Ook borsten met siliconenimplantaten mogen worden samengedrukt voor een screeningsmammografie. Dankzij een aangepaste opnametechniek is het risico op een scheurtje extreem klein.
In het Knack-artikel ‘Borsten zijn big business’ krijgen vrouwen met een borstvergroting de raad om hun borsten nooit te laten samenpersen bij een mammografie, maar voor een CT-scan te kiezen. Dat klopt niet. Samendrukken mag wel, en een CT-scan is geen optie als screeningsonderzoek. Bij onduidelijkheid biedt een MRI-scan raad.
Borstvergrotingen behoren tot de meest uitgevoerde cosmetische ingrepen. Voor België hebben we daar geen precieze cijfers over, maar in de Verenigde Staten zou het gaan om 63,3 per 100.000 vrouwen per jaar. Volgens de International Society of Aesthetic Plastic Surgery (ISAPS) is het totale aantal esthetische procedures, waaronder borstvergrotingen, de afgelopen 14 jaar gestaag toegenomen, met een toename van 40% in de laatste vier jaar, en daarbij zitten de borstvergrotingen duidelijk in de lift.
De ingreep is vooral populair bij vrouwen tussen 18 en 39 jaar. Hun belangrijkste motief is onvrede over de eigen borstvorm of -grootte. In België is één op de drie vrouwen niet blij met eigen boezem, dat toonde een enquête van Pink Ribbon in 2022. Zes op de tien vrouwen gaf aan de spiegel te mijden en één op de vier probeert haar borsten zoveel mogelijk te verbergen. Geen goede zaak, stelt Pink Ribbon, want je borsten kennen en ze af en toe bekijken en bevoelen, helpt om veranderingen die kunnen wijzen op borstkanker tijdig te ontdekken.
Als ontevredenheid over borsten ongelukkig maakt, kan plastische chirurgie een oplossing bieden. Dat kan in beide richtingen. Borstverkleiningen worden regelmatig uitgevoerd, maar aanzienlijk minder dan de populaire borstvergrotingen. Vrouwen die zich een grotere cupmaat laten aanmeten bij een plastisch chirurg, kiezen het vaakst voor twee cupmaten groter, bijvoorbeeld van A naar C of van B naar D. Hiervoor worden gewoonlijk implantaten gebruikt, bestaande uit siliconen omhulsels met een siliconengel of zoutoplossing. Het resultaat is niet altijd even succesvol, zo viel ook te lezen in het Knack-artikel. Gevoelsstoornissen in de borst, asymmetrie, een bloeduitstorting of een infectie kunnen voorkomen.
Tettenpletter
Van zodra vrouwen met een borstvergroting 50 worden, krijgen ze een uitnodiging van het Bevolkingsonderzoek Vlaanderen in de bus voor een borstkankerscreening door middel van een screeningsmammografie, indien nodig aangevuld met een echografie. De voorbije maanden haalde die screeningsmammografie negatieve pers, omdat het samendrukken van de borsten tussen twee platen, nodig om de röntgenopname te maken, pijnlijk en vrouwonvriendelijk zou zijn. Vrouwen getuigden in diverse media (o.a. in De Standaard van 25 november 2024) dat ze bijna van hun stokje draaiden van de pijn, en verwezen naar het toestel als een ‘tettenpletter’ of marteltuig.
Toegegeven, zo’n mammografie is niet aangenaam, maar in tien tellen is het ongemak alweer voorbij. Een screeningsmammografie is het beste onderzoek dat we hebben voor het opsporen van borstkanker. Een echografie alleen is niet nauwkeurig genoeg en een MRI-scan toont vaak te veel details.
Voor het maken van een mammografie, maken radiologen gebruik van een speciaal radiografietoestel waar je dicht tegenaan moet staan terwijl een technicus je borst op een plaat legt. Vervolgens wordt een andere plaat langzaam naar beneden gebracht, zodat je borst wordt samengedrukt, wat pijnlijk kan zijn. Borsten moeten wat worden platgedrukt om een zo goed mogelijk beeld te kunnen maken, maar ze worden nooit helemaal geplet. Wetenschappers hebben bepaald welke druk minimaal nodig is voor een kwalitatief goed resultaat. De ongemakkelijke, pijnlijke positie duurt hooguit tien seconden.
Borstvergroting is geen tegenindicatie voor mammografie
Vrouwen die een borstvergroting met implantaten hebben, komen gewoon in aanmerking voor een screeningsmammografie om het borstweefsel te evalueren op tekens van borstkanker. De indicaties en frequentie van screening zijn dezelfde als bij vrouwen zonder implantaten en het risico op borstkanker is ook hetzelfde. De inhoud van het implantaat is doorgaans opaak voor röntgenstraling waardoor de foto wat moeilijker te lezen is en kleine afwijkingen soms aan het zicht onttrokken worden. Bovendien kan het samendrukken bij grote borsten een uitdaging zijn.
Bij vrouwen met borstimplantaten wordt om die redenen een aangepaste beeldvormingstechniek gebruikt. Naast de standaardopnamen, maakt men zogenaamde Eklund-opnamen, waarbij het implantaat met de hand door de beeldvormer naar achteren wordt verplaatst tegen de borstkaswand, terwijl het borstweefsel naar voren wordt gehaald.
Het Bevolkingsonderzoek borstkanker houdt niet bij hoeveel gescreende vrouwen in Vlaanderen borstimplantaten hebben. Bij de tweede lezing (iedere screeningsmammogram dat via het Bevolkingsonderzoek wordt uitgevoerd, wordt door twee onafhankelijke radiologen geëvalueerd) wordt bij ongeveer 0,14% aangekruist dat een Eklund-opname had moeten gebeuren. Dat wijst erop dat er wel degelijk gebeuren. Het cijfer is een onderschatting van het aantal screenings bij vrouwen met een implantaat.
Het risico op scheuren van een implantaat tijdens een screeningsmammografie is extreem laag, maar de angst hiervoor is vaak erg groot. Onterecht. Je kan gewoon deelnemen aan het Bevolkingsonderzoek borstkanker, maar laat het vooraf weten als je borstimplantaten hebt. De procedure wordt dan aangepast. Heb je toch nog vragen daarover? Check dan de website Bevolkingsonderzoek Borstkanker en stel je daar je vraag.