De doden

Indien je de levenden over elkaar hoort roddelen, zou je veeleer geneigd zijn het aantal waarlijk te betreuren doden laag in te schatten.

Mark Eyskens haalde ooit de preselectie van de Trofee Louis Tobback met de oneliner: ‘Ik lees elke dag de krant op bed. Ik ga eerst naar de pagina met de overlijdensberichten, de enige betrouwbare, en als ik er niet bij sta, sta ik op.’

Dat was geestig, anders was hij niet opgenomen in de preselectie van de Trofee Tobback, maar inhoudelijk was het niet helemaal correct. Misschien zijn de feiten op de dodenbladzijde wel juister weergegeven dan elders in het dagblad, maar de duiding is even slecht. Altijd is er een prachtig mens van ons heen gegaan, altijd te vroeg. Nooit lees je hoezeer collega’s en familie verheugd zijn dat ze van een vervelende klier werden verlost, zij het een paar jaar te laat.

Indien je de levenden over elkaar hoort roddelen, zou je veeleer geneigd zijn het aantal waarlijk te betreuren doden laag in te schatten. U moet er eens op letten, om te beginnen bij u zelf: in achtennegentig procent van de dagelijkse gesprekken wordt kwaadgesproken over een niet aanwezige derde. Al die praatjes komen neer op: ‘Er zijn er maar twee goeden: jij en ik.’ En die ‘jij’ is dan bovendien niet gemeend en volstrekt inwisselbaar.

Zo werd de loftrompet ook in augustus uit het foedraal gehesen toen kort na elkaar Michel Daerden, Etienne Mangé en Guy Spitaels ons verlieten. Een pathologisch drankorgel bleek plots een geweldige dossierkenner, een onverbeterlijke fraudeur een bevlogen partijsoldaat, en een wegens corruptie veroordeeld politicus een groot staatsman. Tot Louis Tobback zijn opwachting maakte in Het Journaal. Kreeg over Spitaels geen lovend woord over zijn lippen: een koele kikker voor wie het woord ‘hautain’ was uitgevonden, iemand die maar vriendelijk was als hij je nodig had, en die er niet voor terugdeinsde om achter de rug van zijn vrienden een koehandeltje op te zetten met hun vijanden.

Jan Segers van Het Laatste Nieuws vroeg meneerke Louis de dag nadien of hij niet wat te hard was geweest voor de aflijvige. Wij citeren.

‘Van de doden niets dan goed’, zei u voor de microfoon van de VRT, waarna u van de overledene nog enkel kwaad sprak.

Louis Tobback: ‘Dat is zo. Maar ge moet weten: het goede dat ik over Spitaels had gezegd, hebben ze eraf geknipt.’

Dit valt toch nauwelijks nog te verdragen? De berichtgeving in dat VRT-Journaal is kennelijk gemanipuleerd van de eerste tot en met de laatste letter. Van de keuze van de onderwerpen tot de volgorde ervan, van de inleidingen tot de inhoud van het bericht, van de quotes en de beelden die er in gemonteerd zijn tot en met de achtergrondgeluiden, zoals we weten sinds Robin Ramaekers in Haïti. Je geeft een genuanceerd oordeel over iemand of iets, snijdt een of andere blaag die net uit het atheneum is gestapt het positieve weg en het negatieve blijft over. De VRT-directie heeft Tim Pauwels en zijn grijns aangesteld om de beroepsethische werking buiten de nieuwsdienst te onderzoeken. Erbinnen lijkt ons een nuttigere eerste stap. Tenzij de directie dat heeft opgegeven, wat je zou geloven als je elke dag de nieuwsprogramma’s bekijkt.

Nu voegen wij er onmiddellijk aan toe: bovenstaand voorbeeld is niet het ideale om deze terechte klacht te illustreren. Want in hetzelfde artikel In Het Laatste Nieuws hakte meneerke Louis nog wat harder in op het lijk van de Spit: een manipulator, een Vlamingenhater, een achterbakse goochemerd, een lafhartige opportunist. Het enige verwijt dat hij niet richting kist zond, was dat Spitaels corrupt was geweest, hoewel hij daar door de rechtbank officieel voor veroordeeld is. Volgens Spitaels had de PS wel geld aangenomen van Agusta en Dassault, maar dat die twee firma’s nadien gigantische legerbestellingen kregen, had daar niets mee te maken.

Dat doet denken aan die andere hautaine potentaat, ipso facto ook een socialist, uit Oostende. In juli 2006 zorgden socialistische onderhandelaars onder wie zijn ex-kabinetschef Jannie Haek ervoor dat ABX-Logistics werd verkocht aan de Britse groep 3i voor 80 miljoen euro, terwijl een Italiaanse groep die 340 miljoen euro wou geven niet eens mocht meebieden. In ruil voor die 80 miljoen ging de NMBS voor 110 miljoen euro engagementen aan, zodat 3i in de praktijk geen 80 miljoen euro betaalde maar 30 miljoen euro kréég om ABX-Logistics over te nemen. Op 13 december 2006 betaalde 3i een kapitaalsverhoging van 30 miljoen euro bij Electrawinds, waarvan den Baard korte tijd nadien schaamteloos voorzitter werd. Al die tijd sponsorde ABX ook de basketclub van Oostende.

Volgens den Baard was dat toeval: het ene had niets met het andere te maken. En dan is dat voor onze regimepers voldoende. Minder dan een jaar later verkocht 3i ABX voor 600 miljoen euro, ook dat was toeval. En dan komt er een SP.A-marionetje en dat schorst de journalisten die dit en andere schandalen aan het licht brengen. Een zo drieste inbreuk op de persvrijheid is niet eens mogelijk in het door Rudi Vranckx en zijn sjaaltjes bevrijde Egypte.

Met dezelfde arrogantie van een boven de wet staande veegde Spitaels indertijd zijn veroordeling in de Agustazaak van zijn bord. Maar dáárover had meneerke Louis het dus niet. Stel u voor dat de entourage van Spitaels zou terugkomen op de jaarrekeningen van de door meneerke Louis geleide Leuvense SP, en hoe daarin te lezen was dat die in het jaar na Agusta voor twee miljoen frank steunkaarten had verkocht, en het jaar nadien slechts voor honderd vijfentwintig frank. Nu mag het wel zo zijn dat militanten van de Leuvense SP snel hun enthousiasme verliezen, meestal kort nadat ze de werking van hun afdeling hebben leren kennen, maar deze daling was toch al te groot.

Meneerke Louis in Het Laatste Nieuws: ‘Het is mijn innigste wens dat men mijn overlijden pas weken na mijn dood zal vernemen. Ik mag er niet aan denken welke lofzang ze daags na mijn dood over mij zouden uitstorten, wetende wat ze al die jaren achter mijn rug hebben gezegd. Bespaar het mij.’

Komt in orde meneerke, reken op Knack.

Koen Meulenaere Lees meer Meulenaere in Knack. Neem hier een abonnement op Knack