Vrije Tribune

‘Asbest, stil kind dat seriemoordenaar blijkt te zijn’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Waarom krijgen gelijkaardige bedreigingen voor de volksgezondheid, zoals dronken rijden, onveilige seks, en overmatige blootstelling aan de zon, veel meer aandacht dan asbest?, zo vragen Tom Douglas en Katrien Devolder, ethici aan de Universiteit van Oxford, zich af.

Wijdverbreid gebruik van asbest in de 20ste eeuw zorgt ervoor dat het volgende asbestschandaal nooit ver weg is, maar ondanks de blijvende media-aandacht spreekt asbest weinig tot de verbeelding. Nochtans veroorzaakt asbest volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO wereldwijd meer doden dan overmatige blootstelling aan de zon.

In België sterven meer mensen aan mesothelioom, een zeer dodelijke kanker die bijna enkel door asbest wordt veroorzaakt, dan aan alle seksueel overdraagbare ziektes (incl. aids) samen (en mesothelioom is maar één van de ziektes veroorzaakt door asbest). In het Verenigd Koninkrijk zou asbest drie maal meer doden maken dan het verkeer. Waarom krijgen gelijkaardige bedreigingen voor de volksgezondheid, zoals dronken rijden, onveilige seks, en overmatige blootstelling aan de zon, veel meer aandacht?

Misvatting

Wat zeker een rol speelt is de misvatting dat asbest een ziekte van het verleden is. Veel huidige asbestgerelateerde sterfgevallen kunnen teruggebracht worden tot bootstelling voor de jaren tachtig, toen westerse landen strengere regulaties ivm asbest invoerden. Asbest is evenwel nog steeds aanwezig in huizen, scholen, werkplekken, straten, enz., en renovaties, afbraakwerken of natuurlijke desintegratie van bouwmaterialen kunnen nu nog resulteren in gevaarlijke blootstelling. Er bestaat geen veilige drempel want zelfs kleine blootstellingen werden gelinkt aan kanker. Bovendien wordt asbest nog steeds gebruikt in Azië en Zuid-Amerika, vaak zonder de nodige veiligheidsvoorzieningen.

Een tweede verklarende factor is de misvatting dat asbest enkel een gevaar vormt voor risico-beroepen, zoals loodgieters. Australische studies tonen evenwel dat 60 procent van doe-het-zelvers rapporteert ooit blootgesteld te zijn aan asbest en dat 40 procent van mesothelioompatiënten nooit aan asbest werd blootgesteld op het werk. Andere verklarende factoren zijn de machtige asbestindustrie die voortdurend twijfel heeft gezaaid over de gezondheidsrisico’s van asbest, de perceptie dat asbest-gerelateerde ziektes een probleem van de arbeidersklasse is, en de associatie van asbest met saaie veiligheidsmaatregelen op de werkplek.

Verbod op asbest

Deze factoren mogen dan wel het gebrek aan aandacht voor asbest verklaren, ze rechtvaardigen het niet. Welke stappen moeten worden ondernomen? Er moet een wereldwijd verbod komen op de productie van asbest. Rusland, Kazachstan en Brazilië exporteren nog steeds asbest naar ontwikkelingslanden zoals India, Indonesië, en Thailand waar het gebruik van asbest toeneemt. Tenzij asbest snel meer aandacht krijgt in de globale gezondheidszorg bestaat het risico dat de asbestgerelateerde kankerepidemie die nu Europa en Australazië treft, elders zal worden herhaald, wellicht op een nog grotere schaal. Bovendien moeten er meer en betere informatiecampagnes komen, gericht aan de hele bevolking. De meeste blootstelling aan asbest is te wijten is aan gebrekige kennis. De overheid zou diensten ter beschikking moeten stellen die gratis tests uitvoeren voor vaklui en huiseigenaars. Australië heeft onlangs een belangrijk stap gezet in die richting door een ‘asbestbewustwordingsmaand’ in te voeren en middelen vrij te maken om huiseigenaars asbest te helpen identificeren. België zou dit voorbeeld moeten volgen.

Asbest mag dan wel een saai probleem zijn, het is meer dan gevaarlijk genoeg om een volksgezondheidscampagne te rechtvaardigen vergelijkbaar met de campagnes om het aantal verkeersdoden, melanoompatiënten en patiënten met seksueel overdraagbare ziektes te verminderen.

Tom Douglas en Katrien Devolder zijn ethici aan de Universiteit van Oxford

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content