen voorwaarden gekoppeld worden rond veiligheid, gezondheid en een financiële waarborg voor correcte loonbetaling. Daarbij moeten er ook effectieve activiteiten in het land van herkomst aangetoond worden.
- Betere tools voor overheidsdiensten om ketenaansprakelijkheid te controleren.
Als regeringen het echt menen met de strijd tegen sociale dumping, moeten ze werk maken van een performante legale weg voor arbeidsmigratie. Dat is de enige manier om misbruik te stoppen, bedrijven zekerheid te bieden en onze economie én begroting te versterken.
Andreas Valkiers is juridisch directeur bij Federgon, het netwerk voor werk, dat een 650-tal bedrijven verenigt die actief zijn in private arbeidsbemiddeling en HR-dienstverlening.