‘Tabula rasa is niet het beeld dat overeenstemt met de psychiatrie anno 2017’

De eenzijdige voorstelling van het beroep van de psychiater in de fictie is een doorn in het oog van veel psychiaters. Ook Stéphane Pirsoul blijft met een bittere nasmaak zitten na het zien van de populaire serie ‘Tabula rasa’.

Met heel veel plezier heb ik gekeken naar ‘Tabula Rasa’. De schitterende acteerprestaties, de sfeer die het oproept en het meeslepende verhaal waren om van te smullen. Half Vlaanderen zat de afgelopen zondagen voor het beeld gekluisterd om te kijken hoe de vork juist in de steel zat. Het was al even geleden dat we nog zo’n kwaliteit zagen van Vlaamse makelij.

Toch blijf ik met een bittere nasmaak zitten. Ik moet even duiden dat ik werk als psychiater in een psychiatrisch ziekenhuis, meer bepaald op een gesloten afdeling voor mensen met een psychosegevoeligheid. Of zoals ze het in de serie ‘het zottekot’ noemen waar de ‘zotten’ verblijven.

De eenzijdige voorstelling van het beroep van de psychiater is al langer een doorn in het oog van mij en van veel van mijn collega’s. We zijn het ondertussen al gewend om rare blikken te krijgen wanneer we ons beroep vermelden. En de eeuwige ‘Dan moet ik oppassen met wat ik zeg’ die daarop volgt. We zijn het gewoon dat mensen ons beroep met argwaan bekijken. We zijn het gewoon om te moeten uitleggen dat ook wij net als alle andere artsen eerst een studie geneeskunde hebben moeten voltooien. Ik probeer mensen zo goed mogelijk in te lichten en mijn beroep met trots te verdedigen. Voor mijn patiënten is het nog veel moeilijker om te vechten tegen het stigma en zij zijn dan ook het grootste slachtoffer van de stereotiepe voorstelling van de psychiatrie en zijn patiënten.

Zij lijden aan een ernstige medische aandoening waarbij zij de grip op de realiteit tijdelijk verloren zijn. Zij hebben een grote nood aan adequate zorg en begeleiding. Zij verblijven soms op een gesloten afdeling om hen terug structuur te kunnen geven. Om een goede observatie mogelijk te maken en om hen te beschermen tegen zichzelf. Zij verblijven niet in een gevangenis, zij zijn slachtoffer van hun ziekte en dienen beschermd te worden, niet gestraft.

De man met de gespleten persoonlijkheid die doelloze therapiesessies doet. De mensen die als een halve zombie doelloos voor zich uit staren. De isolatie en fixatie die om de haverklap gebeuren. De betuttelende en belerende houding van de hulpverleners. De strenge regels en de implicatie dat je toch iets fout moet hebben gedaan om daar terecht te komen. Het beeld van een gevangenis. Dit is geen beeld dat overeenstemt met de psychiatrie anno 2017. Dit beeld zorgt ervoor dat mensen angst hebben om naar de psychiater te gaan, om te kiezen voor een opname of om met iemand erover te spreken. Ze zijn toch immers niet zot.

In een land met een van de hoogste zelfmoorcijfers, met een enorme uitval van mensen met een burn-out, met een enorm stigma op geestelijke gezondheidszorg zou de drempel naar die hulpverlening net kleiner gemaakt moeten worden. Een realistische weergave in onze fictiereeksen zou al een enorme eerste stap zijn.

Stéphane Pirsoul, psychiater