Tevergeefs wachten op een baby: ‘Je blijft erover dromen: hoe zou een kindje van ons eruitzien’

Koppels die moeilijk zwanger raken, ongewenst kinderloos zijn of een zwangerschapsverlies doormaken, blijven vaak achter met heel wat onzichtbaar verdriet. © Frederika Adriaenssens

Wat als de ware liefde niet voorbij komt of de natuur niet mee wil? Een onvervulde kinderwens kan je leven helemaal overheersen. ‘Je moet afscheid nemen van iets wat je nooit hebt gekend.’

Naar schatting 10 tot 15 procent van de koppels in ons land ervaart vruchtbaarheidsstoornissen. Van de koppels die wel zwanger raken, spontaan of met medische hulp, krijgt eveneens tot 15 procent te maken met een zwangerschapsverlies. De emoties die daarmee gepaard gaan, worden niet altijd even goed (h)erkend door vrienden, familie en collega’s. Maar ook single mannen en vrouwen die vrezen dat ze misschien nooit hun langverwachte baby in de armen zullen kunnen sluiten, omdat ze de juiste partner (nog) niet zijn tegengekomen, hullen zich vaak in stilzwijgen.

Het Kinderwens Expertisenetwerk, dat kinderwensouders begeleidt, lanceerde onlangs de term “Schaduwverdriet”, samen met een nieuwe campagne waarin bekende Vlamingen getuigen over hun kinderwens, het moment dat die al dan niet in vervulling ging en de emoties die daarmee gepaard gaan.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

‘Dat rolmodellen willen getuigen over schaduwverdriet is belangrijk om het fenomeen te normaliseren en meer bespreekbaar te maken in onze maatschappij’, zegt Shanti Van Genechten, die samen met hoogleraar Lode Godderis van het Centrum voor Omgeving en Gezondheid van de KU Leuven, al meer dan tien jaar lang de bezieler is van het Kinderwens Expertisenetwerk. ‘Een onvervulde kinderwens is iets wat koppels niet makkelijk kunnen delen met hun omgeving, maar het is er wel. Ze voelen zich alleen met dit verdriet en het gevaar bestaat dat ze terechtkomen in een sociaal isolement wat kan leiden tot depressie.’

Godderis raadt de omgeving onder meer aan om niet te vragen naar waarom kinderwensouders geen kinderen hebben, maar wel naar hoe ze zich daarbij voelen.

Tips voor de omgeving

  • Probeer het verhaal van de kinderwensouders over de situatie gewoon te beluisteren, zelfs al kun je niet alles even goed begrijpen.
  • Erken de gevoelens van de ander.
  • Zet de kinderwensouders niet onder druk door constant te vragen wanneer ze naar de gynaecoloog moeten, of de vrouw al iets voelt, of ze wel zeker weet dat ze niet zwanger is…
  • Respecteer de keuze van de kinderwensouders voor een bepaald ziekenhuis, een gynaecoloog…
  • Toon respect en wees bedachtzaam bij het delen van zaken over je eigen kinderen, door bijvoorbeeld te vragen of het oke is om hun jullie foto’s te tonen, wees invoelend bij de aankondiging van je eigen zwangerschap…

Imaginair kind helpt bij verwerking

In de nieuwe campagne getuigen bekende Vlamingen, zoals radiopresentatrices Anja Daems en Roos Van Acker, maar ook Leander Verdievel, de man achter de succesvolle tv-reeks ‘Gevoel voor tumor’. ‘Soms praten m’n vrouw en ik nog over hoe onze eigen kindjes er zouden uitzien’, zegt Verdievel. ‘De kindjes die we nooit zullen krijgen. We noemen hen onze onzichtbare kindjes. Maar lang duren die gesprekken niet, want er is altijd wel één van onze prachtige (adoptie)kindjes die meeluistert.’

‘Heel wat vrouwen krijgen net zoals ik ooit te maken met een zwangerschapsverlies’, getuigt ook Roos Van Acker. ‘Het is niet zo makkelijk om daarmee om te gaan, zowel voor je partner als voor jezelf. Je zoekt ook vaak de oorzaak of de schuld bij jezelf. Als wij misschien wat opener zouden zijn door over onze ervaringen te praten, zou dat al een eerste stap kunnen zijn om dat verdriet een plaatsje te kunnen geven en elkaar te helpen ermee om te gaan.’ Ook Van Acker geeft toe dat ze soms mijmert over haar baby. ‘Het zou zo leuk zijn te weten hoe een kindje van ons eruit zou zien. Je blijft erover dromen.’

Het gebeurt geregeld dat kinderwensouders fantaseren over hoe hun kindje eruit zou hebben gezien. ‘Het is belangrijk om ook dit te normaliseren’, zegt Van Genechten. ‘Vaak hebben koppels de neiging om het imaginaire kind heel ver weg te duwen, maar soms lopen ze vast en willen ze het na een tijdje toch naar zich toe halen. We werken met creatieve en schrijftherapie rond dit imaginaire kind om zo met het rouwproces aan de slag te gaan. Je moet afscheid nemen van iets wat je nooit hebt gekend. Kinderwensouders leren uiteindelijk het verdriet op een andere manier vast te houden en kunnen het een plaats in hun leven geven.’

Trein ontspoord

Het Kinderwens ExpertiseNetwerk heeft ondertussen in heel Vlaanderen, maar ook in Wallonië en Nederland Kinderwenshuizen opgericht waar aandacht is voor psychosociale en emotionele zorg. ‘Mensen voelen zich in onze Kinderwenshuizen of bij onze zorgverleners vaak heel erg thuis’, zegt Godderis. ‘In fertiliteitscentra en ziekenhuizen, waar de focus op het medische aspect ligt, vinden ze het soms moeilijk om emotionele problemen te bespreken. Wensouders willen hun verhaal ook graag kwijt, net weg van die technische omgeving waarin ze de fertiliteitsbehandeling ondergaan.’

‘We empoweren mensen’, besluit Van Genechten. ‘We doen dat door hen tools en handvatten aan te leren. Hun trein is even ontspoord en wij zetten hen terug op de rails en duwen heel even. Daarna kunnen ze op eigen houtje weer verder.’

Ook het zelfhulpboek Als je kinderwens onvervuld blijft moet daarbij helpen. Het boek toont hoe ouders die tevergeefs wachten op een kind, met vallen en opstaan die zware periode hebben beleefd en biedt concrete tips om met stress en verdriet om te gaan.

‘Als je kinderwens onvervuld blijft’ is uitgegeven bij Lannoo (ISBN 9789401461078, €19,99). www.kinderwens.org

Tips voor kinderwensouders om om te gaan met het onzichtbare verlies van een onvervulde kinderwens

  • Doe dingen waarbij je je goed voelt, zodat je de kracht krijgt om het vol te houden.
  • Regelmatige lichaamsbeweging helpt. Een dagelijkse energieke wandeling van twintig minuten, alleen of met iemand met wie je je verbonden voelt, is al mooi.
  • Houd er rekening mee dat op momenten dat je het gelukkigst bent het gemis het grootst kan zijn. Bedenk hoe je zal reageren en hoe je het zal aanpakken.
  • Weet dat weekends, feestdagen, bedtijd, opstaan ’s morgens, ’s nachts wakker worden, maaltijden en verjaardagen vaak moeilijke momenten zijn.
  • Zorg voor voldoende rust. Je verricht rouwarbeid en dat vraagt meer rust dan andere periodes van je leven. Even rusten op een moment van de dag kan een moeilijke nachtrust compenseren.
  • Ga in gesprek met mensen in je naaste omgeving en laat ze weten wat je nodig hebt. Vaak willen ze je graag helpen, maar weten ze niet hoe. Soms kunnen heel kleine dingen een wereld van verschil maken: een luisterend oor, een kom verse soep, een taxiritje naar het ziekenhuis…
  • Je verhaal vertellen is een deel van je rouwarbeid. Praat ook eens met iemand die niet zelf wordt geraakt door het verlies, want voor je naasten is de pijn soms even zwaar om te dragen.
  • Prioriteiten in je leven kunnen veranderen. Onderwerpen die je vroeger belangrijk leken, lijken nu futiel en omgekeerd. Lijst op wat je belangrijk vindt en energie geeft

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content