De Franse ‘polar’ is bij onze zuiderburen bijzonder populair. En ook in Nederlandse vertaling lijkt het genre aan een reveil toe, merkt thrillerkenner Fred Braeckman.
Samen met Engeland ligt Frankrijk aan de basis van de huidige misdaadroman. Denk maar aan Eugène François Vidocq, een gewezen crimineel die begin 19de eeuw de eerste chef werd van de Sûreté Nationale. Zijn memoires hadden grote invloed op de vader van de detectiveroman Edgar Allan Poe, die een paar van zijn verhalen in Parijs situeert. Lang zijn Franse misdaadromans, ook de Belgisch-Franse, bijzonder populair geweest. Pakweg tot na de Tweede Wereldoorlog toen Amerikaanse auteurs meester werden in het genre. Meer recent kwam er een tsunami uit Scandinavië. Maar die lijkt – door overproductie, weinig kritische uitgevers en meer van hetzelfde – zijn hoogtepunt nu wel te bereiken. Hoewel zowat elke maand wel nieuwe auteurs uit het noorden van Europa opduiken.
Subgenre
Voor Frankrijk was minder belangstelling, althans er verschenen minder vertalingen in het Nederlands. Niet dat er in Frankrijk geen polars meer worden geschreven of er minder interesse is voor het genre. Integendeel. Vorig jaar werden 16 miljoen misdaadromans verkocht, dat zou zowat een kwart van de totale boekenverkoop zijn. Auteurs als Fred Vargas, Hervé Commère, Jean-Christophe Grangé, Maxime Chattam, Claude Izner, Franck Thilliez,… zijn maar een paar namen die kunnen concurreren met de betere buitenlandse productie en vertaald werden. Als subgenres blijken (althans volgens Franse specialisten) techno, rechtbank en politieke thrillers wat ondervertegenwoordigd.
Prix Goncourt
De meest bekende auteur is momenteel Pierre Lemaître die met zijn imposante ‘Au revoir là-haut’ vorig jaar de Prix Goncourt kreeg, zowat de belangrijkste literaire prijs in Frankrijk. Geen misdaadverhaal, wel een schitterende met thrillerelementen geschreven roman over de naweeën van de Eerste Wereldoorlog. Lemaître was in Frankrijk vooral bekend als misdaadschrijver en zijn trilogie rond de letterlijk kleine commandant Camille Verhoeven. Het tweede deel van de trilogie, ‘Alex’, kreeg de prestigieuze Crime Writers’ Dagger Award voor de beste internationale misdaadroman. ‘Camille’, het eerste deel van de Verhoeventrilogie en pas in het Nederlands vertaald, kan je als een soort ode aan de klassieke misdaadliteratuur beschouwen. Met referenties naar onder meer Agatha Christie, James Ellroy, James Hadley Chase…
Tropen
‘Laat mijn hand niet los’ is de zevende thriller van de Normandische geograaf Michel Bussi. Maar de eerste die in het Nederlands verschijnt. Een goede keuze voor iemand die van een vrij klassieke misdaadroman houdt. Een wedloop tegen de tijd waar heden en verleden elkaar ontmoeten. Het decor is Réunion, een Frans overzees eiland in de Indische Oceaan. Een Frans koppel, Martial en Liane, zijn er samen met hun dochtertje met vakantie. Fijn onder de zon, tot de jonge vrouw verdwijnt. Helemaal in de war slaat Martial op de vlucht en neemt zijn dochtertje mee. Meteen wordt de man door de politie verdacht van moord op zijn vrouw. Met korte zinnen, empathie voor de personages en liefde voor de tropen.
Meer Frans…
Een intelligente mix van roman en thriller is ‘De val’ van Hélène Grémillon, de vrouw van Julien Clerc. Ze schreef naar eigen zeggen een verhaal dat op waargebeurde feiten steunt. We zijn in Buenos Aires in de periode na de junta. Psychoanalist Puig is getrouwd met de mooie Lisandra. Haar lijk wordt op straat gevonden, vijf verdiepingen onder de flat van het echtpaar. Zelfmoord? Moord? De politie denkt dat laatste. Puig is verdacht: er zijn sporen van geweld en er was ruzie tussen man en vrouw. Maar Eva Maria, een van zijn patiënten, wil zijn onschuld bewijzen. En dat leidt ons naar 1976 en de moordende vuile oorlog van de junta. ‘Een kille rilling’ van gewezen douanebeambte Bernard Minier brengt ons op 2.000 meter hoogte in de Franse Pyreneeën. Daar wordt het onthoofde lijk gevonden van een duur racepaard. Het paard was eigendom van een steenrijke zakenman die de politie zwaar onder druk zet om te onderzoeken wat er gebeurd is. Knap, een soms net iets te lang debuut, met veel spanning en horror dat aan Stephen King doet denken.
Fred Braeckman
Bernard Minier, Een kille rilling, Xander, 582p., 19,95 euro
Michel Bussi, Laat mijn hand niet los, Signatuur, 338p.,19,95 euro
Hélène Grémillon, De val, Cargo, 288p., 19,90 euro
De meest recente romans van Pierre Lemaître zijn uitgebracht door Xander.