De e-sigaret: zonder rook, niet zonder risico

Roken zonder rook? Het kan nu met de e-sigaret. Die zou onschadelijk moeten zijn voor de gezondheid, maar is dat wel zo?

Na de iPhone, de iPad, de BlackBerry, domotica of gps zet de elektronica haar opmars voort in ons leven van alledag. Met de “elektronische sigaret” richt ze zich op rokers die op een “softe” manier willen stoppen. Of die op een trendy manier willen blijven roken, zelfs op plaatsen waar dat verboden is. Dat meldt de Specialistenkrant gewijd aan pneumologie.

Het nieuwe speeltje geeft geen rook af. Maar is het daarom ook veilig? Dat is de vraag die deskundigen trachtten te beantwoorden op het jongste congres van de American Thoracic Society dat van 18 tot 23 mei plaatshad in San Francisco. Een sessie was gewijd aan nieuwe benaderingen om te stoppen met roken.

De e-versie van de sigaret ziet er uit als het origineel, maar dan in metaal. Ze bevat een cartridge gevuld met vloeibaar, geparfumeerd nicotine. Die is aangesloten op een batterij. Telkens de roker op een knopje in het midden van de sigaret drukt, bedient hij een verstuiver die vloeibare nicotine omzet naar damp, wat de illusie van rook oproept.

Ontwenningsverschijnselen

Een recente enquête, uitgevoerd bij 3.587 Amerikaanse internetgebruikers van de e-sigaret, geeft ons een beter idee van de voordelen die ze eraan toeschrijven. Zo meent 84% dat de e-sigaret een stuk minder toxisch is dan tabak en 77% maakt er actief gebruik van om het roken op te geven of om het risico op een terugval te voorkomen na een rookstop met behulp van erkende medicatie. 79% vindt er baat bij om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan, terwijl 67% ze inzet om “iets in de hand te hebben”.

In San Francisco overliepen de experts al die verklaringen en trachtten ze aan te tonen of die al dan niet terecht waren. Daarvoor gingen ze uit van de beschikbare wetenschappelijke gegevens, al blijven die vrij schaars. Wat de efficiëntie bij rookstop betreft, is er een kleinschalige Britse studie uit 2011 voorhanden bij 40 actieve rokers die niet uitblonken in hun motivatie om de sigaret voorgoed op te bergen. Na zes maanden had 33% van de deelnemers het sigarettenverbruik met 50% verlaagd, 22% was volledig gestopt. Wel gaven ze toe dat ze de e-sigaret bleven gebruiken als steuntje, om een terugval te voorkomen.

Toch niet zo onschadelijk

Hoe staat het met de veiligheid? Een voorlopig rapport van de Food and Drug Administration (FDA) benadrukt dat de tests die zij zelf uitvoerde detecteerbare concentraties toxische en/of kankerverwekkende stoffen aan het licht brachten, zoals diethyleenglycol, nitrosaminen en onzuiverheden die typisch voorkomen in tabak. De FDA toont zich ook bezorgd over de oppervlakkigheid en de inconsistentie van de procedures voor kwaliteitscontrole bij de diverse fabrikanten.

Het meest verontrustend blijft het gebrek aan standaardisering van de hoeveelheid nicotine die de cartridge vrijstelt. Die varieert niet alleen naargelang de inhalatie, maar ook naargelang het merk. Vandaar dat noch de FDA, noch het Europese Geneesmiddelenagentschap (EMA), en geen enkel andere nationale gezondheidsdienst er zijn goedkeuring aan hechtte. De e-sigaret is dus zeker geen geneesmiddel. Canada, Australië en Brazilië hebben zelfs een verbod ingesteld op de verkoop, maar kunnen geen controle uitoefenen op de verkoop via internet.

Risico van paradoxale verslaving Bovendien houdt de e-sigaret het rookgedrag in stand. Deskundigen waarschuwen dan ook voor de mogelijke vervanging van een verslaving aan de sigaret door een verslaving aan haar elektronische vervangingsmiddel. Nog zorgwekkender is dat steeds meer niet-rokers naar de zogezegd niet-toxische e-versie, om zichzelf een houding te geven. Met veel kans dat dit rookgedrag en zelfs de lage dosis nicotine uiteindelijk toch weer naar de goeie ouwe sigaret leidt. (JLS/GV)