‘Iedereen ziet dat de huidige structuren en vooral de financieringsstromen regelrecht naar de afgrond leiden. Maar tegelijkertijd is er in de verste verte geen meerderheid te vinden voor om het even welke staatshervorming’, schrijft Jan Wostyn van Vista over de aanhoudende crisis in de Brusselse politiek.
Na twee weken Vlaamse paasvakantie gevolgd door een korte werkweek is het nu de beurt aan de Franstaligen in ons land om gedurende twee weken alles net iets rustiger aan te doen. De niet langer samenvallende schoolvakanties zijn vooral in Brussel een ergernis en ongemak voor velen, maar tegelijk ook de perfecte illustratie van de parallelle universa waarin de politieke hoofdrolspelers vandaag lijken te opereren.
De voorbije weken probeerde de grote George-Louis Bouchez nog een minderheidsregering op de been te brengen, maar niemand begreep goed wat hij eigenlijk precies probeerde te bereiken. En passant stapte een parlementslid van de MR over naar de PS en verloor ook Défi opnieuw een parlementslid. Fabian Maingain stapte uit de partij en was even later te zien bij de lancering van “Lib.res”, de nieuwe partij van vader Olivier Maingain, die met dit nieuwe initiatief wanhopig probeert relevant te blijven.
Voor Maingain is niet het duizelingwekkende begrotingstekort en ditto schuld van het Brussels Gewest het grote existentiële probleem, maar wel het Vlaams-nationalisme dat het op de Franstaligen gemunt heeft. Op de teller van Bruzz overschreed de Brusselse schuld tegelijkertijd de symbolische grens van de 15 miljard euro. Aan het huidige tempo van een jaarlijks tekort van 1,6 miljard euro, bereiken we al in 2028 de kaap van de 20 miljard, meer dan 300% van de jaarlijkse inkomsten.
Allemaal zonder Vlaams-Nationalisten in de Brusselse regering. Het gemeentebestuur van Sint-Lambrechts-Woluwe, de thuisbasis van burgemeester Maingain, heeft intussen officieel de N-VA als extreemrechtse partij gebrandmerkt. Aangezien de premier van dit land uit die partij komt, is het nu enkel nog wachten op een onafhankelijkheidsverklaring van deze gemeente.
De Brusselse vaudeville boeit intussen steeds minder mensen omdat de situatie zo compleet uitzichtloos is. De PS houdt koppig stand met haar veto tegen de N-VA, Open VLD wil niet in bad zonder de N-VA en de MR wil intussen zelf ook al geen regering meer vormen met de PS. Rien ne va plus.
Minister van Begroting Sven Gatz lanceert af en toe nog een voorstelletje om hier en daar een paar miljoen te besparen in de hoop het ratingbureau Standard and Poor´s gunstig te stemmen wanneer zij begin juni hun oordeel vellen over de Brusselse financiële situatie. Druppels op een hete plaat, want elke minibesparing zal door stijgende rentelasten meteen teniet worden gedaan.
Het grotere plaatje is dat het Brusselse imbroglio een diepe Belgische systeemcrisis de volgende jaren onafwendbaar maakt. Het Brussels Gewest kan alleen nog door een federale tussenkomst gered worden, maar ook de Franse gemeenschap zit intussen op droog zaad. Tijdens het jongste begrotingsconclaaf ontdekte men daar een bijkomend deficit van 350 miljoen euro per jaar. Dit komt bovenop een structureel tekort van bijna 1,3 miljard euro op inkomsten van zo´n 13,5 miljard euro.
Aangezien de gemeenschappen in ons land geen fiscale bevoegdheid hebben, kan enkel een aanpassing van de Bijzondere Financieringswet voor een oplossing zorgen. De lonen van het Franstalig onderwijzend personeel met meer dan 10% korten lijkt namelijk politieke science fiction en electorale zelfmoord voor MR en Les Engagés.
Maar ook Wallonië zinkt verder weg in een budgettair moeras. De nieuwe Waalse regering voerde weliswaar een aantal besparingen door op het overheidsapparaat, maar verlaagde tegelijkertijd meteen de registratierechten voor quasi hetzelfde bedrag.
Daarbovenop moet nu nog de impact van de federale maatregelen komen, zoals de beperking van de werkloosheid in de tijd, die vooral Wallonië en Brussel proportioneel hard zullen treffen. Ook het uitdoven van het federale solidariteitsmechanisme zal Brussel en Wallonië vanaf dit jaar elk jaar meer geld kosten. Een begrotingsevenwicht was in het beste geval sowieso maar voorzien voor 2034. Zelfs dat lijkt onhaalbaar.
De aanhoudende budgettaire tekorten stapelen zich intussen al jaren op wat geleid heeft tot fel gestegen schulden in alle deelstaten. De komende jaren zullen zowel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Waalse Gewest en de Franse gemeenschap steeds nadrukkelijker geconfronteerd worden met een groeiende rentesneeuwbal.
Volgens een nota van de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie zullen in Brussel de rentelasten de komende jaren oplopen van 334 miljoen euro tot 548 miljoen euro in 2029. Bij een rating downgrade dreigt dat bedrag zelfs op te lopen tot boven de 600 miljoen euro per jaar.
Een aanpassing van de Bijzondere Financieringswet impliceert echter een tweederdemeerderheid in het federale parlement én een meerderheid in elke taalgroep. Laat dat laatste nu net zijn waar het in Brussel al bijna een jaar op spaak loopt, wat een voorspiegeling is van wat ons ook federaal staat te wachten.
Langs Vlaamse kant draaien intussen bijna alle partijen noodgedwongen als satellieten rond de N-VA. Langs Franstalige kant blijft de PS echter quasi incontournable voor een staatshervorming, terwijl ze verder radicaliseert onder druk van de PTB. Zelfs zonder de toegenomen polarisering zijn water en vuur onverzoenbaar.
Iedereen ziet dat de huidige structuren en vooral de financieringsstromen regelrecht naar de afgrond leiden. Maar tegelijkertijd is er in de verste verte geen meerderheid te vinden voor om het even welke staatshervorming. De N-VA zal geen vrede nemen met minder dan confederalisme, wat voor de Franstaligen, maar ook voor de meeste Vlaamse partijen nog steeds imbuvable blijft. Een ongeziene systeemcrisis zonder uitgang.
Zo dreigt dit Koninkrijk tegen 2030 volledig vast te lopen, waarbij effectieve “shutdowns” van bepaalde deelstaten niet langer kunnen worden uitgesloten. De 541 dagen onderhandelen uit de periode 2010-2011 zullen herinnerd worden als speelse folklore in vergelijking met de grimmigheid die ons te wachten staat na 2029.
De absurditeit waarop dit land een patent heeft zou bij de 200ste verjaardag wel eens de vorm kunnen aannemen van eindeloze kasteelgesprekken over de financiering van failliete deelstaten terwijl met de regering De Wever I een Vlaams-nationalist op de eveneens failliete Belgische winkel moet passen.
Misschien is het dan toch niet zo absurd dat de Nederlandse Kamervoorzitter met de Franse ambassadeur een gesprek had over de opdeling van België?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier