Om economisch uit de coronacrisis te komen, kondigt de Europese Centrale Bank een opkoopprogramma van 750 miljard euro aan. Maar er is een innoverender idee, zegt Herman Matthijs. ‘De ECB zou elke burger een cheque van 3000 euro kunnen geven.’
Zowat 100 jaar na de Spaanse griep is de wereld opnieuw getroffen door een pandemie. Men kan zich wel de vraag stellen waarom de Chinezen nooit de waarheid hebben verteld over dit coronavirus, waarom de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) achter de feiten aanloopt en de EU-instellingen zeer passief reageerden. Zo duurde het toch wel onacceptabel lang vooraleer er een sluiting kwam van de buitengrenzen van de Schengenzone. En elk land neemt zelf wat maar wat maatregelen.
Maar ook in eigen land zijn er kritische vragen te stellen. Waarom heeft men het terugkerende fuivende volk van de skioorden niet in quarantaine geplaatst? Waarom laat men nog altijd vliegtuigen uit Spanje landen op Zaventem en dat zonder enige medische check-up van de passagiers? Waarom moeten alle ziekenhuizen hun dagklinieken, geplande operaties en consultaties stopzetten, want deze maatregel levert ook doden op, maar die worden niet bij de coronadoden geteld.
Hoe dan ook, de huidige lockdown gaat heel veel geld kosten. Hoe gaan we dit bekostigen? Enige ideeën volgen hierna, wat toch nog mag in deze periode waar men de vrijheden en de economie op stal heeft gezet.
Analyse
Alle Belgische overheden samen starten met een tekort van meer dan 10 miljard euro. In Nederland start men met een overschot. Een niet onbelangrijk verschil als uitgangspositie van deze gigantische reddingsoperatie. Hier moeten we nog eens wijzen op het al decennia aanslepende probleem van de Belgische politiek, namelijk dat men niet in staat is geweest om de openbare financiën structureel te saneren. Had men dit wel gedaan over de laatste jaren heen, dan zou de start voor het post-coronatijdperk veel gemakkelijker zijn geweest.
EU-Commissaris Margrethe Vestager zal wel heel erg soepel het begrip ‘staatssteun’ gaan interpreteren – of dat nu directe steun wordt, of fiscale voordelen inhoudt, of leningen aan de bedrijven met een staatswaarborg. Maar dat allemaal gaat geld kosten en dat in een land met reeds een uitgebreid tekort, schuld en dat al eeuwig in de top drie prijkt in de mondiale hitlijst van de fiscale druk.
De federale en de Vlaamse regering kondigden al aan dat ze bijvoorbeeld de taksen later willen innen. Dan is er nog de massieve technische werkloosheid van bijna 1 miljoen mensen, steun aan honderden bedrijven enzoverder. Dat zal ons tekort nog doen oplopen. Daarnaast zal het geen gemakkelijke politieke oefening worden om te beslissen welk bedrijf nu strategisch is of niet, welk bedrijf steun krijgt of niet.
Europese Unie
Een enorme fout ligt bij de Europese Unie, die deze eeuw de bedrijven in een vervalste geliberaliseerde mondiale handel heeft laten meespelen. Tegen de Chinese staatsgeleide economie kan men geen eerlijke match spelen. Ook heeft men te veel productie laten delokaliseren.
Vandaag is het toch wel zeer cynisch om te moeten vaststellen dat mondmaskers moeten geleverd worden uit China. Een tweede voorbeeld is het feit dat te veel auto-onderdelen vanuit China en de lage loonlanden moeten komen. Als de EU-Commissie niet in staat is om dit gegeven snel om te draaien, dan zal de nog weinige sympathie voor de Unie snel helemaal verdwijnen.
Spaargeld
Alle financiële hulp is welkom en er is nog geld in dit land met zijn spaarzame bevolking. Er staat in België zowat 300 miljard euro geparkeerd op spaarboekjes van de burgers. Daar kan zeker iets mee gedaan worden en dan gaat het idee in de richting een fiscaal aangemoedigde belegging in aandelen en/of fondsen. Met andere woorden een 21ste-eeuwse versie van de wet-Cooreman-De Clercq.
Door de mensen aan te moedigen om rechtstreeks te investeren in de economie zal dit ook een boost geven aan de economische wederopbouw. Een daaraan gekoppeld idee is om de fiscale vrijstelling op spaarboekjes uit te breiden voor aandelen.
De Europese investeringsbank met een kapitaal van 243 miljard euro en een Belgisch aandeel van 10,8 miljard mag ook een actieve rol spelen in het terug op de rails zetten van de EU economie. Dat kan gebeuren door investeringen in grootse infrastructuurwerken.
Hoe de coronacrisis betalen? De ECB zou elke burger een cheque van 3000 euro kunnen geven.
ECB
Een centrale rol is weggelegd voor de monetaire autoriteit, de Europese Centrale Bank (ECB). Die heeft de laatste jaren, sinds de financiële crisis, al aardig wat aan monetaire financiering gedaan. Het resultaat daarvan is dat vooral de banken daar beter van geworden zijn. Maar de burger heeft weinig aan de nulrente op zijn spaargeld en de complete desinteresse vanwege de banken in de consument. Dat laatste wordt geïllustreerd door moeilijk toegankelijke bankkantoren en het afwentelen van vele bancaire taken op de rug van de klant. Ook de bedrijfswereld zat in de tang van de goodwill van de banken.
De ECB kondigt nu een opkoopprogramma van 750 miljard euro aan, ofwel een nieuwe versie van de monetaire financiering. Deze nieuwe versie van monetaire financiering is achterhaald, er is een innoverender idee.
Het idee
De eurozone telt zowat 345 miljoen mensen en daarvan zijn er ongeveer 315 miljoen met een nationaliteit van een van de 19 eurolanden. De monetaire financiering wordt behouden, maar wel in een volledig ander concept. Al die 315 miljoen mensen krijgen, ongeacht hun leeftijd en beroep, van de ECB een cheque van – laat ons zeggen – 3000 euro. Dat kost dan 945 miljard euro of iets meer dan het nieuwe vooropgestelde programma en minder dan alle monetaire programma’s van de afgelopen periode.
We gaan geen discussie voeren wie niet of wie wel in aanmerking komt voor een dergelijke cheque, want die discussie gaat nog langer duren dan de eeuwig arriverende lijst van zware beroepen. In dit voorstel krijgen de burgers rechtstreeks de cheque van de ECB en daarmee gaat de burger dan in zijn of haar land van nationaliteit naar een eurozonebank. Met andere woorden, bijvoorbeeld Amerikaanse, Britse, Chinese banken komen niet in aanmerking. Dus Belgische onderdanen kunnen met hun cheque terecht bij eurozone banken gevestigd op het Belgisch grondgebied.
De bank van uw keuze gaat van deze 3000 euro eerst de fiscaliteit afhouden en direct doorstorten naar de schatkist. Bijvoorbeeld, stel dat de Belgische regering beslist dat op deze cheque een eenmalig tarief van 33 procent wordt geheven, dan gaat 1000 euro naar de schatkist. Zo hebben de financieel overbelaste overheden ook iets aan het systeem, ze zullen het geld kunnen gebruiken. Maar elke land is vrij in de fiscale tarifering en de nationaliteit van de burgers is de regel.
Het geld dat overblijft, in dit voorbeeld 2000 euro per persoon, is vrij te besteden: direct consumeren, sparen, schulden aflossen enz. Een gezin met drie kinderen krijgt dus 15.000 euro bruto, 10.000 euro netto. Dat zou een directe én immense push geven aan de consumptie en de heropleving van de economie. De Amerikaanse president Donald Trump en de autoriteit van Hongkong stellen iets gelijkaardigs voor.
Conclusie
Dit idee is in feite een versie van helikoptergeld vanwege de ECB. Maar die geeft het geld direct aan de burgers en met een snelle administratieve afhandeling.
Dat door deze monetaire financiering de rente en de inflatie gaan stijgen? Het zou kunnen, maar de monetaire financiering van de laatste jaren heeft wel geleid tot een negatieve rente en lage inflatie.
Als men deze ongekende coronacrisis wil aanpakken en als het de bedoeling is om het negatieve tij snel te laten keren, zal men toch ‘out of the box’ moeten denken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier