Acteur Orlando Bloom heeft recent zijn bloed laten zuiveren van microplastics. ‘Aferese’ is dan wel een bewezen methode om bloed te filteren, maar is het ook nuttig voor zo’n detox? Dit zegt de wetenschap.
Orlando Bloom onthulde vorige maand dat hij een behandeling had ondergaan om zijn bloed te “reinigen”. Veel mensen trokken hoge wenkbrauwen bij het horen van dit nieuws. De steracteur uit Pirates of the Caribbean koos voor de methode die aferese wordt genoemd – een medisch proces waarbij bloed uit het lichaam wordt onttrokken en wordt gecentrifugeerd of gefilterd om bepaalde bestanddelen te extraheren. Het gezuiverde bloed wordt vervolgens teruggevoerd in het lichaam.
Aferese wordt volop gebruikt om aandoeningen zoals auto-immuunziekten of abnormaal hoge niveaus van bloedcellen of eiwitten te behandelen. Maar het gebruik ervan als detox voor microplastics is niet wetenschappelijk bewezen.
Toch wilde Bloom aferese proberen omdat hij naar eigen zeggen vermoedde dat zijn lichaam plastics had opgenomen door de dagelijkse blootstelling eraan. En die plastics wilde hij uit zijn systeem.
Ironische keerzijde
Over die blootstelling heeft Bloom waarschijnlijk een punt. Wetenschappers hebben microplastics – piepkleine plastic deeltjes van minder dan 5 mm groot – gevonden in de lucht, in water, in de ondergrond, in voedsel en zelfs in menselijk weefsel. Wat betreft het verwijderen ervan uit de bloedsomloop, wordt de wetenschap wat waziger.
Onderzoekers die de vervuiling door microplastics bestuderen, hebben deze kwestie onderzocht in de context van dialyse – een levensreddende behandeling voor patiënten met nierfalen. Dialyse filtert afvalproducten zoals ureum en creatinine uit het bloed. Het reguleert elektrolyten, verwijdert overtollig vocht en helpt de bloeddruk op peil te houden.
Uit het onderzoek bleek weliswaar dat dialyse een medisch wonder is, maar ook een ironische keerzijde kan hebben: er kunnen op die manier net microplastics in de bloedbaan terechtkomen. In sommige gevallen ontdekten de onderzoekers dat patiënten die dialyse ondergingen tijdens de behandeling werden blootgesteld aan microplastics door de afbraak van plastic onderdelen in de apparatuur – een verontrustende tegenstrijdigheid voor een procedure die bedoeld is om het bloed te spoelen.
Aferese is nauw verwant aan dialyse: bij beide behandelingen wordt bloed uit het lichaam gehaald, door plastic slangen en filters gedreven en dan weer teruggestuurd – dus beide procedures brengen een vergelijkbaar risico met zich mee dat microplastics uit die apparatuur in de bloedbaan terechtkomen.
Het is verleidelijk om te geloven, zoals Orlando Bloom lijkt te doen, dat we het bloed gewoon kunnen reinigen, zoals we pasta laten uitlekken of drinkwater zuiveren. Net zoals een zeef water uit pasta filtert, filteren dialysemachines bloed – maar met veel complexere en delicatere systemen.
Deze machines werken grotendeels met plastic onderdelen, zoals buisjes, membranen en filters. Die worden blootgesteld aan aanhoudende druk en herhaaldelijk gebruik. In tegenstelling tot roestvrij staal kunnen deze materialen na verloop van tijd afbreken, waardoor microplastics rechtstreeks in de bloedbaan terecht kunnen komen.
Op dit moment is er geen wetenschappelijke publicatie die aantoont dat microplastics effectief uit menselijk bloed gefilterd kunnen worden. Dus beweringen dat dialyse of andere behandelingen ze kunnen verwijderen moeten met voldoende scepsis worden bekeken, vooral als de filtersystemen zelf van plastic zijn gemaakt.
Blootstelling voorkomen
Hoewel het verleidelijk is om snelle oplossingen of door beroemdheden geprezen methoden te overwegen, zijn we nog maar net begonnen met te begrijpen wat microplastics met ons lichaam doen – en hoe we ervan af kunnen komen. In plaats van ons enkel te richten op manieren om plastic uit ons bloed te spoelen, is de meest effectieve langetermijnstrategie in de eerste plaats het verminderen van onze blootstelling aan plastics.
Het verhaal van Orlando Bloom haakt in op een groeiend publiek onbehagen: de overlast die gepaard gaat met plastics. Maar dit probleem heeft meer nodig dan blitse wellnesstrends: het vraagt om strenge wetenschap, strengere regelgeving en inzichten in hoe we minder afhankelijkheid kunnen worden van plastic in ons dagelijks leven.
Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner The Concersation.