Hoe Duitsland een Belgisch rampscenario wil vermijden

Duitsland gaat vanaf maandag opnieuw gedeeltelijk op slot. Maar ook bij onze oosterburen bestaat er discussie over de vraag of de maatregelen niet te ver gaan.

‘Van juni tot en met vandaag zijn de dagelijkse coronabesmettingen drie keer verdubbeld tot een aantal van 2.400 gevallen per dag’, legde Duits bondskanselier Angela Merkel eind september uit in een persconferentie. ‘Als die trend zich de komende drie maanden doorzet, dan zitten we tegen het einde van het jaar op 19.200 dagelijkse bevestigde besmettingen’, ging ze verder.

Merkels uitspraken werden in sommige kringen op een flinke portie scepsis onthaald: onder meer bij de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland en de liberale Freie Demokratische Partei gingen er stemmen op dat de bondskanselier de mensen onnodig angst zou aanjagen.

Anticiperen

Een kleine maand later bleek de rekensom van de bondskanselier vooral een bescheiden inschatting. Vorige woensdag werden er bij onze oosterburen al bijna 15.000 nieuwe bevestigde besmettingen geteld – het meeste sinds het begin van de pandemie. Vooral in Berlijn, Beieren, Hessen en Noordrijn-Westfalen gaat het er slecht aan toe, enkel in het noorden van het land zijn er nog gebieden die ‘slechts’ oranje kleuren op de kaart.

Zondag lagen er in Duitsland 2.061 covid-19-patiënten op de intensieve zorg, waarvan er meer dan de helft beademing toegediend krijgt. Dat zijn er 300 meer dan de dag voordien, een stijging die steeds meer richting een exponentieel verloop evolueert. Daardoor raakt het systeem van de contactopsporing overspoeld en kan de bron van de besmetting steeds moeilijker worden vastgesteld.

Hoewel Duitsland zondag nog ongeveer 6.500 onbezette intensieve zorgbedden telt, maakt de politieke wereld zich zorgen over deze tweede golf. Vorige week woensdag kwamen Merkel en de zestien minister-presidenten van de deelstaten overeen dat het land vanaf maandag opnieuw in lockdown light gaat. Onder meer horeca, musea en cultuurcentra, amateursportclubs en bordelen moeten ten minsten tot en met begin volgende maand dicht.

Enkele deelstaten, waaronder Mecklenburg-Vorpommern en Schleswig-Holstein, hebben toeristen gevraagd om zo snel mogelijk het gebied te verlaten. De kleinhandel en kappers mogen wel open blijven, zolang die kunnen garanderen dat er maximaal één persoon per tien vierkante meter aanwezig is. De scholen blijven open, al hebben er 165 de deuren gesloten wegens coronabesmettingen. Onze oosterburen zetten bovendien hard in op de antigentesten, die infectueuze personen meteen kunnen opsporen.

Met het maatregelenpakket reageert Duitsland een stuk sneller dan België om de verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. De afgelopen twee weken werden er elke dag gemiddeld genomen 206 bevestigde besmettingen vastgesteld. Ter vergelijking: toen de eet- en drinkgelegenheden op 19 oktober dicht moesten, bedroeg dat tweewekelijkse gemiddelde in België reeds 757 bevestigde gevallen per dag.

Door nu in te grijpen hoopt Duitsland – net zoals bij de eerste golf – al te grote schade te beperken. Zo ligt het totaal aantal sterfgevallen door het coronavirus in Duitsland nog steeds lager dan in België.

Het is echter twijfelachtig of de maatregelen in Duitsland zullen volstaan. SPD-parlementslid Karl Lauterbach, tevens epidemioloog én gezondheidseconoom, vreest voor een gelijkaardig verloop en benadrukt al enkele dagen dat Duitsland dringend nood heeft aan wat hij een volledige ‘golfbreker’ noemt. Enkel op die manier, meent Lauterbach, kan worden voorkomen dat Duitsland op termijn een strengere en langere lockdown moet invoeren. Dan liever de korte pijn, klinkt het.

Protest

Om de democratische basis van de maatregelen te verstevigen, hebben enkele deelstaatregeringen het pakket ook door de regionale parlementen laten goedkeuren. Ook in Duitsland bestaat er tussen Berlijn en de de deelstaten heel wat discussie over de bevoegdheden, zeker nu er volgend jaar regionale verkiezingen op het programma staan.

In onder meer Sleeswijk-Holstein zorgde de nieuwe beslissing de afgelopen week voor heibel: minister-president Daniel Günther (CDU) liet twee weken geleden nog optekenen dat hij alles in het werk zou stellen om een nieuwe lockdown light te vermijden. Omdat hij in de ogen van zijn liberale coalitiepartner overstag is gegaan, dreigde de regionale FDP-topman Wolfgang Kubicki om de samenwerking op te blazen. Intussen zijn de plooien opnieuw gladgestreken.

Bij de AfD is het verzet tegen de maatregelen het grootst. In het begin van de pandemie pleitte de partij voor erg strenge maatregelen, maar intussen is ze naar het andere kamp overgestapt. De AfD meent dat de nieuwe maatregelen disproportioneel zijn en bepaalde sectoren onnodig straffen.

Nadat Merkel donderdag onder luid protest in het parlement meer uitleg verschafte over de maatregelen, haalde partijvoorzitter Alexander Gauland de ook bij Belgische politici bekende verkeersmetafoor van onder het stof. ‘Het verkeer leg je ook niet stil na enkele verkeersongevallen’, klonk het, zonder rekening te houden met het feit dat verkeersongevallen niets met exponentiële curves van doen hebben.

Cultuur

Tot slot vreest ook in Duitsland de evenementen- en cultuursector voor zijn toekomst nu de deuren opnieuw dicht moeten. De sector stelt ongeveer anderhalf miljoen mensen tewerk en is – afhankelijk van de manier waarop het berekend wordt – de zesde grootste van het land. Om de druk op de bondsregering op te voeren, trokken afgelopen woensdag enkele duizenden demonstranten het centrum van Berlijn in met een roep om (meer) overheidssteun.

‘Ik ben helemaal niet tegen de maatregelen; ze mogen wat mij betreft zelfs strenger’, vertelt Juliane Witt (32), die als zelfstandige merchandiser werkt. ‘Ik ben sinds maart negentig procent van mijn omzet verloren en kan op geen enkele overheidssteun rekenen’, zegt ze. Monika Grütters (CDU), de regeringscommissaris voor cultuur en media, erkent de problematiek en verzekerde vorige week aan het boulevardblad Bild dat de sector ditmaal wel een duwtje in de rug mag verwachten.