Uit onderzoek van Klara Missault, onder begeleiding van Marlies Cassier (UGent), blijkt het belang van gezinshereniging voor buitenlandse zorgverleners. ‘De nieuwe wet zal het veel arbeidsmigranten onmogelijk maken om met hun families een leven uit te bouwen in België.’ Met mogelijk ernstige gevolgen voor de zorg.

Vandaag, donderdag 17 juli, wordt er gestemd over een nieuw wetsvoorstel, waarin onder andere een verstrenging van de voorwaarden voor gezinshereniging staat. Die maatregel is onhaalbaar voor arbeidsmigranten die een gemiddeld inkomen verdienen. Daarmee ontkent onze overheid zowel de nood aan zorg als de zorgnoden van arbeidsmigranten zelf. Hoezo?

Arbeidsmigranten die hun gezin willen laten overkomen, zullen minstens 110 procent van het gewaarborgd minimum maandinkomen moeten verdienen (ongeveer €2.323 netto), plus 10 procent per gezinslid dat overkomt. Voor de vele zorgkundigen die gezocht worden, zou gezinshereniging zo enkel nog mogelijk zijn na een omscholing tot verpleegkundige én na 15 jaar anciënniteit.

Deze wetsverandering zal een grote impact hebben op de zorgsector, waaronder ook het Aurora-project, waarbinnen Indiase zorgverleners naar hier migreren om in onze woonzorgcentra te komen werken. Door deze beleidskeuze zouden de zorgkundigen pas recht hebben op gezinshereniging na omscholing én na 15 jaar hier gewerkt te hebben.

Concreet betekent dit dat velen hun gezin (quasi definitief) zullen moeten achterlaten bij de keuze om naar België te migreren. Velen vrezen dat buitenlandse zorgverleners hierdoor zullen afhaken.

Gereduceerd tot arbeid, niet tot mens

Dat dit de arbeidstekorten in de zorgsector niet ten goede komt, staat buiten kijf. Maar naast deze economische implicaties wijst het steeds strenger wordende migratiebeleid volgens ons impliciet ook op iets anders: arbeidsmigranten die een laag tot gemiddeld loon verdienen, worden door de Arizona-regering gereduceerd tot arbeiders.

Hun rol als moeder, vader of partner én de emotionele impact van duizenden kilometers verwijderd te zijn van hun geliefden, worden ontkend. De Indiase zorgverleners zijn noodzakelijk om onze zorgnood in te lossen, maar waar is de ruimte voor menselijke en toereikende zorg in hun eigen levens?

Gemigreerde zorgverleners houden ons afbrokkelend zorgsysteem recht, terwijl zij zelf moeten inboeten op hun vermogen tot zorg en liefde voor zichzelf, hun kinderen en hun familie.

Recent onderzoek (van Klara Missault, onder begeleiding van Marlies Casier, nvdr) nam de persoonlijke zorgervaringen van de Indiase zorgverleners binnen het Aurora-project onder de loep. Deze laten ons toe kritische vraagtekens te plaatsen bij het verstrengen van gezinshereniging.

Global care chains

Het traject van rekrutering tot werken is erg zwaar voor de zorgverstrekkers. Het begint bij een taalbad Nederlands in India, waarna ze in België een jaar halftijds werken en ondertussen halftijds een HBO5-graduaat moeten behalen. De procedure van gezinshereniging kan pas van start gaan na het afstuderen, omdat ze reeds onder de huidige wetgeving zonder diploma niet genoeg verdienen om daar aanspraak op te maken.

Onder de nieuwe wetgeving zou ook dat dus niet langer mogelijk zijn. Elke zorgverlener die ik sprak, getuigde hoe het perspectief op gezinshereniging was wat hen door die zware periode trok. De komst van hun gezinnen is een lichtpunt aan het einde van een zware, vaak erg eenzame periode, waarin ze zowel een nieuwe taal leren, een nieuwe cultuur en werkplek leren navigeren én ook nog voor zichzelf moeten zorgen.

Die intense combinatie maakt het uitbouwen van een sociaal netwerk hier enorm complex. Ook het digitaal ouderschap is een moeilijke uitdaging. De meeste zorgverleners steunen voor hun ouderlijke taken op hun eigen ouders of achtergebleven partners, en bellen met hun kinderen in de vroege ochtend of avond. Maar digitale zorg is natuurlijk niet hetzelfde: je kan nu eenmaal geen knuffel geven door een scherm. Je verliest connectie met wat er thuis gebeurt.

De fysieke afwezigheid als ouder, die moet gecompenseerd worden door hun eigen partner, ouders of grootouders, maakt duidelijk hoe onze zorgnood nieuwe zorgnoden in het land van herkomst creëert. Binnen de literatuur wordt dat een ‘global care chain’ genoemd: de tekorten die de Indiase zorgverleners in ons zorglandschap opvullen, verplaatsen zich naar hun eigen gezinnen in het land van herkomst.

De beslissing om het praktisch onmogelijk te maken om de families van arbeidsmigranten te laten overkomen, getuigt daarom niet enkel van een gebrek aan zorg voor zij die migreren, maar ook van een gebrek aan zorg voor hun kinderen, hun partners, hun ouders en allen die hun afwezigheid moeten dragen.

De nieuwe wet zal het veel arbeidsmigranten onmogelijk maken om met hun families een leven uit te bouwen in België. Zo worden deze mensen gereduceerd tot hun arbeid, tot pionnen die inzetbaar zijn in een mankend zorgsysteem, zonder dat daar enige zorg vanuit de Belgische overheid naar hun eigen gezinnen tegenover staat.

Maar migranten zijn ook mama’s, papa’s en partners, met een verlangen om samen te zijn. Dat hun families uitsluitend als kost worden gezien, reduceert het belang van zorg tot nul. Je kinderen kunnen grootbrengen en omringd worden door je familie is geen extraatje. Het is een noodzaak voor een menswaardig en gelukkig leven.