Soms, heel soms, blijkt een voedingsclaim toch te kloppen. Zo is nu bewezen dat rodebietensap, op de juiste manier gebruikt, een natuurlijk wondermiddel is voor wie zijn uithouding wil verbeteren.
Gezondheidsclaims, we hebben er onze buik van vol. Van wortelen krijg je mooie ogen, van veel groene thee daalt de bloeddruk en walnoten doen de slechte cholesterol verdwijnen. Maar soms, heel soms, blijkt een voedingsclaim toch te kloppen. Zo is nu bewezen dat rodebietensap, op de juiste manier gebruikt, een natuurlijk wondermiddel is voor wie zijn uithouding wil verbeteren.
Eigenlijk gaat het helemaal niet om het bietensap op zich, maar wel vooral om het hoge nitraatgehalte. Dat zorgt ervoor dat het lichaam de beschikbare hoeveelheid zuurstof veel efficiënter gaat gebruiken. Rode bieten, selder, rucola, bepaalde soorten sla, radijsjes en peterselie hebben allemaal een hoog nitraatgehalte. En, vreemd genoeg, de wintergroenten daaronder hebben een streepje voor. Het is immers onder invloed van licht dat de plant nitraat in eiwit omzet. Hoe minder licht, hoe minder omzetting in eiwit en hoe meer nitraat.
Maar met nitraat alleen zijn we er ook niet. Nitraat op zich heeft geen rechtstreeks effect in het lichaam. 75 procent van nitraat wordt bovendien uitgescheiden via de urine. Om kort te zijn: amper 5 tot 8 procent van het nitraat dat we via voeding binnenkrijgen, wordt in het speeksel omgezet naar nitriet, waarvan slechts een deel in de zure maag wordt omgezet tot stikstofmonoxide (NO). De rest wordt geabsorbeerd en gereduceerd tot NO in bloed en weefsels.
En nu zijn we er bijna. Zowat dertig jaar geleden ontdekte men dat stikstofmonoxide niet alleen bloeddrukverlagend is omdat het de vaten openzet (vasodilaterend), maar dat het ook een rol speelt in de bescherming van het lichaam tegen bacteriële infecties. Via de voeding kunnen we dat NO-gehalte verhogen en dat is belangrijk voor sporters die aan hun uithouding willen werken.
Natuurlijk hebben wetenschappers zich op de materie gegooid, hebben ze fietsers volgegoten met rode bietensap om hen daarna te laten sporten alsof hun leven ervan afhing. In 2009 toonde een onderzoek onomstotelijk aan dat het drinken van rodebietensap ervoor zorgde dat het zuurstofverbruik tijdens een inspanning op een fietsergometer opvallend verminderde en dat de sporters een inspanning aan een hoge belasting veel langer konden volhouden.
Maar hoe zit het dan bij getrainde atleten? En op grote hoogte? Vorig jaar werd de test overgedaan met getrainde wielrenners. Tijdrijders (4 km en 16 km) kregen drie uur voor de race rodebietensap te drinken. Ze presteerden 2,8% en 2,7% beter dan hun niet-bietendrinkende collega’s. 2,8% klinkt niet veel, maar voor een sportman kan dat het verschil zijn tussen winnen of verliezen.
De Afdeling Fysieke Activiteit en Gezondheid van de KULeuven is nu een stap verder gegaan en heeft het effect van rodebietensap op grote hoogte nagegaan. Daar daalt de beschikbare hoeveelheid zuurstof dat wordt ingeademd en vermindert de zuurstoftoevoer naar de spieren. Dat zou een negatief effect hebben op de sportprestaties. Dat is ook zo, ware er niet het rodebietensap.
Onder invloed van een aantal glazen rodebietensap (0,5 liter) daalde het zuurstofgebruik op grote hoogte met gemiddeld 5% en bleken de spieren tijdens de inspanning beter voorzien te zijn van zuurstof. Beide effecten zorgden voor een verbeterde prestatie met 4%.
Moeten sporters nu de hele dag rodebietensap drinken? Absoluut niet! ‘Elk voordeel heb zijn nadeel’ heeft Johan Cruyff ooit gezegd en dat is ook hier meer dan waar. De onderzoekers zijn het niet met elkaar eens of een te hoge dosis nitraat nu al dan niet schadelijk kan zijn. Om alle risico’s te vermijden, blijven de experts dan ook voorzichtig. Ook hier zou overdaad kunnen schaden.
Alle onderzoeken hebben bovendien aangetoond dat je geen liters rodebietensap moet drinken om een optimaal effect te bereiken. Ideaal is om zes dagen voor de competitie dagelijks ongeveer een halve liter rodebietensap te drinken (laatste inname 3 uur voor de prestatie). Dat komt overeen met de ideale dagdosis van 300 mg nitraat per dag. In dat kader is het bijzonder nuttig om op de verpakking van het rodebietensap na te gaan of je toevallig niet op punt staat om rodebietensap met een laag nitraatgehalte te kopen.
En niet schrikken: wie rodebietensap drinkt, plast urine met de kleur van een flinke rosé en legt rode drolletjes.
Désirée De Poot
Bron: ‘Het effect van rode bietensap op sportprestaties’ FaBeR- KULeuven, maart 2012