Roken en vapen op en nabij terrassen wordt verboden vanaf 1 januari 2027, net als het gebruik van publieke rookkamers, zoals in cafés, op luchthavens en shishabars.
Dat heeft de federale regering vrijdag beslist, meldt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).
In de strijd tegen tabak werden in de vorige legislatuur al stappen gezet. De huidige regering breit daar een vervolgstuk aan. Zo voorzag het regeerakkoord een uitbreiding van het rookverbod naar terrassen, tot onvrede van de horecasector. De kogel is nu door de kerk. De maatregel kreeg vrijdag groen licht van de ministerraad. Concreet komt er dus een verbod op roken en vapen op en in de nabijheid van publieke terrassen. Ook het gebruik van publieke rookkamers wordt verboden. Denk aan rookkamers in de luchthaven of horeca, maar ook plaatsen die focussen op rokers, zoals sigarenclubs of shishabars.
Oorspronkelijk was sprake van het verbod op 1 januari 2026 te laten ingaan, maar dat is een jaar later geworden, zodat iedereen tijd heeft zich te organiseren. ‘De gezondheid van mensen beschermen en een gezonde omgeving creëren voor iedereen, daar is het ons om te doen’, benadrukt minister Vandenbroucke. ‘Met deze maatregelen voorkomen we dat kinderen en volwassenen ongewild schadelijke sigarettenrook moeten inademen en zorgen we ervoor dat mensen niet in de verleiding worden gebracht om een sigaret op te steken. Want zien roken doet roken.’
Van de horeca-uitbater wordt verwacht dat zij of hij duidelijke signalisatie aanbrengt en klanten aanspreekt indien die een sigaret opsteken. Een uitbater zal aansprakelijk zijn bij onvoldoende signalisatie, het (oogluikend) toestaan van roken, het plaatsen van elementen die tot roken kunnen aanzetten (asbakken), enzovoort. Indien hij of zij er alles aan doet om het rookverbod te doen respecteren, riskeert men geen boete of sanctie. De roker die overtreedt zelf, zal wel steeds aansprakelijk worden gesteld.
Twee doden per uur
Bij tijdelijke evenementen zoals festivals, kermissen of kerstmarkten, kan de gemeente de maatregelen tijdelijk aanpassen, omdat de handhaving dan niet vanzelfsprekend is.
Tabak is en blijft een van de dodelijkste producten in onze samenleving. In België sterven bijna twee personen per uur aan de gevolgen van roken en zijn ongeveer 8 procent van de overlijdens per jaar eraan te danken. Het aantal rokers is wel afgenomen. Volgens de meest recente Gezondheidsenquête van Sciensano rookt vandaag 17,6 procent van de Belgische bevolking, van wie 12,8 procent dagelijks. Dat is een duidelijke daling ten opzichte van 2018, toen sprake was van respectievelijk 19,4 en 15,4 procent. Een nieuwe uitdaging is het vapen. De e-sigaret wint al jaren terrein, vooral bij jongeren. In 2023-2024 gaf 21,7 procent van de bevolking aan ooit een e-sigaret te hebben geprobeerd. Bij jongeren tussen 15 en 24 jaar is het gebruik het hoogst: 6,3 procent vapet dagelijks en 11,1 procent doet dat occasioneel. Daarbij is 60 procent van de gebruikers ‘duaal gebruiker’: ze combineren vapen met gewone sigaretten.
‘Een stap te ver’
Open VLD-Kamerlid Kjell Vander Elst vindt het uitgebreid rookverbod ‘een stap te ver. Het is een zoveelste bewijs van de bemoeizucht en betutteling door Arizona.”
Volgens het liberale Kamerlid gaat het om een nieuwe last op kap van de uitbater. ‘Horeca-ondernemers hebben geen nood aan een pestbeleid met extra regels, verplichtingen en verboden. Wel aan vlotte vergunningsprocedures en een overheid die hen toelaat om te ondernemen’. Dat klanten op een horecaterras niet mogen roken, maar mensen op een bankje enkele meters verderop wel, toont de complete absurditeit aan, aldus Vander Elst.