Van Geert Mak tot Stijn Tormans: 10 boeken om in 2016 reikhalzend naar uit te kijken

Dit voorjaar verschijnt weer heel wat lekkers in de Nederlandstalige letteren: van de debuutroman van de Pools-Vlaamse filosofe Alicja Gescinska tot het poëziedebuut van duivelskunstenaar Jan Fabre.

Op vrijdag 8 januari opent Erik Vlaminck dus het literaire voorjaar met zijn nieuwe roman ‘De zwarte brug’ (Wereldbibliotheek/Vrijdag) waarin hij de lezer meeneemt naar de Antwerpse polderbiotoop die hij twintig jaar geleden in zijn romanfleuve ‘Langs moederszijde. Langs vaderszijde. Langs schrijverszijde’ zo indrukwekkend weer tot leven bracht.

Leo Lenaerts, hoofdpersonage van ‘De zwarte brug’, sterft in de zomer van 2015 op nog geen 200 meter van de plek waar ooit zijn ouderlijk huis stond. Het idyllische dorp Lillo waar hij opgroeide is ondertussen al lang niet meer zo idyllisch want opgeslokt door de grote stad en de havenindustrie. Vlaminck wil met deze roman een schets maken van een veranderende tijd maar vooral van een man die niet langer vrede kan nemen met die turbulente veranderingen en daar drastisch paal en perk aan wil stellen.

De Pools-Vlaamse filosofe Alisja Gescinska trok de aandacht met ‘De verovering van de vrijheid’, een filosofisch werk met een grote persoonlijke inzet. Sindsdien wordt ze beschouwd als een van de meest interessante Nederlandstalige filosofen.

Gescinska verrast nu in februari met ‘Een soort van liefde’ (De Bezige Bij), haar romandebuut waarin verschillende soorten van liefde de revue passeren: van een moeilijke liefde tussen vader en dochter tot een coup de foudre tussen een oudere prof en zijn jonge studente. ‘De wetten’ van Connie Palmen achterna?

Jan Fabre is een fenomeen die alle kunstregisters bespeelt. Afgelopen jaar liep hij in the picture met zijn ‘Mount Olympus’, een theatraal totaalspektakel dat 24 uur in beslag nam en waar toeschouwers letterlijk het bed bij maakten.

Het succes van deze ongeziene voorstelling was zo groot dat Fabre een selectie maakte van zijn meest poëtische teksten ervan en ze nu omsmeedde tot ‘Restanten’ (De Bezige Bij), zijn officieel poëziedebuut in februari. Benieuwd of Fabres taal ook op papier zal detoneren.

Gie Bogaert is geen veelschrijver en hanteert ook een bijzonder spaarzame maar functionele stijl. In ‘Roosevelt’ gebruikt hij de Antwerpse Rooseveltplaats als centraal decor voor zijn diverse personages. Een stadhoertje, een literatuurdocent en een zwerver kruisen er elkaars pad én leven.

‘Roosevelt’ (De Bezige Bij) wordt door de uitgever aangekondigd als een mozaïekroman over het (Antwerpse) stadsleven. Bogaert vertelde tegenover Knack.be dat hij met deze roman iets totaal anders in zijn al rijke literaire carrière voor mekaar heeft gebracht. En o ja, ook zoon Hans komt straks met een debuutroman verklapte de trotse vader er toen nog bij.

Knack-redacteur Stijn Tormans bedrijft journalistiek met de pen van de betere schrijver. Toen hij in 2011 de Grote Prijs Jan Wauters won, overdreef de jury niet toen ze zijn taalgevoel prees: “Hij blinkt uit in het journalistieke werk, schaaft en vijlt tot elk woord op de juiste plaats staat, en tot elke zin perfect in het verhaal past.” Tormans verzamelde zijn beste reportages uit Knack destijds in ‘Verhalen en reportages’.

Nu komt hij in april met ‘De zomer van 1976’ (uitgeverij Polis), zijn geboortejaar die onder andere werd gekenmerkt door bijzonder hete juli- en augustusmaanden. Tormans gebruikt de verzengende hitte van de hondsdagen van toen als brandpunt voor de verhalen van de meest uiteenlopende mensen die zichzelf tegenkwamen: van daklozen en presidenten tot koorddansers, branieschoppers en de mooiste vrouw ter wereld die toen een bijzonder triest verhaal moest meemaken.

VRT-journaliste Annelies Beck schreef met ‘Over het kanaal’ een opgemerkte young aldult-roman over de ballingschap van Vlaamse familie in het Glasgow van de Eerste Wereldoorlog. Beck maakte er toen geen geheim van dat ze daarmee op zoek trok naar haar voorouderlijke roots.

In april komt Beck nu met een tweede roman ‘Toekomstkoorts’ (De Geus). Beck heeft iets met Brazilië, het decor voor haar tweede roman. In het onherbergzame oosten van Brazilië wordt door Belgische ondernemers een nieuwe kolonie uit de grond gestampt. De oprichting van de vleesfabriek Descalvados blijkt de eerste stap naar de verovering van een groter gebied.

Allard Schröder is één van de knapste Nederlandse romanciers die een bijzonder gevoel heeft voor sensuele beeldspraak. Niet verwonderlijk dat zijn werk reeds vaak werd gelauwerd: ‘Grover’ won de ECI-prijs en ‘De hydrograaf’ kaapte de AKO Literatuurprijs ooit weg.

In ‘Sebastiaans neus’ (De Bezige Bij) laat hij zijn hoofdpersonage die plots ontslagen werd als bankbediende opnieuw naar zijn jeugd delven en dan vooral naar die heel bijzondere liefde voor Henriëtte-Henri. Schröder werd blijkbaar geïnspireerd door Marcel Prousts madeleinekoekje en doet Sebastiaan via de geur van een sigaret weer belanden in de armen van zijn toenmalige geliefde.

Leon de Winter was met ‘Geronimo’ een vaak getipte Nederlandse-romanauteur-van-het-jaar 2015 in de diverse boekenbijlages in Noord en Zuid. ‘Geronimo’ was De Winters relaas van hoe Osama bin Laden misschien toch niet was omgebracht en zoals de grote Elvis Presly nog steeds alive and kicking was.

Met ‘Stad van de honden’ (De Bezige Bij) blijft De Winter in het Midden-Oosten maar kiest hij nu voor een fictief joods personage. Moshe Eisenmann, de bestet neurochirurg van Israël, ontdekte dat hij een hersentumor heeft. Na de operatie ontwaakt hij als een ander mens met een nobele inborst die daarenboven het vermogen heeft om met honden te praten. Wie De Winters filmische en vaak ook burleske stijl kent, weet dus waaraan hij zich kan verwachten.

Sinds ‘De eeuw van mijn vader’, waarvan ondertussen meer dan een half miljoen exemplaren werd verkocht, geldt Geert Mak als de vaandeldrager van de Nederlandstalige literaire non-fictie. ‘In Europa’ versterkte die faam alleen maar.

In mei komt hij met een nieuw ‘eeuw’-verhaal: dat van de Hollandse Gouden Eeuw, zeg maar. Centraal in ‘De levens van Jan Six’ (Atlas Contact) staat immers de figuur van de Amsterdamse patriciër en kunstverzamelaar Jan Six, die ook door Rembrandt werd vereeuwigd. Six verkeerde met de groten van zijn tijd, zoals Rembrandt, Vondel en Spinoza. Mak wil weten wat er in het hoofd van deze Six omging, en beschrijft en passant natuurlijk ook het Amsterdam en Nederland uit die periode.

Mak kreeg daarbij inzage in het kladboek van Six dat in het familie-archief wordt bewaard en trof daar duizenden aantekeningen aan, variërend van recepten, anekdotes en godsdienstige beschouwingen tot schunnige grapjes. ‘De levens van Jan Six’ heeft dus alles om opnieuw een vintage Mak te worden waarbij het leven van één personage wordt uitvergroot tot het portret van een hele epoche.

In 1916 verscheen ‘Pallieter’ van Felix Timmermans in volle oorlogsperiode. Honderd jaar later verschijnt een bijzondere heruitgave die door de Antwerpse literatuurprofessor Kevin Absillis wordt bezorgd en waarin hij ook nieuwe Timmermansiana ter sprake brengt.

Absillis maakte naam en faam met ‘Vechten tegen de bierkaai’, het literatuurhistorische verhaal over het uitgeversleven van Angèle Manteau én haar auteurs, zoals onder anderen Hugo Claus, Hubert Lampo en Françoise Sagan. Absillis schreef nu een uitgebreid nawoord waarin hij een lans breekt voor het belang van Timmermans’ tijdloze roman, ook voor onze tijden waarin haast iedereen op zoek is naar genezing en zingeving. Want was dat niet de rode draad in deze Vlaamse klassieker die achteraf vooral om zijn Bourgondische zwier werd geroemd maar die eigenlijk eerst en vooral het pakkende verhaal van een genezingsproces is?