‘Een arme boer is meer met een plant, dan met meer geld’

Paul Bulcke kreeg uit handen van de Management Associatie VMA de Leadership Award. De award staat voor integer leiderschap, gekoppeld aan maatschappelijk engagement. Dat engagement voor de samenleving “at large” wordt in het geval van Nestlé wel eens in vraag gesteld.

Paul Bulcke kreeg uit handen van de Management Associatie VMA de Leadership Award. Hij is de vijfde in rij die deze prijs in ontvangst mag nemen, na Luc De Bruyckere, Julien De Wilde, Herman Daems en Peter Piot. De award staat voor integer leiderschap, gekoppeld aan maatschappelijk engagement.Dat engagement voor de samenleving “at large” wordt in het geval van Nestlé wel eens in vraag gesteld. Om te beginnen is er aan winstgevende bedrijven een reukje voor veel mensen. Al jarenlang staat Nestlé in de lijst met de meest lucratieve ondernemingen ter wereld van de Fortune Global 500. In 2010 stond het zelfs op nummer een. Een mens moet immers altijd eten, ook al woedt er een crisis. En Nestlé kan dankzij sterproducten als Nescafe, Nespresso en Maggi de gestegen grondstoffenprijzen met gemak doorrekenen aan de klant, zodat het bedrijf weinig last heeft van margedruk zoals vele andere ondernemingen.

En toch leven honderden miljoenen boeren in armoede. Als het over koffie gaat, en Nestlé heeft het grootste marktaandeel in die wereld, dan kan je je afvragen waarom Nestlé niet massaal overschakelt naar Fair Trade koffie. Een fractie van de winst afgeven is een wereld van verschil voor de koffieboer, zo luidt het credo bij een NGO als Oxfam. “Hier en daar doen we dat wel”, zegt Bulcke. “Maar er bestaan ook andere manieren om boeren te helpen. Zo geven we ze gratis koffieplantjes die veel meer koffiebonen opleveren. En dus hebben die boeren meer opbrengst. Meer geld geven, daar help je ze niet mee,” voegt hij er aan toe. Daarmee zit hij helemaal op de lijn van de Oostenrijker Peter Brabeck, voorzitter van de raad van bestuur van Nestlé. Die zei op het Wereld Economisch Forum: “De Afrikaanse landen die de meeste ontwikkelingshulp kregen, gaan er economisch het minst op vooruit.”

Maatschappelijk engagement, dat gaat ook over zorg voor de natuur. Ook daarin kent Nestlé haar tegenstanders. Paul Bulcke is er duidelijk niet mee opgezet als ik hem er tijdens het interview aan herinner dat Greenpeace hun chocoladereep KITKAT twee jaar geleden aanviel omdat er palmolie inzit. In Indonesië werd voor de palmolieteelt zoveel bos gekapt, dat de orang-oetang er dreigde te verdwijnen. In de campagnespot die Greenpeace lanceerde zie je een man die de verpakking KITKAT opent, er een vinger van zo’n rode aapachtige uithaalt, daar met veel smaak in bijt, terwijl er bloed uit de vinger spuit. Nestlé reageerde erg onhandig. Ze liet het filmpje van YouTube halen, met zoveel publieke verontwaardiging tot gevolg dat het filmpje via een andere weg langs allerlei sociale media razendsnel de wereld rond ging. “Terwijl Nestlé maar 1,6 procent van de wereldwijde productie van palmolie inpalmt,” werpt Paul Bulcke schamper op in de schminkstoel van Kanaal Z. Intussen is de multinational 180 graden van richting veranderd. “Eigenlijk waren we daar al mee bezig voor die campagne van Greenpeace van start ging, maar een bedrijf als Nestlé aanvallen is natuurlijk veel efficiënter dan een of andere onbekende palmolieproducent, ” aldus Bulcke. Greenpeace is overigens lovend over de manier waarop Nestlé het nu aanpakt. “Nestlé gaat veel verder dan andere voedingsbedrijven, ” vertelt de palmolie-expert me daar. Of ze hun normen vandaag op het terrein kunnen toepassen is een andere vraag. Paul Bulcke geeft toe dat het een werk is van lange adem.

Van palmolie is het maar een kleine sprong naar biodiesel. “No food for fuel,” riep Nestlé-voorzitter Peter Brabeck uit tijdens de 145e jaarvergadering, vorige maand. “Vul een auto met biodiesel en je hebt het water verbruikt, waar een mens een jaar mee toekomt. ” Brabeck weet waarover hij spreekt, want hij nam eind vorig jaar de Stockholm Industry Water Award in ontvangst. Dat mag je gerust de Nobelprijs voor waterbeheer noemen. Nestlé legt al jarenlang een niet aflatende ijver aan de dag om verstandig om te gaan met de schaarse grondstof en om het toenemende watertekort op de maatschappelijke agenda te zetten. Ook bij WWF ligt Nestlé intussen in een hoge schuif. “Hun watervisie is zeer progressief. Waren er maar meer bedrijven én overheden die doen wat zij doen. ”

Die progressieve visie op water kan misschien dat andere waterprobleem doen vergeten. Nestlé kreeg in de jaren 70 en 80 een boycot over zich heen naar aanleiding van de marketingcampagnes voor melkpoeder in de ontwikkelingslanden. Nestlé raadde moeders aan om hun baby’s de fles te geven in plaats van de borst. Wat ze er vergaten bij te vertellen is dat die flessenmelk met zuiver water moet bereid worden. Vandaag is Nestlé partner van de Verenigde Naties om de gezondheid van vrouwen en kinderen te beschermen in die landen.

Hoge bomen vangen veel wind. Zo zegt Paul Bulcke met de regelmaat van de klok. Het lijkt hem persoonlijk te raken als je begint over de schandalen die het imago van het bedrijf forse deuken gaven. Hij werkt dan ook al 33 jaar voor het bedrijf.

Het is goed dat consumenten en NGO’s waakzaam zijn. Ze stuwen bedrijven naar een hogere ethiek. CEO’s die daar integer naar streven verdienen het dan ook om met een Leadership Award aangemoedigd te worden.

Paul Bulcke is te gast in Z-Talk Goossens, het hele weekend op Kanaal Z.