Wouter Beke bespaart toch niet op Zelfmoordlijn, wel op andere preventieve gezondheidzorg

Minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) snoeit in de subsidies voor partnerorganisaties die werken rond preventief gezondheidsbeleid. Een voorziene besparing op de Zelfmoordlijn draait hij, na kritiek, terug.

Dat laat Beke weten via Twitter. Omdat de Vlaamse regering dit jaar nog extra vaccins zal aankopen komt er budget vrij voor volgend jaar, waardoor de Zelfmoordlijn kan worden ontzien.

Voor de andere getroffen organisaties in de preventieve gezondheidszorg verandert er voorlopig niets.

Besparingen

De minister van Welzijn ligt al de hele dag onder vuur voor de besparingsplannen in preventief gezondheidsbeleid. Verschillende organisaties zouden vanaf 1 januari een deel van hun middelen kwijt zijn.

Het gaat onder meer om het Vlaams Instituut Gezond Leven, dat vanaf januari 320.000 euro moet inleveren, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, dat het met bijna 200.000 euro minder moet doen, of Sensoa, dat 186.000 euro moet besparen. Het Centrum voor Kankeropsporing moet dan weer bijna 95.000 euro besparen op bevolkingsonderzoeken naar kanker, het Vlaams Expertismecentrum Suicidepreventie, dat onder meer de vrijwilligers van de Zelfmoordlijn ondersteunt, levert 55.000 euro in. De geplande, maar nu dus afgevoerde besparing op de Zelfmoordlijn bedroeg 5133 euro (1,3 procent).

Beke benadrukt wel dat er de komende jaren voor 10 miljoen euro aan nieuw preventiebeleid wordt uitgetekend.

‘Bliksemafleider’

‘De beslissing om de besparing op de Zelfmoordlijn terug te draaien is duidelijk ingegeven door paniekvoetbal’, reageert Vlaams parlementslid voor SP.A Maxim Veys. ‘Als wij niet gecommuniceerd hadden, zou de besparing niet teruggedraaid worden.’

Bovendien gaat het om een ‘bliksemafleider’, zegt Veys. ‘Het Expertisecentrum Suicidepreventie verliest 55.000 euro. Dit heeft sowieso een impact op het werk op het terrein, iets wat de minister beweerde in commissie niét te zullen doen. We zullen hem hier in elk geval nog over aan de tand voelen.’

Ook Groen wijst erop dat ‘het overkoepelende expertisecentrum voor suïcidepreventie wel degelijk wordt getroffen’. Ann De Martelaer (Groen): ‘We stellen ons toch wel ernstige vragen over de manier waarop minister Beke dit beleid verantwoordt. Elke euro die wordt geïnvesteerd in gezondheid levert er op termijn twee op. Groen verwacht van de minister een doordacht beleid, gebaseerd op maatschappelijke noden. De welzijnssector verdient meer respect.’

Kirsten Pauwels, directeur van het Centrum ter Preventie van Zelfdoding en de Zelfmoordlijn, is blij dat de besparingen bij de Zelfmoordlijn worden teruggedraaid. “Maar wij zijn voor onze werking sterk afhankelijk van de expertise van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) en zij moeten wél besparen. Wij kunnen ons werk maar doen omdat we kunnen rekenen op hun analyses en methodieken”, aldus Pauwels aan Belga. Volgens Pauwels staan de besparingen in het brede preventiebeleid “in contrast” met de aankondiging van de regering om een derde actieplan suïcidepreventie op te stellen en de ambitie rond ‘Zero Suïcide’ in het regeerakkoord.

Gezondheidseconoom Lieven Annemans: ‘Lineaire besparing, ongeacht of ze nu zinvol is of niet’

Gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent) mist een visie in de besparingen die minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) doorvoert in preventief gezondheidsbeleid. “Er is de beleidsnota, waarin staat dat preventie belangrijk is, maar dan is er deze besparing”, zegt hij maandag.

Annemans noemt het terecht dat de verschillende organisaties die getroffen worden door de besparingen met onbegrip reageren op de beslissing. “Stel dat de logica is dat er een algemene besparing moet komen”, zegt Annemans. “Dan had die besparing zes maanden lang voorbereid moeten worden, zodat er naar efficiëntiewinsten kon gezocht worden. Op hetzelfde moment ga je dan na waar net meer geld nodig is. Dat zou een logische aanpak zijn, een aanpak ‘evidence-based’. Nu hebben ze snel willen schakelen en een lineaire besparing opgelegd, ongeacht of het nu zinvol is of niet.”

Beke beloofde wel al dat hij voor de komende jaren werkt aan tien miljoen euro nieuw preventiebeleid. “Maar dat moet nog nagegaan worden”, zegt Annemans. “In vergelijking met het totale budget voor de gezondheidszorg is dat in elk geval niet veel. Bovendien gaat het dan enkel over screenen en vaccineren, maar niet over het investeren in gezonde levensstijl of het bevorderen van geestelijke gezondheid.”

Volgens Annemans lag het eerder in de lijn der verwachtingen dat Vlaanderen net een signaal zou geven, omdat er de voorbije jaren net te weinig geïnvesteerd is. “Om de duurzaamheid van ons gezondheidssysteem te behouden, weten we dat we moeten investeren in preventie en gezondheidspromotie. Dat blijkt ook uit de beleidsnota van Beke. Maar dat krijgt dan geen gevolg.”

Annemans is het ermee eens dat preventie zich niet enkel moet beperken tot de zorg en bijvoorbeeld ook via het onderwijs kan komen. Maar hij wijst erop dat de expertise dan wel via de structuren van de minister van Gezondheid komen. “Je kan niet zeggen dat je geen geld hebt en dan verwachten van je collega-ministers dat zij geld gaan toeschieten.”