De mysterieuze longziekte die Amerika teistert

Eva Schram
Eva Schram Correspondent voor Knack.be in Noord-Amerika.

In 33 Amerikaanse staten (en 1 territorium) zijn inmiddels 450 gevallen bekend van een mysterieuze longziekte die gelinkt wordt aan e-sigaretten. Tot nu toe vielen vier doden. En niemand weet precies waarom.

‘Gebruik geen e-sigaretten als u op dit moment niet rookt. Of overweeg helemaal geen e-sigaretten te gebruiken’. Het is een strenge en urgente waarschuwing van het Amerikaanse gezondheidsagentschap CDC (Center for Disease Control and Prevention). Nog zo’n waarschuwing: ‘Koop geen vape-producten op de zwarte markt’. Ook raadt de CDC jongeren en zwangere vrouwen ten zeerste af e-sigaretten of andere vape-producten te gebruiken.

De waarschuwing komt er nu er de afgelopen weken plotseling honderden gevallen bekend raken van mensen die een ernstige, acute longziekte ontwikkelen na e-sigaretgebruik. Eind augustus stond de officiële teller nog op 215, afgelopen vrijdag was dat al 450. In de laatste week zijn vier patiënten aan de mysterieuze longziekte overleden. De patiënten en slachtoffers komen uit het hele land en gebruikten allemaal verschillende soorten e-sigaretten en -producten, inclusief producten die marijuana bevatten. Maar de enige gemeenschappelijke factor onder alle patiënten is dat ze allemaal vapers waren.

Ziektebeeld

De patiënten meldden zich met flinke hoest, pijn op de borst en kortademigheid. Ook kan er sprake zijn van misselijkheid en overgeven of diarree. De meeste patiënten krijgen koorts, verliezen gewicht of hebben last van vermoeidheid. Bij sommige patiënten ontwikkelen de symptomen zich binnen enkele dagen, bij andere binnen enkele weken. In de ergste gevallen krijgen de patiënten in het ziekenhuis zuurstof toegediend, omdat ze zelfstandig niet genoeg kunnen ademen.

In de laatste week zijn vier patiënten aan de mysterieuze longziekte overleden.

Volgens het CDC gaat het niet om bacteriële infecties, die met antibiotica te behandelen zouden zijn. Na de eerste gevallen hebben verschillende gezondheidsinstituten onderzoeken gestart naar wat de ziekte veroorzaakt, en de conclusie lijkt te zijn dat het om een chemische stof gaat die door inhalering de longen binnen dringt.

Eerder deze week werd bekend dat het gezondheidsagentschap van de staat New York, waar tot nu toe 34 gevallen bekend zijn, de stof vitamine E-acetaat had geidentificeerd als component dat in alle gebruikte e-sigaretproducten (die marijuana bevatten) in die staat voorkwam. Al die producten werden op de zwarte markt gekocht. ‘Vitamine E-acetaat is eigenlijk gewoon vet’, zei chemie-professor Michelle Francl deze week tegen Washington Post. ‘Om het te verdampen moet je het heel heet maken (veel heter dan water, nvdr.). En dan adem je weet-jij-veel-wat in.’ Eenmaal in de longen neemt de stof weer de olie-achtige vorm aan, ‘en nu heb je de binnenkant van je longen met olie besmeerd’, aldus Francl.

Causaliteit bepalen

De CDC en voedselwarenautoriteit FDA (die toelating van tabakproducten op de markt reguleert) waarschuwen dat vitamine E-acetaat een mogelijke aanleiding is, maar dat de precieze oorzaak van de mysterieuze longziekte nog niet gekend is. De FDA test op dit moment 100 verschillende monsters van producten die de patiënten gebruikt hebben. ‘Geen enkele substantie, ook niet vitamine E-acetaat, komt voor in alle monsters die we testen’, zegt Michael Felberbaum tegen de New York Times, woordvoerder van de FDA. ‘Bovendien is het belangrijk op te merken dat het identificeren van de bestanddelen in de monsters slechts een stukje van de puzzel is. Het geeft ons niet per se antwoorden over de causaliteit.’ Het zou bijvoorbeeld ook zo kunnen zijn dat verschillende componenten met elkaar reageren en dat zo een nieuwe, giftige stof ontstaat die in de longen terecht komt.

Het identificeren van de bestanddelen in de monsters is slechts een stukje van de puzzel. Het geeft ons niet per se antwoorden over de causaliteit.

Michael Felberblaum, woordvoerder FDA

Jongeren hard getroffen

Onder de ziektegevallen bevinden zich opvallend veel jongeren. Uit onderzoek in de staten Illinois en Wisconsin, waar tot nu 53 patiënten bekend zijn, blijkt dat de mediane leeftijd 19 jaar was en een derde was jonger dan 18 jaar.

Dat is niet zo gek, als je je bedenkt dat e-sigaretten de laatste jaren enorm populair zijn geworden onder Amerikaanse jongeren. Sinds 2017 is het aantal tieners dat zegt in de afgelopen 30 dagen een e-sigaret (met nicotineproduct) te hebben gebruikt bijna verdubbeld van 11 naar 21 procent. Dat betekent dat bijna een kwart van de Amerikaanse jongeren regelmatige vapet.

In dat licht is de nieuwe longziekte des te serieuzer te nemen, omdat het volgens onderzoekers mogelijk het topje van de ijsberg is. De 450 gevallen in ziekenhuizen zouden wel eens de ernstigste gevallen kunnen zijn. Mildere gevallen, die mogelijk ook in het ziekenhuis terecht komen, worden door artsen misschien niet herkend als aan e-sigaretten gerelateerd. ‘Deze gevallen zijn mogelijk de meest ernstige, en het volledige spectrum van de ziekte is mogelijk breder’, aldus Dana Meaney-Delman, die het onderzoek namens de CDC leidt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content