‘De laatste jaren zien we vaker kinderen die niet zomaar met de hand worden geslagen maar met elektrische snoeren, met riemen, met voorwerpen et cetera.’
Referentiearts kindermishandeling Johan Marchand (UZ Brussel) vindt dat er in België te weinig kinderen uit het gezin worden weggenomen. ‘Men geeft de ouders alle kansen, terwijl het kind onvoldoende beschermd wordt.’
Worden kinderen in ons land te weinig uit het gezin weggenomen?
Marchand: Daar ben ik van overtuigd. Hulpverlening en zelfs crisisbegeleiding thuis hebben pas zin als de ouders ook inzien dat ze iets verkeerd doen. Begrijp me niet verkeerd: ik ben helemaal niet voor een repressief beleid. Integendeel, ik heb er grote vraagtekens bij of repressie ouders wel doet veranderen. Maar tegelijk heb ik in mijn carrière te vaak kinderen teruggezien van wie ik meteen dacht dat ze uit huis gehaald hadden moeten worden. Ik ken een meisje dat door haar moeder zwaar mishandeld werd. De moeder was een vernietigde vrouw die door haar eigen verleden niet in staat was om een kind groot te brengen. Ons advies was meteen om dat kind te plaatsen. Men heeft daar anderhalf jaar mee gewacht. Ik heb toen letterlijk voorspeld dat we dat meisje nog zouden terugzien. Dat is spijtig genoeg uitgekomen.
Wat verstaat u onder kindermishandeling?
Marchand: Dat gaat van lichte vormen van geweld, zoals te weinig aandacht of verzorging krijgen, tot extreme mishandeling. Het geweld kan fysiek zijn, maar ook emotioneel of seksueel. Het zien van geweld, bijvoorbeeld tussen de ouders, beschouwen we ook als kindermishandeling. Ook dramatische vechtscheidingen vallen er wat mij betreft onder.
U hebt het over een tiende van de kinderen die slachtoffer worden van kindermishandeling. Dat is een erg hoog percentage.
Marchand: Toch lijkt het me niet overdreven. En ook wij, kinderartsen, halen die kinderen er niet altijd uit. Als je als kinderarts vijftig kinderen per week ziet, betekent dat dat er toch zeker een paar tussen zitten die slachtoffer zijn. Toch wordt maar een minderheid van de gevallen van kindermishandeling die in ons land gerapporteerd worden bij de vertrouwenscentra, door kinderartsen gemeld.
Hoe komt dat?
Marchand: Ten eerste is het niet altijd zo makkelijk om kindermishandeling te herkennen, daar moet je in getraind zijn. Heel vaak – meestal zelfs – laat kindermishandeling geen fysieke sporen na. Ik zeg het altijd als ik lesgeef aan studenten geneeskunde: als je de afdruk van een hand in de bil van een kind herkent, dan kun je er zeker van zijn dat er tien slagen aan voorafgegaan zijn waar je niets van terugziet.
Het volledige interview met Johan Marchand leest u deze week in Knack.