Boris Johnson wil hooggeschoolden aantrekken met 70-puntenplan

Priti Patel en Boris Johnson © belga
Kamiel Vermeylen

De Britse regering heeft woensdag haar nieuwe, strengere migratiestrategie voorgesteld. Het Verenigd Koninkrijk wil een puntensysteem invoeren voor Europese burgers. Het bedrijfsleven en vakbonden reageren bezorgd.

Tijdens de brexitcampagne stond zowel migratie als soevereiniteit helemaal bovenaan de agenda in het Verenigd Koninkrijk. Als lidstaat van de Europese Unie pleitte de Britse regering begin vorig decennium actief voor de uitbreiding van de Europese Unie naar het Oosten. Tussen 2004 en 2013 traden in totaal zestien Centraal- en (Zuid)Oost-Europese lidstaten toe. Dat zorgde in het Verenigd Koninkrijk voor een aanzienlijke toename van Europese migranten. Van de 3,6 miljoen die in 2018 over het Kanaal woonden, was in 2018 ruim zestig procent afkomstig uit de nieuwe lidstaten.

Vier jaar na het referendum heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie officieel verlaten. Wel blijft het gedurende de overgangsfase van elf maanden gebonden aan de Europese regels. De Britse regering wil nu haar verkiezingsbelofte nakomen en de toegangsmogelijkheden voor burgers in de Europese Economische Ruimte vanaf 2021 aanzienlijk verscherpen. Woensdagvoormiddag stelde minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel een nieuwe migratiestrategie voor.

STEM

Wat staat er precies in het plan? Mensen die in het Verenigd Koninkrijk willen werken, zullen aan een resem parameters moeten voldoen met betrekking tot het salaris, het opleidingsniveau, de talenkennis en jobaanbiedingen. In die zin verschilt het plan inhoudelijk niet erg veel met hetgeen dat voormalig eerste minister Theresa May vorig jaar voorstelde. Wel wordt er ditmaal een puntensysteem ingevoerd. Per maatstaf kunnen kandidaten een aantal punten verdienen. Een score van zeventig of meer volstaat in principe om over het Kanaal aan de bak te kunnen.

De Britse regering wil op enkele maanden tijd een nieuw migratiesysteem invoeren. De vorige hervorming nam vier jaar in beslag.

Wie niet het nodige opleidingsniveau heeft genoten, geen jobaanbieding heeft of de Engelse taal onvoldoende beheerst, krijgt per definitie nul op het rekest. De drie voorwaarden zijn samen goed voor vijftig punten. De overige twintig kunnen worden verdiend als het verwachte salaris hoger ligt dan 25.000 pond per jaar, de functie een knelpuntberoep betreft of als de persoon in kwestie een doctoraatsdiploma heeft in de STEM-richtingen (science, technologies, engineering en mathematics). Volgens het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken zal de instroom van Europese migranten daardoor met 70 procent dalen.

Vanuit het werkveld wordt er gemengd gereageerd op Patels voorstel. Hier en daar klinken positieve geluiden dat het plafond op het aantal Europese migranten wordt opgeheven – al werd het vorige plafond van 20.700 hooggeschoolde arbeiders uit 2011 in de praktijk niet nauwgezet nageleefd. Ook wordt met een zucht van opluchting gereageerd op het feit dat seizoenarbeiders een uitzondering krijgen op de regels. Zo mogen bedrijven voor een maximumperiode van zes maanden in totaal tienduizend werknemers aanwerven, een viervoudiging van de huidige regels.

Bezorgdheden

Toch zijn er ook bezorgdheden. Het bedrijfsleven zal niet langer beroep kunnen doen op goedkope arbeidskrachten uit Oost-Europa en vreest voor een tekort aan werknemers. In The Guardian merkt arbeidsspecialist Tom Hadley op dat jobs die de overheid als ‘laaggeschoold’ beschouwd vaak van levensbelang zijn voor de groei van bedrijven en voor het welzijn van de bevolking. ‘De nieuwe plannen dreigen mensen uit te sluiten die we nodig hebben voor diensten waar de bevolking op rekent’, klinkt het.

Europese werknemers vullen momenteel een op de elf jobs in de sociale zorgsector in.

Ter illustratie: Europese werknemers vullen momenteel een op de elf jobs in de sociale zorgsector in, personen die in de toekomst niet zomaar vervangen kunnen worden eens de regels worden verstrengd. Momenteel staan er in de beroepscategorie al ruim 120.000 vacatures open. Patel wijst de kritiek van de hand en zegt dat er in het Verenigd Koninkrijk momenteel 8,48 miljoen economisch inactieven tussen de 16 en de 64 jaar beschikbaar zijn die de tekorten kunnen opvullen. De BBC wees er echter op dat bijna de helft van die groep bestaat uit langdurig zieken en studenten. De openbare omroep wijst erop dat er in totaal 1,87 miljoen mensen op zoek zijn naar werk. Mensen die bovendien nog een opleiding zullen moeten volgen.

Ook het tijdskader zorgt voor de nodige ongerustheid. De Britse regering wil tegen de lente een systeem op poten zetten waarop gegadigden zich kunnen aanmelden. Critici werpen echter op dat enkele maanden niet zullen volstaan om een nieuw immigratiesysteem uit te werken en te operationaliseren. Ter info: de vorige grootschalige migratiehervorming nam van begin tot eind vier jaar tijd in beslag.

Bovendien zijn er bezorgdheden over de rol van Europese migranten. Zij die momenteel al in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken kunnen via de Europese Vestigingsregeling tot 30 juni 2021 een permanente verblijfsvergunning aanvragen. De Britten willen de nieuwe migratiepolitiek echter al vanaf begin volgend jaar invoeren. Hoe de twee systemen in elkaar zullen passen, is voorlopig nog onduidelijk.

Europese Unie

Toch is het nog niet zeker dat het voorstel van Patel in zijn huidige vorm de eindmeet zal bereiken. Migratie maakt geen deel uit van de onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, maar de twee zullen wel onderhandelen over mobiliteit van personen in het kader van het toekomstige handelsakkoord. In de niet-bindende politieke verklaring over de toekomstige relatie streven de Unie en het VK ernaar om elkaars burgers in bepaalde domeinen, waaronder de diensten- en investeringsector, tijdelijke toegang en verblijf te verlenen.

Maar de Britten hebben een grote ‘grijze markt’ , waarin iemand zonder verzekering of identiteitsbewijs aan de slag kan. Volgens het huidige systeem valt het niet uit te sluiten dat Europese burgers gewoon in het Verenigd Koninkrijk zullen blijven eens ze er voet aan bodem hebben gezet. Ook op vlak van detachering en gezinshereniging zijn er nog een heleboel onduidelijkheden die in de toekomst nog zullen moeten blijken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content