‘Boris Johnson doet nog altijd geen moeite om de uitstap uit de Unie zachter te laten verlopen’

Boris Johnson spreekt het woord niet uit, maar de Britten leren wat de brexit concreet betekent: misschien geen kalkoen met Kerstmis.

Er wordt in Europese politieke kringen rond het Schumanplein in Brussel ongetwijfeld een beetje gegniffeld bij het zien van de ellende die het Verenigd Koninkrijk overvalt. Lange files voor tankstations. Lege winkelrekken. Vruchten die rotten op het veld, en misschien geen kalkoen met Kerstmis omdat ook de vleesverwerkende industrie niet genoeg personeel vindt. Dat is niet alleen de schuld van de brexit, maar het slecht voorbereide vertrek van het VK uit de Europese Unie speelt een rol. Londen wees zijn laaggeschoolde, hoofdzakelijk Oost-Europese werkvolk de deur: tussen juni 2019 en september 2020 vertrokken 1,3 miljoen mensen van het eiland. Weinig Britten hebben zin om hun slechtbetaalde, vaak tijdelijke banen over te nemen.

Het zou geen verrassing mogen zijn. Ondernemers waarschuwen de regering al maanden voor een acuut tekort op de arbeidsmarkt. Premier Boris Johnson wijst met zijn gebruikelijke flair naar de coronacrisis en de ontwikkelingen in de wereldeconomie als gevolg van de pandemie. Het woord brexit neemt hij niet in de mond. Maar bij veel van zijn landgenoten neemt het gevoel toe dat niet alles loopt zoals hij had beloofd. Peilingen leren dat nu toch al meer dan de helft van de ondervraagde Britten de oorzaak van de problemen vandaag bij de brexit zoekt.

Ondertussen doet de regering nog altijd geen moeite om de uitstap uit de Unie zachter te laten verlopen. Johnson blijft gemaakte akkoorden met Europa betwisten en stevige brexiteers in zijn regering naar het front met de Europeanen sturen. Hij dreigde er vorige week opnieuw mee om de deal met Europa over Noord-Ierland op te blazen. Met Frankrijk heeft hij ruzie over visserijrechten en de aanpak van migranten die de oversteek naar Engeland willen wagen. Met Spanje ligt hij overhoop over de afspraken die over Gibraltar zijn gemaakt.

Door zijn ruime meerderheid in het Lagerhuis hoeft Johnson zich thuis weinig zorgen te maken. Hij kon onlangs nog een dikke middelvinger opsteken naar Frankrijk, toen hij als enige Europeaan werd gevraagd om met de VS en Australië in een nieuwe veiligheidsalliantie voor de Indo-Pacific te stappen. Toch is het uitkijken naar de manier waarop hij de problemen in zijn land deze week op het jaarlijkse congres van zijn partij zal uitleggen. Labourleider Keir Starmer deed het vorige week op zijn congres niet slecht, met veel nadruk op zorg en aandacht voor publieke dienstverlening. Een blik op de resultaten van verkiezingen in de VS en Duitsland kan Johnson leren dat centrumlinks dezer dagen de wind in de zeilen heeft.