Is er een tweede coronagolf in West-Europa in de maak?

Kamiel Vermeylen

Niet alleen in België neemt het dagelijkse aantal bevestigde besmettingen in sneltempo toe. Ook in onze buurlanden is het coronavirus opnieuw aan een flinke opmars bezig. Kan West-Europa een heruitgave van de eerste golf vermijden?

Sinds vorige week krijgt België op de kaart van het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) een oranje kleur. Die twijfelachtige eer viel ons te beurt nadat we de drempel van 20 besmettingen op 100.000 inwoners hadden overschreden. Vlaanderen mocht vrijdag de spits afbijten, de rest van het land volgde een dag later. De nieuwe opflakkering komt niet bepaald als een verrassing: experts waarschuwen al geruime tijd dat een tweede – zelfs grotere – golf van het virus tegen de zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aanschurkt.

Sinds er overal aanzienlijke versoepelingen doorgevoerd zijn, is het coronavirus ook in onze directe omgeving aan een opmars bezig. Aangezien mensen – en niet het virus zelf – voor de verspreiding zorgen, hoeft dat evenwel nauwelijks te verbazen. De situatie is nog niet vergelijkbaar met midden maart van dit jaar, maar de vooruitzichten zien er niet veelbelovend uit.

Hoe evolueert de situatie in onze buurlanden? Hoe gaan ze daar met de nakende tweede golf om? Moet u extra oppassen indien u nog een reis in het vooruitzicht heeft? Een overzicht.

Frankrijk

In Frankrijk begint de situatie alsmaar meer zorgen te baren. Het aantal bevestigde besmettingen onder de bevolking gaat sinds enkele weken opnieuw in stijgende lijn. In het land zijn momenteel ongeveer 150 clusters actief, waaronder twaalf in het Noorddepartement tegen de Belgische grens.

In Frankrijk dreigt op sommige plaatsten de capaciteit op de intensieve zorg opnieuw overbelast te geraken.

Voor de eerste keer sinds midden mei ligt het wekelijkse gemiddelde boven de 1.000 bevestigde besmettingen per dag. De afgelopen 24 uur werd het coronavirus bij 1.377 mensen vastgesteld, een stijging van 54 procent ten opzichte van de week ervoor. Ook is het aantal het aantal patiënten op de intensieve zorg opnieuw beginnen toenemen tot een totaal van 381 mensen en dreigt de capaciteit op de intensieve zorg binnen afzienbare tijd opnieuw overbelast te geraken. De besmettingsratio is intussen toegenomen tot 1,42.

Sinds 20 juli zijn mondmaskers verplicht in afgesloten publieke ruimtes zoals cafés en musea, een maatregelen die er kwam nadat het aantal besmettingen in vooral Noord- en Zuidwest-Frankrijk de hoogte in ging. Enkele steden hebben intussen hun lokale bevoegdheden aangewend om die mondmaskerplicht verder uit te breiden op plaatsen waar veel mensen samenkomen. Met expliciete nadruk op de zwakkeren riep kersvers premier Jean Castex de Franse bevolking op om zo veel mogelijk een mondmasker te dragen.

Om het virus in te dammen nemen de Franse overheden per week ongeveer 480.000 tests af, wat in verhouding met het inwonersaantal een stuk lager ligt dan het cijfer waar België momenteel aan geraakt. Net zoals in België en Nederland geeft de Franse regering het lokale niveau meer verantwoordelijkheid om op basis van de specifieke ontwikkelingen bijkomende maatregelen te treffen. Bij zijn aanstelling heeft Castex benadrukt dat er geen tweede nationale lockdown zou plaatsvinden. Tot groot ongenoegen van de oppositiepartijen is Frans president Emmanuel Macron nauwelijks tot niet zichtbaar als het op de coronacrisis aankomt.

Nederland

In Nederland gaat het aantal bevestigde besmettingen de afgelopen weken in aanzienlijk tempo omhoog. Volgens het meest recente rapport van de Rijksdienst voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zijn er van 21 tot en met 27 juli 1329 besmettingen vastgesteld, bijna drie keer meer dan de 432 bevestigde besmette personen in de eerste week van de maand. Vooral in de provincies Zeeland en Zuid-Holland ligt het aantal gevallen erg hoog, met meer dan 20 op 100.000 inwoners, wat hen een oranje kleur op de kaart van het ECDC oplevert.

Dinsdag herhaalden Nederlands premier Mark Rutte en minister voor Gezondheid Hugo De Jonge gezamenlijk de voorzorgsmaatregelen. ‘Het is zorgwekkend dat het aantal vastgestelde besmettingen in Nederland opnieuw aan het toenemen is. We sluiten nieuwe nationale en lokale maatregelen niet uit’, aldus de twee in een gezamenlijk statement. In tegenstelling tot in België is Den Haag nog niet overgegaan tot nieuwe maatregelen om de sociale bubbels te beperken. Alweer – net zoals bij het begin van de eerste golf – lijkt Nederland te opteren voor een soepelere aanpak dan elders.

Rutte en co. hebben het lokale niveau de vrijheid gelaten om zelf een mondmaskerplicht in te voeren.

Op basis van het advies van het zogenaamde Outbreak Management Team dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is dat mondmaskers bescherming leveren, is de regering niet overgegaan tot een landelijke verplichting. Wel hebben Rutte en co. het lokale niveau de vrijheid gelaten om zelf een mondmaskerplicht in te voeren. Onder meer Rotterdam en Amsterdam hebben besloten om vanaf 5 augustus de verplichte gezichtsbescherming in de drukke delen van de stad in te voeren.

Sinds begin vorige maand kan iedereen in Nederland met milde klachten zich laten testen op het coronavirus. Tussen 22 juli en 28 juli namen onze noorderburen minstens – de cijfers zijn nog niet volledig – 104.287 testen af, waarvan gemiddeld genomen één procent een positief resultaat heeft opgeleverd. Daarmee ligt het aantal testen in vergelijking met België een stuk lager. Net zoals in België weerklinkt er in Nederland hier en daar kritiek op de lange wachttijden wanneer de uitslag effectief bij de mensen komt.

Luxemburg

In het Groothertogdom werd de situatie de afgelopen anderhalve maand stukje bij beetje nijpender. Midden juni begon het gemiddelde aantal besmettingen op weekbasis te stijgen tot die toename vorige week haar hoogtepunt bereikte met 107 bevestigde besmettingen. Sindsdien is de curve alweer beginnen te dalen, al kan het land voorlopig nog niet op zijn lauweren rusten.

De grote toename heeft voorlopig niet tot een golf van overlijdens gezorgd: de afgelopen anderhalve maand zijn er in Luxemburg vier mensen ten gevolge van het virus overleden.

Woensdag bedroeg het wekelijkse gemiddelde aantal waargenomen gevallen nog steeds 94. Van 1475 personen is momenteel met zekerheid geweten dat ze besmet zijn met het coronavirus. Het gemiddelde effectieve reproductiegetal lag er twee dagen geleden op 1. De grote toename heeft voorlopig niet tot een golf van overlijdens gezorgd: de afgelopen anderhalve maand zijn er in Luxemburg vier mensen ten gevolge van het virus overleden.

Wil dat zeggen dat Luxemburg harder wordt getroffen? Niet noodzakelijk. De Luxemburgse regering wijst die redenering van de hand en wijst erop dat het in vergelijking met andere Europese landen veel meer test. Daardoor blijven slechts weinigen onder de radar. Die verklaring klopt: Luxemburg voerde tot op heden ruim 565.000 tests uit. In totaal werden tot dusver meer dan 420.000 mensen getest op een totaal bevolkingsaantal van ongeveer 615.000. Dat is meer dan eender welk Europees land in verhouding tot het aantal inwoners. Om het virus tegen te houden heeft Luxemburgs premier Xavier Bettel opgeroepen om de sociale afstand te bewaren en op vrijwillige basis mondmaskers te dragen. Bijeenkomsten met meer dan tien personen zijn verboden.

Hoewel Luxemburg dus aardig wat werk verzet, leidt de hoge ratio tot onrust in de buurlanden. Zakenkrant De Tijd berichtte vorige week over de Luxemburgse ergernis nadat België op 13 juli reizen naar het Groothertogdom met code oranje afraadde. Duitsland heeft eergisteren op zijn beurt beslist om iedereen die uit Luxemburg komt verplicht aan een test te onderwerpen.

Duitsland

Duitsland slaagde er tijdens de eerste golf bijzonder goed in om zowel de verspreiding van het virus als het sterftecijfer in te perken. Ruim anderhalve maand geleden keken onze oosterburen plots aan tegen enkele lokale uitbraken, waaronder diegene bij de werknemers van de omstreden vleesfabriek Tönnies nabij de Duitse stad Gütersloh. De autoriteiten besloten daarop om heel het gebied in afzondering te plaatsen, al oordeelde een rechter begin juli dat dat niet in verhouding stond tot het reële gevaar. Sinds midden juni is er een app beschikbaar die door meer dan 16 miljoen mensen is gedownload, al kampt een deel van de gebruikers wel met problemen.

In tegenstelling tot bij de eerste golf duiken de besmettingshaarden in gans het land op, waardoor experts vrezen dat de tweede golf wel eens zwaarder kan uitvallen dan de eerste.

Hoewel Duitsland nog een heel eind verwijderd is van het aantal bevestigde besmettingen dat het midden maart zag, maakt het Robert Koch Instituut zich heel wat zorgen over wat komen zal. De afgelopen week zijn er dagelijks 371 bevestigde besmettingen waargenomen en het reproductiegetal is opgeklommen tot 1,17. Aan de bron van heel wat vastgestelde clusters liggen onder andere vakantiegangers, bezoekers van babyborrels en parochianen. In tegenstelling tot bij de eerste golf duiken de besmettingshaarden in gans het land op, waardoor experts vrezen dat de tweede golf wel eens zwaarder kan uitvallen dan de eerste.

Opvallend: in tegenstelling tot in West-Duitsland blijven de besmettingen in het gros van de voormalige DDR-deelstaten dalen. In Dingolfing-Landau, een district in de deelstaat Beieren; zijn er net zoals in Antwerpen meer dan 100 op 100.000 besmettingen vastgesteld. Verschil met de grootste gemeente van Vlaanderen is wel dat het aantal bevestigde besmettingen in het Duitse gebied niet meer toeneemt.

Een algemene mondmaskerplicht is er niet: het zijn de deelstaten die daarover beslissen. In Berlijn hebben de overheden besloten dat leerkrachten en leerlingen vanaf volgende week, bij het begin van het nieuwe schooljaar, een mondmasker moeten dragen als ze zich buiten of niet in de klas begeven. In Duitsland werden er tot op heden ruim acht miljoen tests afgenomen, deze week kan het iets meer dan 180.000 testen per dag afnemen.

Verenigd Koninkrijk

Over het Kanaal heeft het coronavirus de afgelopen maanden lelijk huisgehouden. In gans Europa vielen in het Verenigd Koninkrijk de meeste besmettingen en overlijdens te betreuren. In tegenstelling tot de rest van de hierboven besproken landen is de Britse regering onder leiding van premier Boris Johnson er niet in geslaagd om het aantal bevestigde besmettingen drastisch omlaag te krijgen. Net op het moment dat het Verenigd Koninkrijk volop bezig was om de strenge maatregelen te versoepelen, kijkt het aan tegen een nieuwe stijging van het aantal besmettingen. Wel ligt die hoeveelheid nog ver verwijderd van de prangende situatie waarin het Verenigd Koninkrijk zich begin april in bevond.

Vooral in Engeland neemt het aantal dagelijkse besmettingen in sneltempo toe.

Donderdag werden 846 nieuwe besmettingen vastgesteld, het wekelijkse gemiddelde ligt op 737 gevallen. In vergelijking met vorige week ligt het percentage bevestigde contaminaties ruim 25 procent hoger. Het reproductiegetal van het ganse land blijft volgens de nationale gezondheidsdiensten onder nul, al is het cijfer intussen al even opnieuw aan het stijgen. In bepaalde delen ligt de besmettingsratio wel al boven de 1, vooral in Engeland neemt het aantal dagelijkse besmettingen in sneltempo toe.

Om een heruitgave van de eerste golf te vermijden – de Britse regering opteerde aanvankelijk voor de strategie van de groepsimmuniteit – hebben Johnson en co. vrijdag beslist om de quarantaineperiode van een week naar tien dagen te verlengen. De mondmaskerplicht wordt uitgebreid in onder meer musea en bioscoopzalen. Verdere versoepelingen zoals de heropening van casino’s en bowlingbanen zijn door de regering-Johnson on hold gezet. ‘We moeten opnieuw op de rem trappen vooraleer we terug over nieuwe versoepelingen kunnen nadenken’, aldus Johnson in reactie op de meest recente cijfers.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content