Psychiater-performer Dirk De Wachter: ‘Ik geloof dat de mens een verhaal is’

Dirk De Wachter © De Singel (Mind The Book 2013)

Deze week trapt Dirk ‘Doctor Love’ De Wachter een zaalshow af over het onmogelijke verlangen dat liefde heet. In een gesprek met Knack.be biecht hij op dat hij als therapeut liever bij de literatuur dan bij hersenscans te rade gaat.

Vreemd land, waarin een psychiater op een winterse avond in een verre uithoek des lands een volle zaal weet te lokken. Vreemde tijden, waarin die mensen een avond lang aan de lippen hangen van een man die volmondig toegeeft dat hij van zijn onderwerp -de liefde- hoe langer hoe minder begrijpt. Borderline times, wat u zegt.

De liefde volgens Dirk De Wachter

In de voorstelling ‘Liefde: een onmogelijk verlangen’ buigt psychiater en relatiedeskundige Dirk De Wachter zich over die liefde in al haar gedaantes. Geflankeerd door zangeres Eva De Roovere en gitarist Steven Janssens vertelt De Wachter over zijn praktijk vol geknakte zielen en gebroken harten – nog nooit kwam er een koppel bij de psychiater over de vloer om te vertellen hoe intens gelukkig hun relatie was. In een decor dat trekken vertoont van een consultatieruimte haalt De Wachter herinneringen op aan partners die elkaar doodgraag zien, maar bezorgd zijn omdat ze de gemiddelde seksquota uit de boekskes niet halen, of aan een koppel van wie de vrouw de man beschouwt als een boek dat ze nu wel uitgelezen heeft.

De mensen die De Wachter in zijn praktijk – nog steeds zijn corebusiness – over de vloer krijgt, zijn slachtoffers van een wereld waarin de liefde constant in ‘pretparkmodus’ schijnt te verkeren. Die liefde waar we allemaal zo koortsachtig naar op zoek zijn, schuilt volgens De Wachter meer in de kleine verdrietigheden van het leven dan in de grote passies.

De Roovere en Janssens zorgen voor de wachtkamermuziek, van Brel tot Blondie, langs Jack White en met uitstapjes naar De Rooveres eigen Nederlandstalige werk. En ja, De Wachter is niet te beroerd om zelf een lied te zingen, maar neen, Nick Cave staat niet op de playlist. ‘Dat zou te doorzichtig zijn,’ volgens De Wachter. ‘Liefde: een onmogelijk verlangen’ wordt zo een badinerend geheel, met in de hoofdrol de bekende zielzorger die na de voorstelling enigszins tot zijn eigen verbazing nog tientallen handtekeningen uit staat te delen.

Het grote belang van kleine ’troostigheden’

Nochtans, die liefde, waren we daar niet al lang over uitgepraat? ‘Die vraag heb ik me ook gesteld,’ zegt De Wachter na de try-out in CC Palethe, Overpelt. ‘Er is al zo veel over verschenen, dacht ik bij mezelf. Interesseert het de mensen eigenlijk nog? Maar die worsteling met de liefde blijkt toch iets eeuwigdurends te zijn. Mensen hebben nood aan kleine troostigheden. Al schrijf ik zelf dat ik het ook niet weet, hoor. Hoe langer ik in het vak sta als psychiater en relatietherapeut, hoe meer ik vaststel hoe onbegrijpelijk die liefde wel is. Maar zelfs die gedachte biedt mensen troost: het stelt mensen gerust dat ook de deskundige toegeeft dat hij het niet weet. Dan kan het geen kwaad, denken de mensen: we kunnen gewoon leven, elkaar graag zien of minder graag zien, we hoeven ons hoofd er niet te breken over hoe dat allemaal komt. Ik ben blij dat we die boodschap met muziek, met schoonheid kunnen omkaderen.’

Maar is De Wachter, die weet dat uitverkochte culturele centra wachten op antwoorden van hem, dan zo veel wijzer geworden over de liefde? ‘Je zou dat hopen, maar die wijsheid betekent dat je meer niet weet. De klassieke paradox: hoe meer je weet, hoe meer je beseft wat je niet weet. Ik vergelijk het graag met de kosmologie: hoe meer we beseffen hoe nietig we zijn in de kosmos, hoe meer we beseffen hoe weinig we weten over al die zaken. Hoe meer ik in de loop van de jaren studeer en lees, hoe meer ervaring ik opbouw met koppels, hoe meer ik moet zeggen: ik weet het niet. Er zijn gaan a-priori’s in de liefde, geen sjablonen. Elk koppel, elke mens is weer anders dan ik zou kunnen weten.’

Van overregeling tot onmogelijke mogelijkheden

Is liefdesverdriet vandaag anders dan pakweg twintig jaar geleden? ‘Liefdesverdriet is van alle tijden, maar de liefde is vandaag ànders moeilijk dan vroeger. Vroeger hadden mensen last van overregeling: ze waren getrouwd en konden niet weg. God had hen gebonden en dat zou de mens niet scheiden. Dat had zijn gemakkelijke kanten: je had jezelf niets te verwijten, het was nu eenmaal zo gegaan. Je zult maar verkeerd terechtgekomen zijn. Vandaag is het eerder omgekeerd: er is een enorme keuzevrijheid, onmogelijke mogelijkheden, we weten niet welke kant we uit moeten. De Freudian times van gebondenheid en hypocrisie hebben in twee generaties tijd plaats gemaakt voor losheid, keuzevrijheid, ongebreideldheid, onmogelijke veelheid. Ik ben geen moralist, ik zeg niet of dat beter is of slechter is.’

En misschien brengt de literatuur soelaas, in weerwil van die koppels die elkaar beschouwen als gesloten boeken. De Wachter leest Paul Snoek, Leonard Nolens, Charles Bukowski. ‘De literatuur is voor mij dan ook cruciaal. Ik heb over het innerlijke meer geleerd uit de poëzie en de wereldliteratuur dan uit vijftien jaargangen van The American Journal of Psychiatry. Ik ben een narratief therapeut: ik geloof dat de mens een verhaal is. Dan kom je eerder bij de literatuur terecht dan bij de hersenscan.’

Dirk De Wachter : Tournee Te Gek!? Liefde: een onmogelijk verlangen. Op 14/1 in Arenbergschouwburg, Antwerpen. Daarna op tournee door Vlaanderen.

Michiel Leen

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content