Afslankmedicatie zoals Ozempic en Mounjaro wint razendsnel aan populariteit, maar roept ook vragen op over de invloed op anticonceptie. Steeds meer vrouwen raken tijdens het gebruik ervan onverwacht zwanger. Ook medische instanties slaan nu alarm: hoe veilig zijn deze middelen voor wie niet zwanger wil worden?
Wat begon als een trend op sociale media, trekt inmiddels ook de aandacht van officiële instanties. De Britse geneesmiddelenwaakhond MHRA waarschuwt voor een verhoogd risico op ongeplande zwangerschappen. In het Verenigd Koninkrijk zijn al veertig gevallen gemeld.
Ook in België duikt het fenomeen op: het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) ontving vijf meldingen van blootstelling aan Ozempic tijdens een zwangerschap. Of anticonceptie werd gebruikt, is niet bekend. Samen met het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) bekijkt het FAGG of aanvullende maatregelen nodig zijn.
Van afslanken naar zwangerschap
Er zijn verschillende verklaringen voor de stijging in onverwachte zwangerschappen. Sommige GLP-1-medicijnen (die worden gebruikt bij de behandeling van diabetes type 2, maar ook bij overgewicht) beïnvloeden de opname van hormonale anticonceptie. Tirzepatide (Mounjaro) vermindert mogelijk de opname van hormonen, terwijl semaglutide (Ozempic/Wegovy) het tempo waarmee voedsel de maag verlaat, vertraagt.
Dat laatste kan de werking van de anticonceptiepil aantasten. Braken of diarree – bekende bijwerkingen van Ozempic en andere afslankmedicatie – kunnen die betrouwbaarheid verder ondermijnen. De MHRA adviseert daarom extra anticonceptie te gebruiken, zoals condooms, en dat tot twee maanden na het stopzetten van de medicatie.
Wie jarenlang dacht onvruchtbaar te zijn, houdt vaak geen rekening met het feit dat een zwangerschap toch nog mogelijk is. Tot het ineens wél gebeurt.
Endocrinoloog Dr. Roman Vangoitsenhoven (UZ Leuven) nuanceert: ‘De vraag is of dat écht de reden is waarom de pil minder goed zou werken. Het zou kunnen dat de werking eigenlijk behouden blijft. Voor geen enkel van deze middelen is daar grondig onderzoek naar gedaan. Je kunt dus niet zomaar concluderen dat je minder beschermd bent.’
Obesitas of Ozempic? De schaduwkant van de afslankspuit
Psychologische en hormonale boost
Volgens Vangoitsenhoven spelen ook andere factoren mee. ‘Veel vrouwen met overgewicht en vruchtbaarheidsproblemen worden plots zwanger zodra ze wat kilo’s verliezen’, zegt hij. ‘Hun hormonen herstellen zich, ze voelen zich beter in hun vel, en hun partner vindt hen misschien aantrekkelijker. Wie jarenlang dacht onvruchtbaar te zijn, houdt vaak geen rekening met het feit dat een zwangerschap toch nog mogelijk is. Tot het ineens wél gebeurt.’
Beperkte beschikbaarheid in België
In België zijn Saxenda, Ozempic, Mounjaro en vanaf 1 juli ook Wegovy beschikbaar. Door de enorme vraag adviseert het FAGG artsen sinds november 2023 om Ozempic voorlopig bij voorkeur voor te schrijven aan volwassen patiënten met slecht gereguleerde diabetes type 2, als aanvulling op een dieet en beweging. De maatregel loopt zeker nog tot november 2025. Voor Mounjaro en Wegovy gelden momenteel geen beperkingen.
Niet tijdelijk, maar levenslang
Wie denkt dat deze medicatie een korte kuur is, vergist zich. ‘Een medicijn verliest zijn werking zodra je ermee stopt’, zegt Vangoitsenhoven. ‘Dat toont aan dat mensen het echt nodig hebben om hun gewicht onder controle te houden. Het is dus geen placebo, maar een volwaardig geneesmiddel.’
Hoewel de medicatie bedoeld is voor langdurig gebruik, stopt een aanzienlijk deel van de gebruikers na een jaar, blijkt uit een Amerikaanse studie. Binnen de twee jaar ligt dat aandeel nog hoger, vooral bij mensen zonder diabetes type 2. Zij hervatten de behandeling ook zelden. Vangoitsenhoven verklaart: ‘Dat komt vooral door het hoge kostenplaatje. Buiten Ozempic worden deze medicijnen niet terugbetaald en dus haken veel mensen af.’ Ook het negatieve beeld in de media ontmoedigt gebruikers. ‘Zonde,’ zegt Vangoitsenhoven, ‘want deze medicijnen hebben echt potentieel.’
Ozempic of Wegovy? ‘Dit is medicatie die levenslang moet worden ingenomen’