De erfenis van oom François

De socialistische topfavoriet voor de Franse presidentsverkiezingen François Hollande krijgt het nog moeilijk.

‘Het gaat uiteindelijk om maar vier procent van de kiesgerechtigde Fransen’, schamperde de secretaris-generaal van de rechtse regeringspartij UMP Jean-François Copé over de meer dan twee miljoen Fransen die afgelopen zondag kwamen opdagen voor de eerste ronde van de voorverkiezingen om de socialistische presidentskandidatuur. Maar de kans is groot dat die vier procent aanstaande zondag, wanneer de twee best geplaatste kandidaten uit de eerste ronde, François Hollande en Martine Aubry, het in een tweede ronde tegen elkaar opnemen, de volgende Franse president zullen aanwijzen. Huidig president Nicolas Sarkozy is immers nog altijd ongekend impopulair en moet in de peilingen zowel Hollande als Aubry laten voorgaan.

Links toont zich zegezeker, alsof de buit al binnen is. Daar komt enig cijferfetisjisme bij kijken: toen François Mitterrand in 1981 tot de eerste socialistische president van de Vijfde Republiek werd gekozen, had hij daar 23 jaar op moeten wachten. Laat het intussen ook exact 23 jaar geleden zijn dat Mitterrand voor het laatst werd verkozen. Zowel Hollande als Aubry claimen nu de erfenis van Mitterrand, maar Hollande heeft natuurlijk het voordeel dat hij ook François heet. De affiches waarop hij naast zijn grote naamgenoot poseert, onder de wervende slogan la France en avant, liggen al bij de drukker.

Hollande won, zoals verwacht, de eerste ronde van de voorverkiezingen: hij kreeg 39 procent van de stemmen. Maar zijn voorsprong op Aubry (30 procent) is niet echt geruststellend. En de grote verrassing van afgelopen zondag was de score van outsider Arnaud Montebourg, die met 17 procent de presidentskandidate van 2007, Ségolène Royal, ruimschoots achter zich hield. Daarmee komt de sleutel voor de tweede ronde vooral bij Montebourg te liggen.

De flamboyante veertiger Montebourg geldt als de linksbuiten van de Parti Socialiste. Hij is een overtuigd anti-Europeaan (hij was de enige van de zes kandidaten die in 2005 in het referendum tegen de Europese grondwet stemde). Het centrale thema van zijn campagne was ‘demondialisering’, en daarmee is eigenlijk niets anders dan economisch protectionisme bedoeld. Montebourg wil opnieuw grenscontroles invoeren om ‘oneerlijke concurrentie’ buiten de deur te houden: ‘Waarom importeren wij hout uit Noord-Europa? Staan er dan geen bossen in de Morvan?’

Hollande en Aubry hebben nu nog een paar dagen om Montebourg op te vrijen. De verwachting is dat de aanhang van Montebourg geneigd zal zijn in de tweede ronde voor Aubry te kiezen, die een linkser imago heeft dan Hollande. Maar als Montebourg een stemadvies zou geven voor een van beide kandidaten (op maandagmiddag was dat nog niet gebeurd) kan dat beslissend zijn. En ook Royal (in de eerste ronde goed voor 7 procent) zal over haar hart moeten strijken. Zij staat voor de verscheurende keuze tussen haar ex-partner Hollande en haar hartsvijandin Aubry. Toen Royal in 2008 met Aubry duelleerde om het voorzitterschap van de Parti Socialiste, kwam ze 102 stemmen tekort – 0,04 procent. Zondagavond zal het verschil tussen Hollande en Aubry allicht iets groter zijn, maar zo gek veel zal het toch niet schelen.

Piet Piryns