Iedereen ambivert: ‘Eigenlijk bestaan er geen zuivere introverten en extraverten’

© Illustratie Bart Schoofs

U beschouwt zichzelf waarschijnlijk als een stille introvert of een jolige extravert. Maar de kans is groot dat u geen van beiden bent, en dat heeft zo zijn voordelen.

De wereld is lange tijd aan de extraverten geweest. Charismatische leiders die graag op podia staan en tafelspringers die iedereen aan hun lippen gekluisterd houden, of op z’n minst entertainen. Fans van Het eiland, de tv-reeks waarmee Jan Eelen furore maakte, wijzen meteen in de richting van Frankie Loosveld. De grapjas van het bureau die iedereen opvrolijkt en bij momenten zwaar irriteert. Lijnrecht daartegenover staat Alain Vandam: verlegen, teruggetrokken en onzeker. Al is de minder telegenieke Hanz Rimmer, bekend van de quote ‘Is dat verplicht?’, nog een duidelijkere introvert. Hij zit het liefst stevig door te werken aan zijn bureau en probeert sociale interventies – recepties, teambuilding – zo veel mogelijk te mijden. Figuren als Hanz zijn meestal niet zo populair op de werkvloer en bij uitbreiding in de maatschappij. Geen wonder dat u hem al vergeten was.

Ambiverten zijn assertief en overtuigend, maar ze kunnen ook luisteren. Ideaal voor een callcenter.

Maar de laatste jaren komt daar verandering in. Introverten trekken aan de alarmbel en proberen positieve aandacht op te eisen. Een van de bekendste is Susan Cain, die met haar bestseller Stil een lans breekt voor introversie. Volgens haar is minstens een derde van de bevolking introvert, ook grote namen als Charles Darwin en Mahatma Gandhi. Cain is zelf introvert en kreeg in haar leven vaak te horen dat ze afweek van de norm. In een veelbekeken TED-talk vertelt ze over haar eerste zomerkamp. Ze had een koffer vol romans meegenomen, omdat ze niets liever deed dan samen met haar familieleden op de bank te zitten met een goed boek. Gezellig bij elkaar, maar elk zwervend in zijn eigen fictieve wereld. En ze had verwacht dat een zomerkamp ook zoiets zou worden, maar dan met leeftijdsgenoten. U raadt al dat het anders uitdraaide. Cain probeerde zich te conformeren en maakte zelfs carrière in Wall Street. Maar uiteindelijk keerde ze terug naar haar eerste liefde, boeken, en werd ze wereldberoemd met haar pleidooi om de wereld wat introvert-vriendelijker te maken. Zo houdt ze niet van landschapsbureaus – eilanden, om bij Jan Eelen te blijven – en vindt ze dat introverten meer kansen moeten krijgen. Want ze zijn creatief en hebben bijzondere leiderskwaliteiten.

Iedereen ambivert: 'Eigenlijk bestaan er geen zuivere introverten en extraverten'
© Illustratie Bart Schoofs

Zelftests

De kans is groot dat u zichzelf ook in een van die twee hokjes plaatst. U bent een Frankie, of u bent een Hanz. Alleen is er nog een hele categorie die daartussen valt. Neem nu Michel Drets, het veelgeplaagde diensthoofd van Het eiland. Hij houdt ervan zijn team te woord te staan, maar moet zich geregeld terugtrekken omdat de stress hem overvalt. Hij is het prototype van de ambivert, een categorie die in opmars is. In kranten, magazines en sociale media verschijnen steeds meer berichten over ambiverten. Er zijn zelftests waarbij u voorspelbare stellingen moet aankruisen (‘Ik vind smalltalk niet ongemakkelijk, maar het wordt wel saai na een tijdje.’) en obligate verhalen die u een goed gevoel moeten geven (‘Ambiverte karakters, de sleutels naar succesvolle sales’). Meer nog: er is zelfs wetenschappelijk onderzoek dat ambiverten de wind in de zeilen geeft. De Amerikaanse psycholoog Adam Grant deed onderzoek bij medewerkers van een callcenter en ontdekte dat niet extraverten – zoals je zou verwachten – daarin het meeste succes boeken, en introverten evenmin. Maar ambiverten dus wel, omdat ze assertief en overtuigend kunnen zijn, maar ook aandachtig kunnen luisteren en niet té zelfverzekerd overkomen.

Iedereen ambivert: 'Eigenlijk bestaan er geen zuivere introverten en extraverten'
© Illustratie Bart Schoofs

Voor professor persoonlijkheidspsychologie Filip De Fruyt (UGent) komt dat niet als een verrassing. ‘Eigenlijk bestaan er geen zuivere introverten en extraverten. Iedereen bevindt zich ergens op een continuüm tussen de twee. Het heeft vooral te maken met drie eigenschappen: ‘sociabiliteit’ (hoe graag kom je onder de mensen), ‘energie’ (hoe makkelijk stap je op nieuwe mensen af) en ‘positieve emoties’ (hoe optimistisch ben je). Dat verschilt sterk tussen personen, maar ook bij één persoon. In een bepaalde situatie kun je je eerder extravert gedragen, in een andere eerder introvert. In zo’n callcenter kan ik me voorstellen dat zogenaamde ambiverten goed scoren: je moet optimistisch zijn (want de meeste mensen breken het gesprek meteen af), je moet voldoende sociabel zijn maar ook niet té (het blijft ten slotte een kort en afstandelijk contact) en je mag niet te energiek zijn (een hele dag in een hok zitten met een koptelefoon is niets voor een spring-in-’t-veld).’ Een geknipte job voor Michel Drets, zouden we zeggen.

Iedereen ambivert: 'Eigenlijk bestaan er geen zuivere introverten en extraverten'
© Illustratie Bart Schoofs

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content