‘Er zal tegen Polen en Hongarije worden opgetreden. Maar nu even niet’

Oekraïne verandert ook het gewicht van een grensland als Polen in de Europese Unie. Maatregelen tegen het land voor de manier waarop het aan de rechtsstaat morrelt, blijven uit.

De Russische invasie van Oekraïne heeft ook in de Europese Unie een bijzonder gevolg. Brussel botst al jaren met Polen en Hongarije over de werking van de rechtsstaat en de aantasting van democratische waarden. Het Europees Hof van Justitie, het hoogste rechtscollege in de Unie, oordeelde in februari dat de Europese Commissie Warschau en Boedapest financieel mag straffen als ze niet bijdraaien. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen houdt vol dat het handhaven van democratische waarden de hoogste prioriteit heeft, maar ruim een maand na de uitspraak blijft het in Brussel stil.

Hoge Europese ambtenaren verzekeren de nieuwssite Politico dat er verder aan de zaak wordt gewerkt. Maar in het Europees Par- lement zijn sommigen bang dat de oorlog in Oekraïne de aandacht afleidt en dat de aanpak van Polen en Hongarije op de lange baan is beland. Terwijl er in Oekraïne precies mensen sterven omdat ze voor meer democratie en een eerlijke rechtsstaat opkomen. Op het moment dat het continent met de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog wordt geconfronteerd, wil Europa vooral eenheid uitstralen.

Zo wachten Polen en Hongarije wel nog op hun part uit het bijzondere coronaherstelfonds, maar verder delen ze gewoon mee in de normale begroting van de Unie. Het gaat samen om verschillende tientallen miljarden euro. De situatie van de twee landen is ook niet dezelfde. In Polen staat de onafhankelijkheid van de magistratuur ter discussie. In Hongarije is vooral duidelijk dat geld uit de Europese fondsen is gebruikt om de zakken van cronies van premier Viktor Orban te vullen. Van persvrijheid is er in Hongarije nog nauwelijks sprake. Dat blijkt ook tijdens de lopende verkiezingscampagne, waarin de oppositie weinig ruimte krijgt. Voor die verkiezingen hoeven we van Europa geen stappen tegen het land te verwachten. Elke maatregel nu zou in het voordeel van Orban kunnen uitpakken.

Poolse magistraten die niet in de pas lopen, worden nog altijd aan de kant geschoven.

Poolse rechters hielden vorige week in Brussel vol dat magistraten die niet in de pas van de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid lopen nog altijd aan de kant worden geschoven. Het gaat dan, bijvoorbeeld, om de voorrang van het Europese recht. Toch zouden gesprekken met Polen de goede kant opgaan. Zowel de Unie als Warschau is, naar verluidt, een compromis genegen. Brussel zou vrede nemen met een hervorming van het omstreden, politiek benoemde tuchtcollege van het Poolse hooggerechtshof. De Britse krant The Guardian meent te weten dat er sowieso Europees geld op weg is naar Warschau voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Het zou te gek zijn, wordt gezegd, om Polen aan de ene kant financieel te straffen en het aan de andere kant geld te sturen om een humanitaire crisis te helpen oplossen. Ambtenaren in Brussel sussen. Er zal desnoods tegen Polen en Hongarije worden opgetreden als de omstandigheden dat toelaten. Maar nu dus even niet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content