Zullen de prijzen stijgen met het naderende einde van de coronacrisis? Het spook van de hoge inflatie maakt economen zenuwachtig.
‘Inflatie is even gewelddadig als een overvaller, zo angstaanjagend als een gewapende gangster en zo dodelijk als een huurmoordenaar’, moet de Amerikaanse president Ronald Reagan ooit hebben gezegd. Inflatie, de brede prijsstijging van goederen en diensten, is voor heel wat economen een van de belangrijkste parameters in de economie. Zo heeft de Europese Centrale Bank (ECB) als doel om de inflatie net onder de 2 procent per jaar te houden, want dat is het ideale niveau om de economie gezond te laten draaien, volgens economische bollebozen.
Als de prijzen dalen, in het jargon deflatie, is dat slecht voor de economie. Mensen stellen dan hun aankopen uit, want morgen is het goedkoper, en dus stokt de economie. Stijgen de prijzen veel te hard, heb je hyperinflatie en krijg je geldontwaarding: je kunt dan steeds minder kopen voor hetzelfde bedrag en ook dat is slecht voor de economie. Nee, bijna 2 procent stijging van de levensduurte per jaar is ideaal. De Leuvense econoom Wim Moesen zei ooit: een milde inflatie is voor de economie als fietsen met lichte rugwind. Met deflatie word je achteruit geblazen, met hyperinflatie waai je de gracht in.
Een aanhoudend hoge inflatie zou ons naar een heel andere wereld katapulteren.
De voorbije decennia lag de inflatie ver onder de 2 procent. In de VS bedroeg ze in januari 1,4 procent, in de eurozone 0,9 procent, in België 0,6 procent. Maar nu zou de inflatie wel eens snel kunnen stijgen. Daar zijn vele redenen voor. Eén daarvan is het plan van de Amerikaanse president Joe Biden om de economie te stimuleren met 1900 miljard dollar, boven op de 900 miljard die al aan het einde van de Trump-periode werd uitgetrokken. Dat is wel héél veel geld. Als dat allemaal wordt uitgegeven, zal dat de prijzen en dus de inflatie omhoogjagen.
Ondertussen zijn de prijzen van grondstoffen zoals koper en aluminium al fel aan het klimmen. Net als de energieprijzen. Voor een vat Brent-olie moest je in november 40 dollar neertellen, nu al 70 dollar. Zullen die prijzen doorstijgen als de wereldeconomie helemaal op dreef komt? Afgewerkte producten zullen duurder worden en dus de inflatie opdrijven. Ook het ECB-beleid van de voorbije jaren draagt daartoe bij: door geld in de economie te pompen werd geld zeer goedkoop. Je kon lenen tegen een historisch lage rente, en economen wezen erop dat dit vroeg of laat moest leiden tot inflatie.
Er zijn bij ons al tekenen dat de prijzen worden opgetrokken. Bent u al naar de kapper geweest? Hebt u ook meer moeten betalen? Voor een knipbeurt (voor heren) die vóór corona 25 euro kostte, moet je nu 27 euro betalen. Dat is een prijsstijging met 8 procent. Zullen toerisme, horeca en winkels ook hun prijzen verhogen als straks de coronacrisis achter de rug is? Daarnaast plaatsten de Belgen vorig jaar 15 miljard extra op de spaarboekjes. Als ze dat geld binnenkort opnieuw laten rollen, zal ook dat een prijsverhogend effect hebben. De lonen, in België gekoppeld aan de index, zullen mee de hoogte ingaan en voor je het weet, dreigt de inflatiespiraal: hogere lonen, duurdere producten, hogere inflatie enzoverder.
De grondstofprijzen zijn al fel aan het klimmen. Net als de energieprijzen.
Economen breken zich nu het hoofd over de vraag of we gewoon te maken krijgen met een eenmalige inflatiepiek, of dat we vertrokken zijn voor een jarenlange stijgende en hoge inflatie. Is het iets van korte duur, dan is er niet veel aan de hand, maar als we vertrokken zijn voor een lange rit, zijn er grote gevolgen op talloze vlakken. Economen als Paul De Grauwe hebben al gezegd dat als de inflatie een probleem dreigt te worden, de ECB tijdig moet ingrijpen. Ze moet dan het geweer van schouder veranderen: in plaats van de inflatie proberen op te drijven door geld bij te drukken, zoals de voorbije jaren, moet ze de inflatie terugdringen door geld uit de markt te halen.
Gert Peersman (UGent) verklaarde eerder al dat ‘wat meer inflatie geen kwaad kan, zolang die maar niet boven de 10 procent uitstijgt. Want dan doet het de economie echt pijn.’ Als de inflatie doorstijgt, zullen de gevolgen groot zijn. Dan komt er een einde aan de historisch lage rente. Staatsschulden herfinancieren en een hypotheeklening afbetalen worden dan duurder. Voor iedereen met spaargeld is hoge inflatie slecht nieuws, het spaargeld verdampt, want het verschil tussen de rente en de inflatie zal oplopen en dus zal je koopkracht verminderen. Voor iedereen met schulden is hoge inflatie interessant: de schulden smelten weg. Een aanhoudend hoge inflatie zou ons naar een heel andere wereld katapulteren.
