Blijf zwemmen, maar stop met plassen in het zwembad

© iStock

Bij deze zomerse hitte is een duik in het water heerlijk verfrissend. Alhoewel, verfrissend? Opvallend veel mensen laten in het zwembad een plasje lopen. Behoorlijk goor en in overdekte zwembaden ook nog eens ongezond.

Zelfs wanneer je iemand voorzichtig polst naar plassen in het zwembad, reageren de meeste mensen heftig van neen. Verontwaardigd dat je het zelfs maar durft vragen. Nochtans is er een grote kans dat ze een loopje nemen met de waarheid, want volgens betrouwbare bevragingen in de Verenigde Staten schommelt het aantal zwembadplassers hoogstwaarschijnlijk rond 1 op de 5. Toch vrij veel en zeker te veel om goed te zijn. Diezelfde mensen zijn bovendien overtuigd dat ze in goed gezelschap verkeren en dat zowat 8 op de 10 hun voorbeeld volgen; misschien om zichzelf goed te praten.

Profzwemmers geven het slechte voorbeeld

Professionele zwemmers geven het zelfs zonder veel gêne toe. Meervoudig Olympisch zwemkampioen Michael Phelps bijvoorbeeld vindt in het zwembad plassen niet meer dan normaal, zeker tijdens lange trainingen. Topzwemmers liggen uren in het water, drinken veel tegen uitdroging en willen niet voor elke plas uit het zwembad klimmen, is zijn stelling. Het onderbreekt hun ritme, vraagt tijd en dus laten ze het maar lopen wanneer de drang opkomt. Zelfs tijdens de opwarming voor wedstrijden heeft Phelps de sluizen al opengezet. En plein public dus. Het maakt hem er niet sympathieker op, maar daar ligt hij waarschijnlijk niet van wakker.

Dat éne plasje van misschien 0,4 liter is natuurlijk verwaarloosbaar op de 2 miljoen liter van een olympisch zwembad. Maar daar blijft het niet bij. Het gaat om veel meer. Tot 75 liter voor een middelgroot zwembad van iets meer dan 40 op 10 op 2 meter diep, zo rekende Lindsay Blackstock van de universiteit van Alberta in Canada uit.

Blackstock controleerde hoeveel acesulfaam in het zwembadwater zat. Acesulfaam, ook gekend als Acesulfaam K, Ace-K of E-950, is een kunstmatige zoetstof die in veel voedingsmiddelen verwerkt wordt omdat ze geen energie aandraagt. Ze wordt niet afgebroken in het lichaam en verlaat het ongewijzigd via de urine.

75 liter is een aardige hoeveelheid, zeker wanneer je het in grote bidons naast bij elkaar zet. Maar op een 800.000 liter maakt het minder dan 0,01% van het totale volume uit. Bovendien komt die hoeveelheid er niet in één maal in terecht, maar slechts langzaam en zeer verspreid.

We mogen het probleem dus niet overdrijven. Maar we kunnen er ook niet naast kijken. Want om 75 liter bijeen te krijgen, heb je veel plassers nodig. Volwassenen krijgen doorgaans plasdrang van zodra er een 400 milliliter in de blaas zit. We kunnen ons echter niet voorstellen dat mensen speciaal tot in het zwembad wachten om te plassen. We nemen daarom aan dat het bij veel mensen eerder om een klein plasje gaat of om ongelukjes van mensen met een blaasprobleem en kleine kinderen die nog niet beter weten. Laten we er van uit gaan dat een zwembadplas gemiddeld een 200 milliliter groot is, een frisdrankglas vol. Dan heb je 375 plassers nodig om aan 75 liter te geraken, en dat is toch een behoorlijk grote groep.

Blijf zwemmen, maar stop met plassen in het zwembad
© /

75 liter is aardig wat, zeker wanneer je het in grote bidons naast elkaar zet.

Chloor is geen wondermiddel

Phelps tracht zijn gedrag ook goed te praten door te verwijzen naar de chloor die aan het zwemwater toegevoegd wordt om het te ontsmetten. “Chloor doodt alles”, vertelde hij en zou zijn urine dus onschadelijk maken. Phelps laat zich in deze duidelijk niet hinderen door zijn gebrek aan kennis want hij zit flink fout.

Urine is namelijk steriel, tenzij bij een ontsteking van de urinewegen. In normale omstandigheden zitten er dus geen bacteriën, virussen of ander schadelijk ongedierte in. Er zijn dus geen levende beestjes om onschadelijk te maken.

Urine zit wel tjokvol andere stoffen, waaronder veel stikstofverbindingen. Die hebben de vervelende eigenschap dat ze met chloor reageren en onder meer chlooramines vormen, stoffen die de typische chloorlucht veroorzaken die zo vaak in zwembaden hangt.

Vies maar waar: propere zwembaden ruiken fris. Vuile ruiken naar chloor.

Veel mensen beschouwen die chloorlucht als een geruststellend bewijs dat er stevig ontsmet wordt. Die geur geeft echter vooral aan dat er veel ongewenste stoffen in het zwemwater terecht komen, zoals huidschilfers, zweet, cosmetica enzovoort. De belangrijkste bron blijft echter urine, goed voor zowat de helft van alle chlooramines.

Vies maar waar: hoe meer het water verontreinigd is, hoe sterker de chloorlucht. Kom je een zwembad binnen, dan kun je dus ruiken hoe schoon het water is. Propere zwembaden ruiken fris. Vuile ruiken naar chloor.

Wat met astma?

Het probleem is echter dat die chloorverbindingen prikkende rode chloorogen veroorzaken en de luchtwegen irriteren, wat tot een zere keel en stemproblemen kan leiden. Mensen die langdurig in het zwembad verblijven, zoals badmeesters, hebben dan ook vaak last van deze klachten. Ze kunnen erg hinderlijk zijn, maar leiden blijkbaar niet tot chronische problemen. De klachten verdwijnen weer van zodra de blootstelling eraan afneemt.

Het risico dat chlooramines tot astma kunnen leiden, lijkt klein.

Er zijn ook stevige geruchten dat chlooramines bij inademing tot astma leiden bij zwembadpersoneel en mensen die veel gaan zwemmen. Of het werkelijk zo is, is nog altijd niet helemaal uitgeklaard, maar het risico lijkt klein. Er is geen overtuigend bewijs, ook al wordt er in wetenschappelijke kringen nog flink over gediscussieerd.

Omgekeerd blijkt dat kinderen met astma die veel zwemmen, een betere longfunctie hebben. Zwemmen blijft voor hen sterk aangeraden.

Zwemmen is hoe dan ook voor iedereen een gezonde sport. Ze scherpt de conditie aan, haalt de bloeddruk naar omlaag, houdt spieren en gewrichten soepel enzovoort. Kortom, een aanbeveler en zwemmen zou er nog prettiger op worden wanneer we die ellendige chloorgeur kwijtraken.

Eerst douchen en plassen. Dan pas zwemmen

Niet langer in het zwembad plassen komt natuurlijk op de eerste plaats. Plas vóór je het zwembad ingaat. Je blaas is dan leeg en de kans op ‘ongelukjes’ klein.

Douchen vóór het zwemmen, komt op twee. We douchen bijna steevast nadien, begrijpelijk met die irritante chloorgeur die zolang in je vel blijft hangen. Maar vergeet niet dat 50% van de chlooramines ontstaan uit zweet, huidschilfers, cosmetica en ander vuil dat op je huid zit. En waarvan je veel kunt wegwassen met een grondige douchebeurt mét zeep.

Wat Phelps ook mag beweren, in een zwembad plassen, blijft goor.

Mensen aanzetten om hun gedrag aan te passen, blijft natuurlijk een heikele zaak. Daarom passen zwembaden in de Verenigde Staten steeds meer een andere truc toe: om het halfuur wordt het zwembad voor 5 minuten gesloten en moeten alle zwemmers het water uit. Iedereen, behalve tijdens zwemlessen. Het effect zou vrij spectaculair zijn, met veel helderder water, een veel lager verbruik van ontsmettingsmiddelen, minder problemen met de ontsmettings- en zuiveringsinstallaties en vooral een veel aangenamer klimaat in het zwembad.

Sommige overdekte zwembaden trachten de concentratie van chlooramines in de lucht naar omlaag te halen door een betere verluchting, maar daarmee pakken ze alleen de gevolgen aan, niet de oorzaak.

En wat de uitlatingen van Phelps betreft, in een zwembad plassen, is en blijft goor. Een groot kampioen zoals hij zou beter moeten weten dan anderen zo een alibi te geven om hetzelfde te doen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content