Drama op 10 Miles maakt discussie over hartscreening weer actueel

Een jonge loper is zondag overleden na de Antwerp 10 Miles. Meteen laait de discussie weer op over de noodzaak van screening van alle jonge sporters.

De jongeman (16) viel vlak na de finish neer waarna de hulpdiensten hem meteen begonnen te reanimeren. Het slachtoffer stierf later in het ziekenhuis. Een verschrikkelijk drama, het zoveelste uit de afgelopen jaren in de sportwereld. Koren op de molen ook van een veralgemeende hartscreening van jonge sporters. Nog geen maand geleden overleed Daan Myngheer, de 22-jarige wielrenner, tijdens een ochtendetappe in Corsica. Hij werd getroffen door een hartstilstand en was nochtans wél uitgebreid getest.

Geen garantie

Met hartscreening krijg je nooit 100 procent zekerheid. Plotse dood is niet uit te sluiten met de tests, zoals echografie en elektrocardiogram (EKG), waarover de geneeskunde vandaag beschikt. Plotse dood komt namelijk ook voor bij professionele sporters die zij zeer regelmatig en zeer uitgebreid onderzocht worden. Voorstanders van een veralgemeende hartscreening hopen wel een aantal gevallen van plotse dood te kunnen vermijden, maar daarvoor bestaat momenteel geen overtuigend wetenschappelijk bewijs.

‘In Italië, waar screening sinds tientallen jaren verplicht is, moeten de erkende screeningartsen een 4 jaar durende bijkomende opleiding volgen. Maar zelfs indien een dergelijke expert oordeelt dat een sporter aan wedstrijden mag deelnemen, is plotse dood niet uitgesloten,’ schrijft Hans Van Brabandt op gezondheidenwetenschap.be. Naar schatting 25 procent (een op vier) van de mensen hebben een onderliggende hartafwijking die niet aan het licht komt met screeningsonderzoek en toch een risico inhoudt op een hartstilstand.

Van atleet tot niet-atleet tot hartpatiënt

Een bijkomend probleem is dat het elektrocardiogram van een sporter soms sterk afwijkt van wat men bij normale niet-atleten ziet, zonder dat dit wijst op een ziekte. ‘Het hart van een sporter past zich aan aan het feit dat het vaak en zwaar belast wordt. Zo wordt de hartspier dikker en gaat het hart trager kloppen. Een hartslag van 35 per minuut bij rust is bij een sporter normaal, terwijl dat bij iemand die weinig beweegt waarschijnlijk tot verder onderzoek zal leiden’, aldus nog dr. Van Brabandt.

Er is dus een grijze zone van afwijkingen op het EKG, en op andere harttests, waarvan men niet weet of ze nog normaal zijn of abnormaal. In tegenstelling tot de voordelen zijn de nadelen van screening overigens overduidelijk. Een aantal gescreende jongeren wordt uitgesloten voor competitieve sportbeoefening op basis van een EKG terwijl ze nooit een probleem zouden ontwikkelen. Stel dat er jaarlijks 500.000 gezonde jongeren onderzocht worden, dan krijgen er naar schatting 5.000 de raad het rustig aan te doen, wegens een mogelijk hartprobleem. Vanaf dan gaan ze ook door het leven als hartpatiënt.

Op dit moment zijn er gewoon geen goede, betrouwbare tests om sporters die een hartstilstand riskeren allemaal op te sporen. Bovendien zou een veralgemeende screening te veel mensen nodeloos ongerust maken. Tot die conclusie kwam ook het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg in een recent rapport. Over dat rapport, dat tot stand kwam na grondig wetenschappelijk onderzoek, zette het KCE een filmpje online: