‘Als we niet opletten zal de medicalisering van onze maatschappij de spuigaten uitlopen’, stellen ethicus Ignaas Devisch en gezondheidseconoom Lieven Annemans. ‘Mensen worden veel sneller ziek verklaard en ze slikken steeds meer medicijnen. En een arts die geen medicijn voorschrijft, wordt al vlug beschouwd als een slechte arts.’
‘Door de overbehandeling en verspilling enerzijds en door de besparingen anderzijds, lijkt onze gezondheidszorg wel een tikkende tijdbom, die elk moment kan ontsporen’, stellen medisch ethicus Ignaas Devisch en gezondheidseconoom Lieven Annemans. Beide schreven ze een boek waarin ze het probleem aankaarten (‘Ziek van gezondheid’ en ‘De prijs van uw gezondheid’) en waarin ze een herstelplan voorstellen. Op de Boekenbeurs lieten ze hun licht schijnen op de ver doorgedreven medicalisering van onze maatschappij, de vettaks, en de besparingen in de gezondheidszorg onder Michel I.
‘Als we niet opletten zal de medicalisering de spuigaten uitlopen. Nu al worden mensen veel sneller ziek verklaard dan vroeger en slikken ze met gevolg veel meer medicijnen’, zei Devisch. Gezond zijn is tegenwoordig de norm en daar heeft de bevolking heel wat voor over. ‘Veel patiënten blijven bij de dokter aandringen op een op een label. En een arts die geen medicijn voorschrijft, wordt al vlug beschouwd als een slechte arts’, aldus Devisch. ‘Ik hoor dokters geregeld klagen dat ze onder druk staan om toch maar medicijnen voor te schrijven.’
Beredeneerde keuzes
‘Meer en meer mensen gaan tegenwoordig naar het ziekenhuis voor een total body scan’, voegde Annemans daaraan toe. ‘Niet omdat ze ziek zijn, maar gewoon om zeker te zijn en gerustgesteld te worden. Wat dus absurd is en zeker financieel niet haalbaar. En zo worden de middelen verspild.’ Al wil Annemans zeker niet te pessimistisch overkomen: ‘Ik besef maar al te goed dat we in België niet alleen maar mogen klagen over onze gezondheidzorg. We hebben een goed systeem, maar daar schuilt ook tegelijkertijd het gevaar. Er wordt teveel gedaan. En zo gaan we financiële middelen verspillen.’
Als gezondheidseconoom berekent hij hoe de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk kunnen worden ingezet. ‘Want we hebben nu eenmaal niet al het geld van de wereld om te investeren in gezondheid. Op dit moment wordt 10 procent van het budget besteed aan gezondheid, dan kunnen we maar beter juiste en beredeneerde keuzes maken.’
Armoede
Zowel Devisch en Annemans zijn voorlopig tevreden over het luik Gezondheidszorg in het regeerakkoord van Michel I. ‘In mijn boek formuleer ik een herstelplan aan de hand van tien pijlers. En 9 daarvan zijn opgenomen in het regeerakkoord’, zei Annemans lachend. Devisch is voorlopig gerustgesteld door de keuze van Maggie De Block als minister van Volksgezondheid (Open VLD), ’toch iemand die goed geschoold is wat de thematiek aanbelangt.’ Wat hij wel miste in het regeerakkoord is de link tussen armoede en gezondheid. ‘Dan wordt het plots erg stil, en wordt er met één summier zinnetje besproken hoe de regering dat wil aanpakken. Armoede valt onder de bevoegdheid van een andere minister, van een andere partij, dus ik hoop dat die samenwerking goed afloopt.’
‘In België is de uitspraak toon mij uw tanden en ik vertel u hoeveel uw vader verdient, spijtig genoeg nog steeds de realiteit’, zei Devish. Hij doelt daarmee op de gevaren van de plannen van de overheid om het remgeld te verhogen. ‘Er moet een goed evenwicht gevonden worden. Enerzijds mag het remgeld niet te hoog zijn, want dan zal de minder kapitaalkrachtige groep in de samenleving afhaken om medische hulp te zoeken, maar anderzijds mag het remgeld niet te laag zijn. Want dan zullen er dagelijks mensen voor de dokter zijn deur staan simpelweg voor gezellige babbel’, vatte Annemans het samen.
Vettaks
Onze overheid overweegt daarnaast nog om een vettaks in te voeren. ‘Als zo’n taks enkel dient om het gat in de begroting te dichten is het een erg slecht idee’, klinkt het. Waarbij de mannen verwijzen naar Denemarken, waar de ervaring ons leert dat de taks niet erg succesvol was. Volgens Devisch kan de taks enkel dienen als duwtje in de rug, maar moet hij gecombineerd worden met andere maatregelen. ‘Bovendien vind ik de naam alleen al verschrikkelijk, alsof het alleen om vet voedsel zou gaan. Nee ook gezonde voeding moet goedkoper worden.’
Economie versus ethiek
Maar gezondheid gaat over meer dan geld alleen, er spelen vaak ethische kwesties mee. Neem nu een erg dure en risicovolle ingrijp bij een oudere patiënt, hoe beoordeel je zoiets? ‘Leeftijd mag zelden een rol spelen vind ik. Je beoordeelt of een behandeling effectief is of niet. Neem nu chemotherapie bij kanker, onderzoek heeft uitgewezen dat deze behandeling niet minder efficiënt is bij 70-plussers’, maakte Annemans zich sterk.
‘Hoewel het woord misschien anders doet vermoeden, botst de gezondheidseconomie niet met ethische kwesties. Zo kan de behandeling van een 86-jarige met een hartaandoening die voor de rest niets mankeert, nog steeds de moeite waard zijn.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier