In Hongarije, Polen en Slovenië heeft de politiek de voorbije maanden haar greep op de media versterkt. Tijdens een debat in het Europees Parlement sprak Europees commissaris Vera Jourova, bevoegd voor democratische waarden, van ‘onrustwekkende ontwikkelingen’.
Het Europees Parlement voerde woensdag een debat over mediavrijheid in coronatijden. ‘De pandemie heeft meer dan ooit tevoren aangetoond dat het de essentiële rol van journalisten is om burgers te informeren’, zei Jourova. ‘Maar tegelijk bevechten de media een economische crisis die lang voor de pandemie een aanvang kende. Het is hoog tijd om het werk van de media te steunen, en hen geen bijkomende lasten of druk op te leggen.’
De voorbije maanden ontwaarde Jourova een aantal onrustwekkende ontwikkelingen. In Hongarije verloor het laatste onafhankelijke radiostation om onduidelijke redenen zijn licentie. Of Klubradio, dat zich kritische opstelde tegenover premier Viktor Orban, nog aan een nieuwe vergunning zal raken, blijft afwachten.
Een ontwerpwet rond belastingen op reclame-inkomsten van media leidde in Polen tot grootschalige protesten, waarbij televisiekanalen slechts een zwart scherm uitzonden. De wet wordt nu herzien.
In Slovenië tot slot merkt Jourova ‘onophoudelijke pogingen om de financiering en de onafhankelijkheid van het nationale persagentschap (STA, red.) te ondermijnen’. Ook verbaal geweld ten aanzien van journalisten is een reden tot bezorgdheid. Aan dat laatste maakt ook premier Janesz Jansa zich schuldig. Buitenlandse journalisten moeten het bij hem even vaak ontgelden.
De Commissie volgt de situatie in de drie landen op, maar geeft toe dat haar bevoegdheden ter zake beperkt zijn. ‘Ik wil dat we onderzoeken hoe de gereedschapskist van de Commissie kan worden uitgebreid, van financiële steun tot regulering en het doen naleven van Europese wetgeving’, zei ze tegen de Europarlementsleden. ‘We hebben een middel nodig dat de rol van de media in het democratisch bestel erkent.’
Tom Vandenkendelaere (CD&V) riep de lidstaten op om aan introspectie te doen en na te gaan of de media op hun grondgebied nog wel onafhankelijk zijn en als controlerende macht kunnen functioneren. ‘Wees transparant, zodat de Commissie voet aan grond krijgt en vrije media overal een evidentie worden.’
