Juncker: ‘Een harde brexit zonder akkoord is nooit de gewenste uitkomst voor de Europese Unie’
Een Brits vertrek zonder akkoord is ‘een zeer reëel risico’ en dat zal nooit het gewenste resultaat voor de Europese Unie zijn. Dat heeft Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker woensdag onderstreept in het Europees Parlement in Straatsburg. Op zes weken van de deadline lanceerde hij er een nieuwe oproep aan de Britse regering om concrete voorstellen voor een akkoord op tafel te leggen.
De Britse premier Boris Johnson zat maandag in Luxemburg voor het eerst aan tafel met Juncker, maar veel nieuws kon de Commissievoorzitter over dat onderhoud niet vertellen. Johnson zegt nog steeds dat hij een akkoord over de boedelscheiding wil, maar ook dat hij het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober koste wat kost uit de Europese Unie zal halen. Juncker wees er nogmaals op dat de Europeanen geen ongeordend Brits vertrek wensen. Dat zal volgens hem de belangen van Europese noch Britse burgers dienen. ‘Een no deal brexit is blijkbaar een optie voor het Verenigd Koninkrijk, maar het is niet en zal nooit het gewenste resultaat voor de Europese Unie zijn’, beklemtoonde de Luxemburger.
Het grootste knelpunt in de onderhandelingen blijft het vermijden van controles op de grens tussen EU-lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Johnson wil niet weten van de zogenaamde backstop die de Europeanen met zijn voorgangster Theresa May overeengekomen waren, omdat die oplossing zijn land voor onbepaalde tijd in de Europese douane-unie houdt.
Ondanks herhaaldelijke oproepen vanuit het Europese kamp heeft Johnson nog steeds geen concreet alternatief voorgesteld. ‘Het volstaat niet om ons uit te leggen waarom de backstop weg moet’, maakte de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier op zijn beurt duidelijk. ‘Wat we nodig hebben zijn juridisch werkbare oplossingen’. Juncker hamerde erop dat beide partijen alles uit de kast moeten halen om alsnog een deal te maken. ‘Ik heb premier Johnson gezegd dat ik niet emotioneel gehecht ben aan de backstop, maar ik heb hem wel duidelijk gemaakt dat ik heel gehecht ben aan zijn doelstellingen’, zo verwees hij naar de bescherming van de Europese eenheidsmarkt, de geïntegreerde economie op het Ierse eiland en het Noord-Ierse vredesproces.
Vorige week bleek nog uit Britse overheidsdocumenten dat een brexit zonder akkoord tot chaotische taferelen kan leiden, met onder meer stijgende voedsel- en energieprijzen, tekorten aan medicijnen en dagenlange files tot gevolg. Maar ook op het Europese vasteland zou zo’n scenario grote economische schade veroorzaken. Alleen al in België zijn meer dan 40.000 jobs bedreigd. In hun tussenkomsten drongen zowel Geert Bourgeois (N-VA) als Kris Peeters (CD&V) dan ook aan op specifieke financiële ondersteuning voor kmo’s.
Het Britse parlement schaarde zich achter een wet die een brexit zonder akkoord moet verhinderen en Johnson dwingt om uitstel te verzoeken indien hij geen akkoord kan presenteren. Gevreesd wordt echter dat de onberekenbare premier die wet alsnog wil omzeilen. Intussen heeft hij de werkzaamheden van het parlement voor weken verdaagd, een beslissing die in Straatsburg op onbegrip werd onthaald. ‘Bijna 52 procent van de Britten heeft zich in het referendum voor een vertrek uitgesproken en dat moeten we respecteren, maar dat is niet de hele bevolking. Het is het parlement dat de hele bevolking vertegenwoordigt’, zei EVP-fractieleider Manfred Weber.
In een breed gedragen resolutie (544 voor, 126 tegen, 38 onthoudingen) schaarde het Europees Parlement zich achter de aanpak van Juncker en Barnier. De resolutie herinnert er ook aan dat een ongeordende brexit niets verandert aan de problemen die het Britse vertrek met zich meebrengt. Ook in zo’n scenario moeten eerst de rechten van Europese burgers op het eiland gevrijwaard worden, moet de Britse regering haar financiële engagementen nakomen en moet de Ierse grenskwestie geregeld zijn vooraleer er handelsgesprekken opgestart kunnen worden.
Guy Verhofstadt (Open Vld) waarschuwde ook voor Britse pogingen om terug te komen op afspraken over eerlijke concurrentie na de brexit. ‘We gaan nooit aanvaarden dat het VK alle voordelen van vrijhandel krijgt, maar zich niet afstemt op onze ecologische, sociale en gezondheidsnormen. We zijn niet dom. We gaan onze eigen bedrijven en economieën niet doodmaken. Nooit zullen we een Singapore aan de Noordzee aanvaarden!’