Onlangs publiceerde de WHO een rapport, waaraan ik meewerkte, over de impact van werk op het vlak van ziektes en letsels. En welk werkgerelateerde aspect blijkt wereldwijd de meeste levens te eisen? Wellicht gokt u op een usual suspect zoals werkongevallen, fijnstof of asbest. Dat klopt niet. Die klassieke boosdoeners worden met voorsprong geklopt door… ‘lange werkuren’. Wereldwijd wordt een schokkend aantal van 750.000 doden in 1 jaar – 2016 – toegeschreven aan overwerk. Ter vergelijking: de nummer 2 uit de lijst, de categorie ‘gassen, dampen en fijnstof’, is goed voor ‘maar’ 450.000 doden. En elk jaar sterven ruim 2 keer meer mensen aan overwerk dan aan werkongevallen – 350.000 doden – en 3 keer meer dan aan asbestblootstelling – 200.000 doden.
De mythe dat werknemers die lange dagen kloppen meer en beter werk afleveren, is allang ontkracht
Betekent dat dat de strijd tegen die usual suspects gestreden is? Uiteraard niet, het blijven tragische cijfers. Maar het verschil is wel dat we die gevaren, zeker in België, al lang kennen en zo goed als we kunnen ook bestrijden. Zo hebben we het aantal arbeidsongevallen de afgelopen decennia spectaculair doen dalen. Dat kunnen we helaas nog niet zeggen van overwerk, want het druk-druk-druk hebben is in onze maatschappij nog altijd een statussymbool.
Eerder dit jaar toonde eigen onderzoek van IDEWE aan dat sinds de telewerktrend 15% van de werkende Belgen meer verstoring van de work-lifebalance ervaart en dat de helft zich uitgeput voelt. En nu telewerk en flexibiliteit echte blijvers worden, lopen tal van werknemers het risico nog meer te gaan overwerken.
Laat ons dit WHO-rapport dus aangrijpen om komaf te maken met die overwerkcultus. Het goede nieuws is dat, in tegenstelling tot wat velen denken, overwerk bestrijden helemaal geen negatieve gevolgen zal hebben voor de productiviteit. Integendeel, de mythe dat werknemers die lange dagen kloppen meer en beter werk afleveren, is allang ontkracht. Bij overwerk verliest iedereen, óók de werkgever. Vandaag weet elke atleet dat je topprestaties niet haalt door zoveel mogelijk te trainen, maar door net genoeg te trainen, met voldoende rust en ontspanning tussendoor. Tijd dat we dat ook op de werkvloer inzien.
U hoort me uiteraard niet zeggen dat het gaspedaal niet af en toe stevig mag worden ingedrukt. Als de omstandigheden dat vereisen, is dat geen enkel probleem. Zolang het maar niet structureel wordt, want 750.000 doden per jaar, dat is overwerk toch echt niet waard.
